Karpatenkoppen!

Dat was even schrikken voor de EU. Het Slowaakse parlement stuurde gisteren de regering naar huis en wilde niet instemmen met de ophoging van het noodfonds voor de redding van de euro. Bij de PVV ging meteen de vlag uit voor de dappere Slowaken, een volk uit de diepste krochten van Midden-Europa (het 'Oostblok' zei men vroeger). Je moet inderdaad maar durven. Het op één na armste landje in de eurozone dat nog maar kort lid is, een nieuwkomer dus, meent heel Europa op economisch gebied de les te kunnen lezen en legt uit dat je geen schulden bestrijdt door nog meer schulden te maken. In het Europees parlement was het verontwaardigde gesis niet van de lucht. Wat denken die Karpatenkoppen wel! Dat maakt het Slowaakse verzet nog leuker. Het onbekende landje, dat zich in 1993 van het Tsjechië van de gevierde toneelschrijver Vaclav Havel heeft afgescheiden en alleen in het nieuws kwam dankzij het kleingeestige nationalisme van de populist Vladimir Meciar, beleeft nu zijn kwartiertje wereldberoemdheid (vrij naar de pop art profeet Andy Warhol, ook een Slowaak, maar dan uit New York).

De markten zijn er niet van onder de indruk (op het moment van schrijven is de AEX op weg naar de 300 punten) en gaan ervan uit dat het noodfonds gewoon wordt opgehoogd. De oppositionele Slowaakse sociaal-democraten hebben al aangekondigd in een tweede stemronde wél voor de ophoging van het noodfonds te gaan stemmen. Dat akkoord is er vanmiddag dan ook gekomen. De eerste stemming was bedoeld om de rechtse christen-democratische regering naar huis te stemmen. U ziet het, hoe klein en duister een land ook is, de politieke machtsspelletjes beheersen ze overal. Dat geldt voor Slowakije net zo goed als voor het Europees parlement of onze Tweede Kamer. Wat niet wil zeggen dat de Slowaken niet gewoon gelijk hebben met hun bezwaren (zie ook Carla Joosten in Elsevier). Het is inderdaad van de gekke dat een land dat zelf een uiterst pijnlijk hervormingsproces met succes heeft doorgevoerd nu kan meehelpen met het stutten van de veel rijkere Grieken die er op andermans kosten een potje van hebben gemaakt.

Maar daar gaat het in dit geval niet om. Karpatenkoppen heb je overal, ook bij ons. Kenmerk van zulke types is dat zij niet inzien wanneer zij kunnen dwarsliggen en wanneer niet. Bij het neoliberale partijtje dat er in Slowakije de stekker heeft uitgehaald, tref je die karakteristieken aan. Meneer de anti-overheidsman staat nu door eigen toedoen buitenspel en brengt via de herkansing waarschijnlijk de oude overheidskrachten weer terug aan de macht. En dat noodfonds komt er toch, wat misschien die neoliberale dwarsligger straks, als heel Europa alsnog onder de schuldenlast bezwijkt, geen windeieren legt: 'I told you so!'. Dan heb je niet alleen gelijk, dan krijg je het ook. Maar belangrijker is dat we hier een voorbeeld zien van een klein en weinig subtiel partijtje dat niet weet hoe je een veto moet gebruiken. Een veto spreek je niet uit, daar dreig je mee. En als je het vervolgens toch gebruikt, dan is het spelletje uit.

Daarom valt er voor onze eigen Karpatenkoppen van de PVV niks te juichen. Het Slowaakse gedrag is een typisch voorbeeld voor al die landverraderlijke eurofielen die zeggen dat meerderheidstemmingen hoognodig moeten worden uitgebreid, om in de toekomst het dwarsliggen van enkele onbetekenende landjes (type Slowakije of vroeger Malta, onder de legendarische socialistische premier Dom Mintoff) te voorkomen. Want de democratie moet zijn loop hebben, en dat vraagt in de logica van Brussel en Straatsburg om 'méér Europa'. Daarin passen geen obstructies van een kleine obstinate minderheid. Dankzij de Slowaken weten we nu in heel Europa wat Karpatenkoppen zijn. En bij de PVV weten ze het straks ook.