Museum ontdekt verborgen portret onder Rembrandtschilderij

Het J. Paul Getty museum in Californië heeft een bijzondere ontdekking gedaan: Onder het schilderij Oude man in militair uniform van Rembrandt van Rijn blijkt nog een ander portret verborgen te zitten. Via nieuwe röntgentechnieken is het onderliggende schilderij te zien.

[caption id="attachment_118556" align="aligncenter" width="248"] Oude man in militair uniform (1631)[/caption]

Het is bekend dat Rembrandt van Rijn soms schilderijen overschilderde, en dat er dus soms verborgen schilderijen onder een Rembrandschilderij kunnen zitten. Ook van dit portret, Oude man in militair uniform, bestond al enige tijd het vermoeden dat er een tweede schilderij onder zat. Het was echter nog nooit bewezen. Nu is dat wel gebeurd. Via een nauwkeurige röntgenstraal kon precies onder de bovenste verflaag worden gekeken, waardoor het onderliggende schilderij zichtbaar werd.

Onder het bovenliggende schilderij is ondersteboven het gezicht van een jongeman te zien. Het vermoeden bestaat dat het gaat om een zelfportret van Rembrandt, of tenminste een studie waarbij hij zijn eigen gezicht als inspiratie heeft gebruikt.

Bij moderne schilderijen is het niet mogelijk om met röntgenstraling de verschillende verflagen te herkennen, maar bij 17e-eeuwse werken zoals deze Rembrandt ligt dat anders. In die tijd moesten schilders namelijk zelf hun verf mengen, waarbij vaak (giftige) metalen zoals kwik en lood werden gebruikt. Die metalen worden goed opgepakt door een röntgen-apparaat.

[caption id="attachment_118564" align="aligncenter" width="511"] (Atelier Lokaal)[/caption]

Omdat bekend is hoe schilders toen ongeveer hun kleuren maakten, kan uit het gebruik van metalen worden afgeleid welke kleur er is gebruikt. De kleur zelf is niet zichtbaar op de röntgen maar kan wel worden gereconstrueerd. Zo werd in het gezicht van de figuur het metaal kwik gedetecteerd, wat duidt op de kleur vermiljoen (rood). In de kleding werd koper gemeten, wat duidt op het gebruik van groene verf.

Met die kennis was het mogelijk om het onderliggende portret deels te reconstrueren, zoals hierboven zichtbaar is. Wellicht dat het in de toekomst met nieuwe technieken mogelijk zal zijn om preciezer te weten hoe het hele portret eruitzag.