Laat Volkert gewoon vrij

Maar de samenleving is niet verantwoordelijkheid voor de beveiliging van Pim Fortuyns moordenaar.

In verkiezingstijd zeggen politici domme dingen, ja, nog dommer zelfs dan erbuiten. Zo beloofde VVD-lijsttrekker Mark Rutte tijdens de vorige campagne nog dat de minister die Volkert van der Graaf op proefverlof zou laten gaan, meteen minister af zou zijn. Voor premier Rutte lag de zaak natuurlijk heel anders, vooral omdat de betreffende minister en staatssecretaris van zijn partij zijn. Dus ging Volkertje vermomd en al op verlof en bleven de bewindsmannen zitten.

Het probleem verdween hier niet mee, want op verlof volgt nu eenmaal standaard vervroegde invrijheidsstelling. Je hoeft geen paranormale gaven te bezitten om te voorspellen dat de onrust die Van der Graafs proefverlof teweegbracht, terugkomt wanneer hij wordt vrijgelaten. Al evenmin om te vermoeden dat (centrum)rechtse politici hun best zullen doen om tough on crime te lijken. En niemand is tougher dan Fred Teeven, althans dat vinden de staatssecretaris zelf en zijn spiegel. Zeker vlak voor verkiezingen.

Dus wordt nu de mogelijkheid onderzocht of Van der Graaf zijn hele straf kan uitzitten. Zelfs al druist dat lijnrecht in tegen de Nederlandse strafwet, waarvan artikel 15 bepaalt dat “De veroordeelde tot tijdelijke gevangenisstraf van meer dan twee jaren wordt voorwaardelijk in vrijheid gesteld wanneer hij tweederde gedeelte daarvan heeft ondergaan.” Leuker kunnen we het niet maken, duidelijker eigenlijk ook niet. Daarom slaat collega Herman Meijer de plank mis wanneer hij toejuicht dat wordt onderzocht of Volkert langer kan blijven zitten. En hij maakt u blij met een dode mus want dit gaat absoluut niet gebeuren, mark my words! Ik zal u niet vermoeien met juridische details en (on)mogelijkheden, maar neem van mij aan: het is niet meer dan een wassen neus, een nogal cynische poging van tough guy Teeven de discussie over de verkiezingen heen te tillen, waarna Van der Graaf keurig in mei wordt vrijgelaten (eventueel met een aantal nietszeggende voorwaarden opdat de stas niet teveel gezichtsverlies lijdt).

Klootzak

Kijk, dat Volkert een ontzettende klootzak was en is, staat buiten kijf. En dat twaalf jaar gevangenisstraf voor de eerste politieke moord sinds de Tweede Wereldoorlog (ook nog eens op de potentiële minister-president van ons land) een lachertje is ook. Het was het beste geweest als Van der Graaf zich in zijn cel tijdens het scheren per ongeluk de keel had doorgesneden, door wroeging overmand zijn schoenveters voor een goed doel had ingezet of een ongeneeslijke ziekte had opgelopen in de gemeenschappelijke doucheruimte (het spreekwoordelijk zeepje is zo gevallen). Maar dat is nu eenmaal niet gebeurd. Volkert is tot tweemaal toe veroordeeld tot achttien jaar gevangenisstraf en zowel rechtbank als gerechtshof kenden de Nederlandse wet goed genoeg om te weten dat hij dus na twaalf vrij zou komen. Is dat genoeg? Is dat rechtvaardig? Is dat bevredigend? Nee, nee en nee.

Maar het is nu eenmaal zo dat in ons land de rechter rechtspreekt, in eerste en in laatste instantie. Dat het parlement de wetten maakt, dus ook Art. 15 Strafrecht. En dat die wet voor iedereen op het Nederlandse grondgebied geldt, dus ook voor Volkert. Na twaalf jaar alsnog het gelijkheidsbeginsel (in zekere zin ook het ne bis in idem) en de machtenscheiding voor hem overboord te zetten, druist tegen alle regels van onze rechtstaat in. Sinds wanneer verlagen politiek en rechterlijke macht zich tot dadertje pesten, zelfs als dit dadertje Volkert van der Graaf heet?

De rechtstatelijke principes in deze zaak zijn belangrijker dan onmeetbare zaken als het gekwetste rechtsgevoel van de burger of maatschappelijke onrust, omdat zij als puntje en paaltje komt ook u en mij beschermen. En zeker belangrijker dan goedkoop gewin van opportunistische politici die gemakkelijk naam willen maken. Hoe onbevredigend de uitkomst ook lijkt, Volkert heeft zijn straf uitgezeten, net als iedere andere crimineel, en nu wordt hij vrijgelaten, net als iedere andere crimineel. Als wij zijn misdaad, zijn laffe moord, anders behandelen dan de anderen, zetten wij hem ook nog eens op een voetstuk waar hij niet thuishoort. Dan is hij opeens niet meer gewoon een moordenaar, maar een martelaar van de rechtstaat (en reken er maar op dat links dat dan van hem zal maken ook).

Beveiliging

Iets anders is dat de Nederlandse overheid en dus de belastingbetaler absoluut niet verantwoordelijk is voor Volkerts beveiliging na vrijlating. Wie willens en wetens een moord pleegt, geeft het recht op door de staat beveiligd te worden. Dit betekent niet dat mocht de politie concrete aanwijzingen hebben dat iemand een aanslag op Van der Graaf beraamt, zij niet zou moeten optreden. Maar dus geen door de overheid betaalde bodyguards of overdreven politieinzet, anders kun je elke drugscrimineel in Amsterdam wel fulltime gaan beschermen, die loopt dag in dag uit het risico te worden afgeknald.

Als politie en justitie Volkert na zijn invrijheidstelling in de gaten houden (liefst zo hinderlijk mogelijk), is dat om een heel andere reden: voorkomen dat hij het weer flikt. En als u nu opeens aan Geert Wilders moet denken... Nee, de door de belastinbetaler opgehoeste beveiliging van de PVV-leider is in geen enkel opzicht vergelijkbaar met die van Pim Fortuyns moordenaar. Wilders heeft niemand vermoord, geen enkel strafbaar feit gepleegd en is niet meer dan een politicus die vanwege zijn mening en het werk waarvoor het Nederlandse volk hem heeft gekozen, wordt bedreigd en vervolgd. Ongelijke monniken, dus heel andere kappen.

Als Van der Graaf zich bedreigd voelt, gaat hij maar lekker in het buitenland wonen (zonder uitkering uiteraard). Of hij blijft binnen met de gordijnen dicht. Of hij gaat naar de plastische chirurg en als hij dat niet kan betalen, koopt hij maar een pruik en een donkere bril. Natuurlijk heeft niemand het recht hem iets aan te doen, maar als hij na zijn vrijlating, bij het oversteken gehinderd door die pruik en door die bril per ongeluk - en ik bedoel dus echt per ongeluk! - onder een vrachtwagen loopt, zal ik geen traan om hem laten. Sorry Volkert, je hebt met je daad misschien niet je wettelijke rechten verspeeld, maar wel ons medelijden.

Volg Bart Schut op Twitter of op Facebook.