Mark Rutte zoekt opvolger

Rutte is een personeelsmanager in hart en nieren: in het kerstnummer van Elsevier zegt hij dat hij al vanaf dag één bezig is met zijn opvolging bij de VVD. "Dat hoort ook zo," aldus Rutte. "Kwestie van leiderschap. Ik ben niet de eigenaar van de VVD." Het is ongetwijfeld een goede gewoonte voor een partijleider om met de opvolging bezig te zijn, maar het zegt natuurlijk ook wat over Rutte, die ook wel weet dat hij niet veel langer de baas is over de VVD.

Wie zou Rutte kunnen opvolgen? Rutte zegt zelf in Elsevier: "Ik ga geen namen noemen (...) Maar we hebben een klein team getalenteerden. Ik sta ze bij als coach. Ik sta ze bij als coach. Ik zorg ervoor dat ze in functies komen waar ze ervaring opdoen en zich kunnen bewijzen. Ik voer gesprekken met ze. Elk bedrijf moet een goed personeelsbeleid voeren en voor een politieke partij als de VVD geldt dat ook."

Frits Bolkestein noemde eerder fractievoorzitter Halbe Zijlstra en minister Edith Schippers (VWS) als mogelijke opvolgers voor Rutte. Ik weet niet of Bolkestein gelijk heeft. In feite zijn zowel Zijlstra als Schippers besmet met het PvdA-virus door ermee in een kabinet te gaan zitten tot 2017. Rutte wil dolgraag dat zijn kabinet 2017 haalt. In Elsevier zegt hij: "Ik ga ervan uit dat het kabinet de rit uitzit en dat in 2017 verkiezingen volgen. Een half jaar tevoren, eind 2016, beslis ik of ik doorga. Dat maak ik dan gewoon bekend."

Het is nogal een aanname (tot nu toe lijkt het kabinet bij ieder belangrijk dossier weer te kunnen vallen), maar vooruit. Stel dat het kabinet blijft zitten tot 2017, welke kiezer zit dan nog te wachten op een VVD met een Rutte, Zijlstra of een Schippers, die vier jaar lang samen met de PvdA de belastingen hebben verhoogd en de economie om zeep hebben geholpen? Ik denk niet dat de VVD ook maar een beetje geloofwaardig is als een Zijlstra of een Schippers in 2017 campagne voert om de belastingen te verlagen en de overheid kleiner te maken.

Ik zag laatst de eerste aflevering van AVRO's politieke documentaire over de machtsstrijd binnen de VVD in 2006: Mark vs. Rita. Rita Verdonk was een echte rechtse houwdegen. Verdonk schaamde zich er niet voor om rechts te zijn en ze maakte rechts beleid tijdens Balkenende II en III. Dat maakte haar geloofwaardig en wat mij betreft toen uitermate geschikt voor het leiderschap van de VVD, terwijl Rutte in zijn JOVD-tijd al droomde van een nieuwe Paarse coalitie. Helaas, Verdonk is het niet geworden.

De VVD van Rutte heeft veel, zo niet alle geloofwaardigheid verloren door met de PvdA in een kabinet te stappen.

Rechtse kiezers kunnen maar beter hopen dat er een rechts alternatief ontstaat in de aanloop naar de volgende landelijke verkiezingen. Als die pas in 2017 zijn, zoals Rutte hoopt, dan is er genoeg tijd om daar eens goed over na te denken.