Katholieke kerk heeft schuld, maar commissie Deetman maakt uitglijder

Slachtoffers tekortgedaan door ‘wetenschappelijk’ rapport.

De commissie Deetman heeft vandaag zijn rapport over misbruik in de katholieke kerk gepresenteerd. De commissie heeft misbruik in katholieke jeugdinstellingen in de periode 1945 – 1981 onderzocht.

Er zijn twee kardinale misstanden uit de bevindingen te destilleren. In de eerste plaats de hoge kans op ongewenste seksuele benadering in jeugdinstellingen en in de tweede plaats de aan waanzin grenzende onwil van de kerk om iets aan de misstanden te doen.

Het eerste punt is tragisch, maar geen typische eigenschap van katholieke jeugdinstellingen. Zowel in katholieke als niet-katholieke instellingen is de kans op ongewenste seksuele benadering twee keer zo hoog als het landelijk gemiddelde. Het tweede punt gaat de kerk specifiek aan. Het is onvoorstelbaar dat de katholieke kerk misbruik tot taboe heeft verklaard. Het uitspreken ervan was in de kerkelijke hiërarchie even verboden als het uitspreken van JHWH voor Joden. Een zwijgende kerk is veel erger dan een willekeurig zwijgende jeugdinstelling.

Om misverstanden te voorkomen: in beide gevallen is het misbruik vreselijk. De katholieke kerk, echter, is een morele maatstaf. Althans, zou dat moeten zijn. Een regionale jeugdinstelling is veel meer een penitentiaire of zorginstelling en doet minder (publiekelijk) morele uitspraken.

En hoewel er een eeuwige spanning bestaat tussen prediking en praktijk – de katholieke kerk gebruikt niet voor niets de metafoor van het streven naar het ideaal – gaat het stelselmatig negeren en in de doofpot stoppen van kindermisbruik voorbij die spanning. Het indiceert een breuk. Dit is wetteloos (en goddeloos!) leven dat niets te maken heeft met wat Christus leert. Sommigen in de katholieke kerk zouden zich daadwerkelijk moeten ‘bekeren tot God’.

Om nog even bij het spanningsveld tussen werkelijkheid en ideaal, praktijk en prediking te blijven: de commissie Deetman borduurt hier op voort en gaat vervolgens de mist in. Want hoewel de commissie zijn rapport als ‘wetenschappelijk’ presenteert, is het volgende glasharde speculatie:

Verschillende media namen dit bericht uit de persconferentie gretig over. Maar hoe kan de commissie wetenschappelijk onderbouwen dat het celibataire leven de kans op misbruik vergroot? Niet. Dat bewijs leveren, is wellicht zelfs in principale onmogelijk.

Waarom een onderzoek naar zo een heftig en gruwelijk onderwerp vervuilen met onwetenschappelijke speculatie? Als het correct en ‘wetenschappelijk’ verzamelen van feiten ten dienste staat van de slachtoffers en hen op een bepaalde manier erkenning en inzicht geeft, dan is onwetenschappelijke speculatie hen dat onthouden en daarmee tekortdoen.