Enkele woorden illustreren meer dan duizend beelden.
De Volkskrant heeft momenteel een serie waarin de lijsttrekkers worden geïnterviewd. Vandaag mochten we nog eens kenis maken met Marianne Thieme, een mooie vrouw met vreemde ideeën. Maar dat mag ik niet zeggen, want dat is seksistisch. Thieme had het me kunnen toebijten, want uit het interview komt het beeld naar voren van een zure betweter.
'Toen ik twintig jaar was las ik een boek over dierenrechten en daarin stond een heel logische redenering. Vroeger werden vrouwen ook gezien als dieren, die waren redeloos en mochten niet stemmen. Slaven waren niet meer dan ezels en hadden ook geen rechten. In de emancipatiebeweging van de onderdrukte groepen is het een logische stap om dat uit te breiden naar andere soorten dan alleen de eigen soort.'
Ik weet niet zo goed wat ik zal doen. Er brandt een hevig verlangen in me om het stuk te 'Fisken', helemaal kapot te schrijven à la Robert Fisk, of er een aandachtspuntje uit te lichten. Ik denk dat ik toch maar voor het laatste kies, omdat ik haar opvattingen over de bioindustrie deel. Ik kies ervoor de structuur van het argument te ontleden. Als ik het zacht uitdruk, spreekt dat boekdelen over mevrouw Thieme.
De redenering is niet 'heel logisch', hooguit 'heel plausibel'. Maar ook dat is het al niet: want als we strikt logisch naar haar argument kijken, stelt ze dus dat het logisch is om een proces (emancipatie) dat zich heeft voltrokken in verzameling x (mensen), door te trekken naar verzameling y (dieren), met een beroep op het emancipatieproces in x. Dat noemt ze een 'logische stap'. Dat is het gewoonweg niet. Het is een voorstel tot uitbreiding van de emancipatiebeweging. Er is geen logische stap die zoiets zegt als 'het emancipatieproces in x impliceert een emancipatieproces in y'. Dat is logisch wensdenken.
Thieme zou hooguit kunnen zeggen dat dat 'plausibele' of 'rechtvaardigbare' is. Als we vriendelijk zijn en daarmee instemmen, is de vraag die zich onherroepelijk opdringt: waarom dieren? Waarom dan geen doorbraak forceren naar planten, schimmels, bacterieën en andere domeinen binnen het dierenrijk? Pas als ze daarvoor uitgebreid argumenteert kan het verdedigbaar zijn om dieren te emanciperen. Tot die tijd is het alleen maar volstrekt onlogisch. En tot die tijd is het wachten op de belachelijke wereldzeges van de emancipatiebeweging.