Jean Wanningen: "De verkiezingsdebatten worden gedomineerd door oeverloos gezwam"

De verkiezingsdebatten zonder de twee grootste partijen hebben tot nu toe weinig spectaculairs opgeleverd. Ze kenmerkten zich vooral door geestdodende saaiheid. Misschien dat dit na het Carré-debat vanavond verandert, maar ook daar doet de leider van de grootste partij in de peilingen niet aan mee. De lijsttrekkers van de overige partijen gaan politiek gevoelige onderwerpen vooral uit de weg en ook de onderwerpen die er straks concreet toe doen bij de coalitieonderhandelingen zijn nog niet echt aan de orde geweest.

Er zijn drie belangrijke thema’s die de burgers van dit land bezig houden. Dat zijn achtereenvolgens de verdere islamisering van onze samenleving en de daarbij behorende immigratie van asielzoekers; de positie van ons land binnen de huidige EU en de vraag of we wel door moeten gaan met de euro als munt; en tot slot: hoe staat het met onze koopkracht? Vanzelfsprekend houden deze drie thema’s indirect verband met elkaar en hetzelfde geldt voor de politieke vraagstukken als de hervorming van ons pensioenstelsel en belastingstelsel en de flexibilisering van de arbeidsmarkt. Dit zijn de thema’s waarover het politieke debat zou moeten gaan.

Maar in plaats daarvan neuzelen de lijsttrekkers nu over borreltafel items zoals ‘wat de Nederlandse identiteit nu precies is?’ Volgens Nieuwsuur is dat zelfs het belangrijkste verkiezingsthema. In mijn ogen leidt het vooral tot oeverloos gezwam waar geen kiezer wat aan heeft. De partijen hebben tot nu toe vooral punaises gepoetst, maar zijn de kist vergeten, om de woorden van wijlen D66-minister Gruijters aan te halen tijdens de parlementaire enquête naar de Bouwfraude destijds.

Door de grote thema’s angstvallig uit de weg te gaan vervlakken de debatten tot oppervlakkige vliegenafvangerij op Madurodam-items terwijl de fundamentele zorgen van burgers buiten schot blijven. Die burgers zijn bezorgd en boos. Bezorgd omdat zij niet weten of hun baan straks nog wel bestaat of hun pensioen en aow’tje straks nog wel toereikend is of dat hun koopkracht nog verder wordt uitgehold door Groenlinksplannen om een soort van filebelasting in te voeren, die een huishouden 1782 euro per jaar gaat kosten. Mensen zijn behalve bezorgd ook boos. Boos, omdat hen niets gevraagd is of zij de massale import van mensen uit islamitische landen wel zien zitten. En ze worden nog bozer als de politiek en sommige sociale wetenschappers de problemen en overlast die deze ongebreidelde import met zich mee heeft gebracht trachten te bagatelliseren. Je kunt wel roepen dat de procentuele stijging terugloopt, maar dan stijgt ze in absolute aantallen nog steeds. Leo Lucassen-logica, noem ik die bagatelliserende houding.

Mensen willen ook duidelijkheid over de euro. Nu vriend en vijand eindelijk durft toe te geven dat de invoering van die munt een politieke achtergrond had en niet de welvaart en werkgelegenheid heeft opgeleverd die ons beloofd was, stellen de mensen de logische vraag: zijn wij als Nederland niet beter af zónder? De invoering er van heeft al zeer nadelig uitgepakt voor onze koopkracht en we staan ook nog eens voor honderden miljarden grotendeels ongedekt garant voor de zwakke eurolanden. En met het ESM hebben we tenslotte in feite een blanco cheque getekend aan Brussel om toekomstige tekorten aan te zuiveren. De vraag is dan natuurlijk meer dan terecht of we dat wel moeten willen.

En tenslotte willen de mensen graag weten hoeveel geld ze elke maand overhouden in de huishoudportemonnee. Dat betekent dat er duidelijkheid moet komen over hoe ons belastingstelsel er straks uit komt te zien. Bijvoorbeeld voor het groeiende leger aan zzp’ers, die niet zelden verkapte werklozen zijn. Het betekent dat er duidelijkheid moet komen over de flexibilisering van de arbeidsmarkt. Worden banen meer vast en minder flex? Of juist andersom? Of gaat iedereen straks aan tijdelijke arbeidscontracten? Uit diverse internationale onderzoeken blijkt dat door technologische veranderingen, automatisering en robotisering binnen vijftien jaar de helft van de huidige banen niet meer bestaat. Optimisten zeggen dan dat daar nieuwe banen voor in de plaats komen en dat is ook zo, maar lang niet voor iedereen. Vooral de middengroepen en de onderkant van de arbeidsmarkt zullen hierdoor worden geraakt.

En dan hebben we nog de discussie over onze pensioenen en AOW. Houden we vast aan het huidige collectieve stelsel of gaan we naar een meer individueel pensioen? Hoe gaan we om met het generatieprobleem (jong betaalt voor oud)? Wat doen we met de AOW-leeftijd? Wat doen we met de rekenrente en de daaruit volgende dekkingsgraad? En, last but not least, wat zijn de gevolgen voor onze pensioenbeleggers als de ECB langdurig doorgaat met haar desastreuze lage rentebeleid?

Dit zijn de kwesties waarover het deze verkiezingen zouden moeten gaan. Maar tot nu toe is het oorverdovend stil gebleven. Misschien dat er vanavond eindelijk wat vuurwerk te verwachten valt, maar zonder de aanwezigheid van Wilders is dat maar zeer de vraag. Dan moeten we wachten tot 13 maart als Rutte en Wilders de degens kruisen bij EenVandaag en tot het slotdebat, een dag later.