Niet meer van deze tijd

Als conservatieven er niet meer in slagen hun bezwaren tegen het homohuwelijk uit te leggen en een beroep op de bijbel niet meer volstaat, mag je wel van een omwenteling spreken. Zeker in de VS, waar geloofskwesties diepgaand worden bediscussieerd en vergeleken met Europa een preutse seksuele moraal bestaat. Het valt op dat de gay movement het pleit aan het winnen is door een beroep op 'gelijke rechten', hoewel het huwelijk oorspronkelijk niet om rechten ging, maar vooral om plichten. Beide partners zworen elkaar eeuwige trouw, wat een beperking van de persoonlijke vrijheid inhield. Die huwelijkstrouw was bedoeld als bescherming voor de vrouw en ook voor de kinderen, die de waarborg moesten hebben bij hun biologische vader en moeder op te groeien. Maar gezien het grote aantal huwelijken dat sinds de jaren zeventig op de klippen liep, is dat ondergraven. Waar de hetero's zich van de huwelijksbindingen hebben losgemaakt, eisen homo's juist het recht op te trouwen en een eind te maken aan de 'discriminatie' dat het huwelijk een verbond is tussen een man en een vrouw. In de jaren negentig heeft Bill Clinton, de man van 'don't ask, don't tell' in het Amerikaanse leger en verre van puriteins, dat om politieke redenen nog wettelijk laten vastleggen.

Bill Clinton vindt dat nu een fout en ook Hillary, die toch weer lijkt warm te lopen voor de presidentscampagne van 2016, wil nu ruimte voor het same sex marriage, waar ze het huwelijk eerst zag als het exclusieve domein van een man en een vrouw. Dat lijkt logisch, aangezien beiden tot het progressieve kamp behoren. Maar de 'argumenten' voor hun omslag zijn interessant. Die zijn nog steeds puur politiek en weinig principieel. Het echtpaar, dat nog gezamenlijk met de hand op de bijbel voor de camera's heeft beloofd dat er geen overspel meer zou worden gepleegd, heeft veel leuke homovrienden. Die hebben Hillary ervan overtuigd dat het homohuwelijk een goede zaak is en dat homo's 'dezelfde rechten' moeten krijgen als hetero's. Dat er ook veel hetero's niet getrouwd (of gescheiden) zijn, en dat er ook samenlevingscontracten voor allerlei partnerschappen te bedenken zijn, speelt voor progressieven geen rol. Ook over adoptie van kinderen door homostellen, in Frankrijk het grote punt, gaat het niet. Wat vreemd is, want Amerika geldt als kindvriendelijke, sentimentele samenleving. De Fransen, met hun strikte scheiding tussen kerk en staat, zijn rationeler en cynischer. Voor hen staan discretie en de onaantastbaarheid van het privédomein voorop. Het tekent de verwarring dat in Frankrijk, dat vergeleken met de Angelsaksische wereld een vrijgevochten seksuele moraal kent, de bezwaren tegen het homohuwelijk het sterkst zijn. Maar goed, Frankrijk is met alles net even anders.

Overal in de westerse wereld geven opportunistische overwegingen echter de doorslag. In Europa zijn progressieven voor het homohuwelijk, omdat dat nu eenmaal verplicht is in progressieve kringen. Dat het huwelijk lang als 'kleinburgerlijk' is afgedaan, is geen punt, want hypocrisie is in deftige kringen een oplossing, geen probleem. Het valt niet eens op dat hier iets zou kunnen wringen. De keuze gaat tussen een dubbele moraal of geen moraal. Daarbij trouwen hoogopgeleiden tegenwoordig weer meer en scheiden zij minder; het stranden van huwelijken en het ongehuwde (tiener)moederschap vindt tegenwoordig vooral in de lagere klassen plaats. En homo's zijn leuke mensen. Je treft ze vooral in artistieke kringen aan en die wil je graag te vriend houden. Waarom dan moeilijk doen over dat homohuwelijk? Dat lijkt iets voor fatsoensrakkers. Steeds meer mensen zeggen er 'totaal geen probleem' mee te hebben, dus waarom zou je dan de puritein uithangen op een punt dat toch al achterhaald lijkt?

Ik kan me over dat homohuwelijk uiteindelijk ook niet druk maken. Ze doen maar. Als mensen dat een sprong voorwaarts vinden, neem ik daar kennis van, zoals ik ook kennis neem van de multiculturele samenleving. Maar ik blijf het vreemd vinden dat homoseksualiteit, dat altijd in alle culturen een taboe is geweest, ineens als de normaalste zaak van de wereld wordt beschouwd. En ik hou er niet van als mensen met hun seksuele identiteit te koop lopen en demonstratief (tijdens de zoveelste gay pride, inmiddels een volksfeest voor gewone mensen om bij uit je dak te gaan) met hun geslacht in je gezicht staan te zwaaien. Doe dat thuis en niet op straat. Volgens mij hebben juist mensen die anders zijn belang bij discretie. Beschaving berust voor mij op een scheiding tussen de privésfeer, waar je jezelf kunt zijn, en de openbare sfeer, waar je de schijn moet ophouden. Maar goed, daarover beslist de meerderheid, en die is 'om'.

Als het op gut feeling aankomt, hebben de conservatieven in Amerika de beste antennes. Een cowboy als Clint Eastwood, in al zijn films een echte man, heeft gezegd dat het Republikeinse verzet tegen het homohuwelijk urgentie mist en 'niet meer van deze tijd' is. Uiteindelijk is dat het beslissende argument, voor pragmatische progressieven en conservatieven. Dat maakt het tot een non-argument. Wie niet van deze tijd is heeft al verloren. Je móet modern zijn, dat is de overheersende boodschap in onze op vooruitgang gerichte westerse cultuur. Wie dat niet is, is bij voorbaat achterlijk en met achterlijke mensen - christenen bijvoorbeeld - hoef je niet te discussiëren. Zo winnen progressieven, ooit een stroming die tegen de stroom inging en de heesende macht uitdaagde, tegenwoordig elk 'debat'. Niet omdat ze betere argumenten hebben, over een sterkere ruggengraat beschikken, of meer zichzelf zijn, maar domweg omdat zij aanpassingsgezinder (flexibeler) zijn en voor de moderniteit zelve staan.

Met het homohuwelijk lijkt het laatste taboe geslecht. Maar het heeft vele gezichten. Je kunt er een tot in het absurde doorgeschoten politieke correctheid in zien, de verburgerlijking van het homoschap, of een bewijs dat culturen veranderlijk zijn en geen enkele identiteit hetzelfde blijft. Zelfs niet het voor iedereen waarneembare verschil tussen man en vrouw. Wie zich nu nog op biologische en culturele argumenten beroept, heeft het niet begrepen en moet nodig worden voorgelicht. De enige determinerende grootheid in een democratie is de meerderheid, en die meerderheid past zich altijd aan de tijdgeest aan. Als laatste in Amerika. Wat ook niet zo vreemd is, want als iemand zijn kudde kent, dan is het de cowboy, de meest tot de verbeelding sprekende figuur van Hollywood en het Vrije Westen. Ook die wilde machowereld bestaat niet meer, maar is gecultiveerd en gedomesticeerd. Spraken we over de swingende jaren twintig al niet als de 'gay twenties'? De hedonistische, op genot gerichte gay culture wint weer. Nu maar hopen dat de terugslag uitblijft.