Hoogste Noord-Koreaanse militair uit functie gezet

Het Noord-Koreaanse regime gebruikt ziekte wel vaker als excuus om militairen en partijleiders van hun taken te ontheffen. Zelfs als het waar is dat Ri zich niet zo lekker voelt, is dat geen reden om hem te vervangen. Het halve partij- en legertop van het stalinistische bewind bestaat uit senioren die elk moment kunnen omvallen. Er is dus meer aan de hand.

Analisten namen aan dat Ri tot de "inner circle" van de jonge Kim behoorde. De redelijk jonge Ri (zijn leeftijd wordt geschat op 69) werd door vader Ki Jong Il aangesteld om de loyaliteit van het leger veilig te stellen tijdens de leiderschapswissel van vorig jaar. Hij diende voorheen als commandant van de krijgsmachten rond de hoofdstad Pyongyang, een van de meest prestigieuze posities in het Noord-Koreaanse leger. Hij werd binnen korte tijd gepromoveerd tot vice-maarschalk en aangesteld als hoofd van de legerstaf. Ook werd hij lid van het presidium van het Politbureau, het hoogste partijorgaan. Alles duidde erop dat hij ook het vertrouwen van zoon Kim genoot en als zijn beschermheer optrad.

Er is echter een tweede man die evenveel invloed had: Choe Ryong Hae, een partijbons die net als Ri en Kim lid is van het presidium van het Politbureau en ondanks zijn gebrek aan militaire dienst tot vice-maarschalk werd gepromoveerd. Ook hij wordt gezien als vertrouweling van de prille heerser en moet de partij in het gereel houden.

Van een ware machtsstrijd tussen Ri en Choe leek geen sprake, maar de Noord-Koreaanse dictatuur staat bekend om zijn geheimzinnigheid en intrige. Blijkbaar was er achter de schermen wel een broedertwist gaande tussen leger en partij. De laatste lijkt nu de overhand te krijgen.

Onder het bewind van Kim Jong Il was de doctrine "leger eerst". Zijn zoon lijkt nu de burgerregering meer macht te geven, ook al worden hoge partijbazen met militaire functies overladen die hen extra legitimiteit moeten verschaffen. De vraag is niet zozeer of de "oude garde" daar in meegaat. Die bestaat uit fossielen die al een halve eeuw meegaan. De dreiging moet meer gezocht worden in de jongere officieren (en "jong" betekent in Noord-Korea onder de 70).

Er zijn analisten die beweren dat er de afgelopen maanden zuiveringen hebben plaatsgehad om juist deze generatie buitenspel te zetten. Gesproken wordt over tweehonderd legerofficieren die uit hun functie zijn gezet. Net als veel van mijn analyse hier is dat deels speculatie. De belangrijkste nieuwsbron die we hebben is de Noord-Koreaanse staatsmedia. Daarnaast weten Zuid-Koreaanse kranten via het leger en de inlichtingendienst van eigen land af en toe iets te weten te komen over de in-en-outs van het noordelijke regime, maar die bronnen zijn natuurlijk ook niet helemaal neutraal.

Daarom zou ik nog niet te veel conclusies willen trekken uit het afscheid van Ri. Het zou mij niet verbazen als hij binnen enkele maanden weet terug te keren. Een ander kopstuk, Jang Sung-taek, de oom van Kim Jong Un en vice-voorzitter van de Nationale Defensiecommissie, is meerdere malen uit de gratie gevallen en elke keer teruggekomen als machtiger bondgenoot van de dynastie. Hij is dan wel familie (getrouwd met de jongere zus van Kim Jong Il) en Ri niet, maar zijn verleden toont aan dat er achter gesloten deuren in Noord-Korea van alles kan gebeuren.

Tenzij Ri deze week voor het vuurpeloton komt te staan, moeten wij zijn naam misschien niet zo snel vergeten.