FAIL: Peetoom is de nieuwe CDA-voorzitter

Dit was de tweede en finale stemronde waaraan de twee winnaars van de eerste ronde deelnamen: Ruth Peetoom (links, tegen de PVV-gedoogconstructie, tegen Verhagen als partijleider) en Sjaak van der Tak (rechts, vóór de PVV-gedoogconstructie, vóór Verhagen als partijleider). Bij de eerste ronde (opkomst: 34,5% van de CDA-leden) ging nog 45,6% van de stemmen naar Peetoom en 33,3% naar Van der Tak. Nu, met een lagere opkomst dan bij de eerste ronde, is de winst van Peetoom alleen maar groter geworden.

Wat betekent dit nu voor de toekomst van het door de PVV gedoogde VVD-CDA-kabinet, DDS-I? Voor het eerste rechtse kabinet in tijden is het een lastige situatie: het enige dat telt is immers het voortbestaan van DDS-I, en liever nog: in 2014 de komst van DDS-II. Daarvoor tellen maar twee zaken, die elkaar echter bijten: zoveel mogelijk stemmen naar het CDA, de VVD of de PVV, maar ook behoud van CDA-steun voor het gedoogkabinet. Het CDA zou in feite voldoende links moeten zijn om veel middenstemmers te bereiken, maar ook weer voldoende rechts om te willen samenwerken met de PVV.

Deze overweging zal uiteraard niet leidend zijn geweest voor de CDA-leden: hun stem wordt voornamelijk bepaald door het CDA-belang. Wat dat betreft is deze uitkomst opvallend. Uit het CDA-rapport 'Verder na de klap' (pdf, p. 9), opgesteld na de verkiezingsnederlaag in 2010, blijkt immers dat het CDA de meeste kiezers verloren is aan de rechtse partijen: van de CDA-stemmers in 2006 stemde 45% bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 opnieuw op het CDA; 37% verruilde het CDA voor een rechtser alternatief (24% VVD, 13% PVV); en slechts 9% schoof naar links op (5% PvdA, 3% SP, 1% GroenLinks), of 14% als je D66 (5%) linkser dan het CDA vindt. Voor het CDA is deze ruk naar links dus alleen maar slecht.

Blijkt maar weer dat het gemiddelde CDA-lid linkser is dan de gemiddelde CDA-stemmer. Martin Bosma houdt om deze reden - omdat de leden van een partij totaal niet representatief zijn voor het electoraat van de partij - democratisering bij zijn partij tegen. Vanuit de gedachte dat dit het beste is voor zijn partij. Wie kan hem nu nog ongelijk geven? Peetoom, die in haar overwinningsrede al aangekondigd heeft de CDA-uitgangspunten te willen herschrijven (maar ook, in een NOS-interview kort na haar verkiezing, aangaf dat ze het kabinet niet zal tegenwerken), zal het CDA alleen maar nog meer links trekken: nog verder weg van het CDA-electoraat. Verhagen - die, voorzover dat op te maken is uit zijn gezichtsuitdrukkingen, bepaald niet blij leek met de nieuwe voorzitter - krijgt nog een flinke klus om het CDA niet te ver naar links te laten afglijden.

Wat slecht is voor het CDA hoeft, zoals gezegd, niet per se slecht te zijn voor DDS-I: zo lang het CDA ook onder haar nieuwe voorzitter de gedoogconstructie maar blijft steunen. Elk nadeel heeft zijn voordeel, zullen we maar zeggen.