Illegalenkwestie breekt PvdA op: -2 zetels

Een week vol rebellerende leden, 'schande!'-roepende PvdA-aanhangers en een partijtop die live op televisie een grote nederlaag lijdt. De afgelopen dagen zullen door partijleider Samsom zeker niet als zijn favorieten worden beschouwd. Een half jaar geleden was hij nog de grote held van de PvdA, die op een haar na premier werd. Maar vandaag was hij de judas, de harteloze hielenlikker van Rutte en Wilders. Hij ging rechts helpen één hunner stokpaardjes te verwezenlijken. Illegaliteit strafbaar stellen? Verschrikkelijk! Het PvdA-congres, gisteren te Leeuwarden, rook bloed en besloot de eigen partijleider te bijten.

Samsom kon niet veel anders doen dan zeggen dat hij voor z'n afspraken staat, en dat gedane zaken geen keer nemen. Krachtige woorden van de Leidse Greenpeacer, maar hij werd gisteren niet voor vol aangezien. Het was duidelijk dat de oproerkraaiers met Samsoms nonchalance geen genoegen nemen en desnoods een extra congres zullen laten uitschrijven. De gifbeker is nog lang niet leeg. Samsom bleef verbouwereerd achter:

Al dit gedoe heeft de PvdA ook electoraal geen goed gedaan. Voor het eerst sinds mensenheugenis vluchten er weer PvdA'ers weg naar het reeds reddeloos verloren GroenLinks. En zelfs het door vele (zoniet alle) PvdA'ers verschafschuwde CDA krijgt er een zetel bij op kosten van de sociaal-democraten.

Intussen zijn de PVV en de VVD nog steeds afgetekend de grootste partijen van de nieuwe peiling, en zal het de PvdA duidelijk zijn dat Rutte II waarschijnlijk niet de grootse opmaat naar Samsom I zal zijn. "They're in a dark place," zou een Engelsman zeggen, want het schip dat net niet verging onder Job Cohen lijkt nu alsnog te kapseizen zélfs met de gedroomde kapitein Diederik Samsom.

Dat de psychologische grens van 20 zetels nu is doorbroken is een ijzingwekkend signaal richting de partijtop. Je kan er de donder op zeggen dat wanneer de peilingen voor de arbeiderspartij nog een tijdje zo karig blijven, men ongetwijfeld bang wordt. Angst voor het electoraat, angst voor de eigen baantjes en angst voor de onverbiddelijke pen van de historicus. Alle dagen koudzweet. Maar zoals het spreekwoord ons al leert is angst een slechte raadgever. Angst leidt tot paniek, en paniek tot onverstandig en onvoorspelbaar gedrag. Deze taferelen kunnen ervoor zorgen dat de PvdA rollebollend richting het afvoerputje gaat, het kabinet wellicht in het kielzog.

Wat deze peiling ons dus leert is dat illegalen voor een legitieme crisis kunnen zorgen. En crises binnen de politiek worden door de kiezer altijd opgevat als strafbaar.