Martijn van Calmthout (Volkskrant) en klimaatjournalistiek

Als Martijn van Calmthout, chef van de wetenschapsredactie van de Volkskrant, over klimaat schrijft, ben ik altijd op mijn hoede. Ik denk dan altijd: 'Waar zal deze fervente apostel van het broeikasevangelie nu weer in de fout gaan?'

In de Volkskrant van zaterdag wijdde hij onder de titel, 'De ijstijd zegt niet alles', een beschouwing aan een nieuwe publicatie van Schmittner et al, die op basis van gegevens over de laatste grote ijstijd tot een substantieel lagere inschatting kwam van het effect van CO2 op de opwarming van de aarde dan het VN-klimaatpanel (IPCC).

Voordat ik daar nader op inga, is het goed om even vast te stellen waar Martijn niet over schrijft. Hij schrijft niet over Climategate II. Er stond wel een klein ongesigneerd berichtje daarover in de krant. Maar de Volkskrantlezers zijn er nog steeds niet van op de hoogte dat het hier wellicht het grootste wetenschappelijke schandaal in de menselijke geschiedenis betreft. Ook stond er een ongesigneerd berichtje in het dossier 'Klimaatverandering' op een Volkskrant-blog. Daarvan is de conclusie:

...de onthulling van de e-mails [volgt] hetzelfde patroon als in 2009. Destijds bleek uit de e-mailwisselingen dat prominente wetenschappers critici tegenwerkten en manieren bespraken om er voor te zorgen dat hun wetenschappelijk werk niet werd getoetst door collega-wetenschappers. Volgens critici bewezen de e-mailwisselingen dat het gevaar van de opwarming van de aarde werd overdreven. Het gevolg was dat de klimaattop in het Deense Kopenhagen faliekant mislukte.

Lees verder hier.

Dat laatste is onzin. Die top zou ook zijn mislukt indien er geen Climategate zou zijn geweest. De belangrijkste landen ter wereld wilden nu eenmaal niet meedoen aan een vervolg op het Kyoto-verdrag omdat zij dat niet in hun belang achtten. En dat is nog steeds zo. Zij zullen alle diplomatieke trucs uit de kast halen om de conferentie in Durban te laten mislukken en de schuld daarvan in de schoenen te schuiven van de ontwikkelingslanden, zoals de 'The Guardian' schrijft. Zie ook wat Michael van der Galien daarover schreef.

Waarom schrijft Martijn van Calmthout eigenlijk niet een groot vlammend artikel over de stelselmatige manipulatie van gegevens en ander wetenschappelijk wangedrag binnen een kleine doch leidende groep van klimatologen? Immers, de Volkskrant houdt niet op héle pagina's te wijden aan aan de wetenschappelijke fraude van Diederik Stapel, die toch in het niet valt bij dat wat er in Climategate naar buiten is gekomen.

Behoort Martijn van Calmthout misschien tot het type 'watermeloen': groen van buiten en rood van binnen? Het type dat in klimaat een hefboom ziet voor de transformatie van onze samenleving naar de ecosocialistische heilstaat? Eerlijk gezegd, daar zie ik hem niet voor aan.

Of is Martijn van Calmthout misschien verbolgen over het feit dat hij al die jaren te veel vertrouwen heeft gehad in het gezag van het VN-klimaatpanel (IPCC) en er zich heeft laten inluizen? En heeft hij moeite om zijn ongelijk en gebrek aan professionaliteit te bekennen? Hoe dan ook, hij heeft geen kritische distantie betracht. Dat zouden ze hem op de school van de journalistiek toch moeten hebben bijgebracht. Maar ik vrees dat hij die niet heeft doorlopen, omdat ik aanneem dat wetenschapsjournalisten via een andere route worden gerecruteerd. Bovendien heeft hij klimaatsceptici actief uit de krant geweerd. Dat is hoogst ongepast. Dat hadden ze hem toch op de universiteit moeten bijbrengen: een open oog en respect voor goed onderbouwde alternatieve hypothesen. En zeker geen censuur!

Het zou kunnen dat het nog een tijdje duurt voordat Martijn psychisch heeft verwerkt dat hij zich heeft laten bedotten en zijn lezers verontschuldigingen aanbiedt voor het feit dat hij ze jaren op het verkeerde been heeft gezet en daardoor medeverantwoordelijk/schuldig is geweest aan het creëren van een politiek klimaat, waardoor tientallen miljarden voor klimaatbeleid in een groot zwart gat zijn verdwenen. Ik zie wel kleine verschuivingen in zijn schrijfsels in de goede richting, maar tot op heden is de grote doorbraak helaas uitgebleven.

Terug naar zijn laatste artikel in de Volkskrant (niet op internet). Daarin schrijft hij onder meer:

Valt het eigenlijk wel mee met de klimaatverandering door meer CO2? Een nieuwe studie in Science suggereert dat. Maar let op de kleine lettertjes.

En dan volgt een interessant, goed geschreven (schrijven kan ie wel) en informatief artikel over de bevindingen van Schmittner et al. Zoals een goed journalist betaamt heeft Martijn commentaar gevraagd aan Nederlandse professionele klimatologen. In dit geval Roderik van de Wal en Appie Sluijs, die beiden een goede reputatie genieten in klimatologenland. Maar het gaat hier om een uiterst moeilijk en controversieel thema: de klimaatgevoeligheid. Dat is de invloed van een verdubbeling van de CO2-concentratie op de gemiddelde wereldtemperatuur. Beide wetenschappers hebben – voor zover mij bekend – daar niets over gepubliceerd. Het IPCC neemt daarvoor een middenwaarde van 3 graden Celsius aan. Schmittner komt lager met een middenwaarde van 2,3 graden. Martijn van Calmthout gaat dan natuurlijk uitsluitend rondvragen bij wetenschappers die op de IPCC-lijn zitten en niet met andere in deze materie meer gespecialiseerde wetenschappers die véél lager zitten, zo rond 0,5 graden Celsius. Hun aanpak is anders dan die van Schmittner et al. Zij leiden die waarde af uit berekeningen die gebaseerd zijn op de fysica van het broeikaseffect.

Hoe zit dat dan precies in elkaar? Daarover wordt nog veel gediscussieerd – ook tussen klimaatsceptici onderling. Enige tijd geleden werd Arthur Rörsch door 'Energy & Environment' uitgenodigd om als gastredacteur op te treden voor een aantal artikelen over deze specifieke materie. Deze zijn inmiddels gepubliceerd. Had Martijn van Calmthout niet even contact met hém kunnen opnemen – al was het alleen maar om de schijn van eenzijdigheid te vermijden?

Maar Martijn heeft nog een herkansing. Over twee weken zal Arthur Rörsch aandacht aan deze materie schenken op een door de Groene Rekenkamer georganiseerd klimaatseminar. Uit alle uithoeken van ons land zijn de aanmeldingen inmiddels binnengestroomd, zodat de organisatoren een grotere zaal hebben moeten reserveren. Hierdoor zijn er nog plaatsen. Maar op = op. Misschien zijn zij echter bereid Martijn van Calmthout een enigszins geprivilegieerde behandeling te geven.

Aankondiging

De Groene Rekenkamer nodigt U graag uit voor een bijeenkomst onder de titel:

Klimaatdebat op scherp - dilemma’s in de discussie over klimaatverandering

in het Haagse Perscentrum Nieuwspoort op maandag 12 december 2011 vanaf 13.00 uur .

De bijeenkomst vindt plaats naar aanleiding van de brochure van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), getiteld  ‘KLIMAATVERANDERING; WETENSCHAP EN DEBAT’

In het voorjaar van 2010 hield de KNAW een wetenschappelijke bijeenkomst als aanzet voor een klimaatdiscussie en publiceerde vervolgens een brochure daarover, die uitnodigt tot voortzetting van het debat. De brochure werd 4 oktober 2011 aan de vaste Kamercommissie voor Infrastructuur en Milieu aangeboden. Het in de brochure gepresenteerde wetenschappelijke standpunt wordt echter door ruim 20 wetenschappers als zeer eenzijdig beschouwd en onvoldoende informatief over uiteenlopende visies.

Klik voor het programma van de middag en aanmelding op:

http://www.groenerekenkamer.nl/