Nauwelijks aandacht voor nieuwe autofabriek in Nederland

Hoe vaak en hoe lang hebben we niet verhalen over het Limburgse NedCar moeten aanhoren? Het bedrijf, dat vorig jaar door ondernemer Wim van der Leegte werd overgenomen, leek zo'n mooi voorbeeld van de teloorgang van de Nederlandse maakindustrie. Die teloorgang wordt overigens zwaar overdreven, maar de werkelijkheid mag een pakkend verhaal niet in de weg staan.

Des te vreemder dat wanneer in dezelfde auto-industrie een nieuwe fabriek wordt geopend, er nauwelijks aandacht voor is.

De Amerikaan Elon Musk, waarschijnlijk het meest bekend van de online betaalsite PayPal, opent voor zijn automerk Tesla een assemblagehal en distributiecentrum in Tilburg waar zo'n vijftig Nederlanders komen te werken. Ook verplaats hij het hoofdkwartier van het bedrijf van Londen naar Amsterdam. Musk denkt dat Nederland rijp is voor zijn elektrische auto's. De infrastructuur is hier goed en de afstanden zijn kort.

Een opsteker voor de Nederlandse economie dus en bij uitstek een voorbeeld van wat de econoom Joseph Schumpeter omschreef als creatieve destructie: nieuwe techniek die oude vervangt. Daardoor verdwijnen oude industrieën allicht, maar er komen nieuwe voor in de plaats. En wel betere industrieën die, zoals in het geval van de elektrische auto's, inspelen op de veranderende vraag van de consument. Door dergelijke innovatie krijgen we steeds betere producten tegen een steeds schappelijkere prijs. Als dat geen vooruitgang is?

Vanwaar het gebrek aan interesse? Zitten we allemaal zo in de put door de 'crisis' dat we goed nieuws niet eens meer willen zien? Volgens mij is er meer aan de hand.

Dat NedCar zoveel aandacht kreeg, had er deels mee te maken dat het bedrijf mogelijk overheidssteun zou krijgen. Dat maakte het niet alleen een politiek relevant verhaal, maar ook ideologisch geladen. De werknemers van de fabriek en de vakbonden die hen steunden vertegenwoordigden een verzet tegen de globalisering, zo niet meer in het algemeen: de markt. Dat is een strijd waar de pers en politiek wel raad mee wisten. Linkse politieke partijen, de SP voorop, eisten dan ook overheidsingrijpen terwijl de VVD staatssteun resoluut van de hand wees. (Het lijkt zo lang geleden, toen de VVD nog liberaal durfde te zijn...)

Daarover hoort U mij niet klagen. Het was een interessant verhaal. Terecht dat er volop aandacht aan werd besteed. Maar als we dan eens de andere kant van het verhaal zien -- globalisering of marktwerking die banen schept -- zijn de meeste journalisten muisstil. (Met uitzondering van EenVandaag dat gisteren een interview met Musk uitzonden.) Zo krijgt de gemiddelde Nederlander een vertekend beeld van de werkelijkheid.

Ja, banen gaan hier verloren als de productie van goederen verhuist naar lagelonenlanden. Maar we krijgen er dikwijls betere banen voor terug, mede dankzij onze uitstekende infrastructuur een hoogopgeleide beroepsbevolking. En natuurlijk dankzij het ondernemerschap van een man als Musk. Die durft risico te nemen door een redelijk nieuw product in de markt te zetten. 

Dus, de volgende keer dat een bijna vijftig jaar oude fabriek op het punt staat de deuren te sluiten, iets meer optimisme graag. Toen de telegraaf werd uitgevonden, klaagden de postduivenhouders ongetwijfeld ook. Maar als we naar hen hadden geluisterd, had U dit stukje waarschijnlijk niet via het Internet gelezen.