Merkel III is dood, lang leve Merkel IV: Duits parlement geeft Angela voor de zoveelste keer haar zegen

Na zo'n half jaar formatieperikelen is het vandaag dan eindelijk zover: Angela Merkel is officieel weer verkozen tot Bundeskanzlerin van Duitsland, en zal vanmiddag met haar kersverse regering aan de slag gaan. De eerste stevige tegenslag heeft ze nu echter al moeten incasseren.

Het was alweer in september dat de Duitsers naar de stembus mochten om een nieuwe Bundestag - nationaal parlement - te kiezen. Die stembusgang werd een enorme afstraffing voor het Duitse partijkartel: de gevestigde partijen CDU, CSU en SPD - die tot vandaag samen Merkel III vormden - werden keihard afgestraft, en de grote winnaar was de rechtse AfD. Sindsdien moest Duitsland een formatie doorlopen die de meest chaotische sinds de Tweede Wereldoorlog was. Gesprekken met de liberale FDP en de Groenen liepen op het laatste moment tegen alle verwachtingen in spaak, waardoor de SPD - die had gezworen om niet aan Merkel IV mee te doen - moest van stal gehaald worden. Uiteindelijk is die partij toch overgehaald, maar tegen een hoge prijs: partijleider Martin Schulz bleef na zijn draai volstrekt ongeloofwaardig over, en kon niet anders dan het veld ruimen. En dan heb ik het nog niet eens over de interne strijd die er uitbarstte tussen voor- en tegenstanders van een nieuwe samenwerking met Merkel. De sociaaldemocraten zijn stevig verdeeld maar - het moet toegegeven worden - hebben uiteindelijk wel veel uit de onderhandelingen weten te slepen.

En waar winnaars zijn, moeten ook verliezers zijn. Die heet de CDU, die bijvoorbeeld enkele cruciale ministeries (Financiën, Buitenlandse Zaken) aan de SPD moest geven. Dat wordt Angela Merkel, van wie duidelijk is dat ze haar moeder nog zou verkopen om Bundeskanzlerin te blijven, niet bepaald in dank afgenomen. Maar Merkel is Merkel, en niemand dus in de CDU die het serieus ter discussie durfde te stellen of zij wel voor nóg vier jaar aan de macht moest blijven.

Nou ja, niemand? Met een stemming in de Bundestag is zij vanochtend weer tot Bundeskanzlerin verkozen, maar dat ging niet met het gewenste aantal stemmen: maar liefst 35 van de 399 parlementariërs die de große Koalition heeft stemden zowaar tegen het voor de vierde keer benoemen van Merkel als regeringschef. Dat betekent dat zo'n 1 op de 10 in deze coalitie zulke sterke gewetensproblemen had hiermee, dat ze de partijlijn niet konden volgen.

Genoeg stemmen had ze nog steeds, en even later stond ze dan ook bij de president op de stoep om de eed af te leggen. Vanmiddag heeft ze al haar eerste kabinetsvergadering, dus tegenhouden zal ze zich zeker niet laten. Maar een uiterst pijnlijk begin voor Mutti Merkel's vierde termijn, dat is dit wél natuurlijk.