Het Amerikaanse Hooggerechtshof komt pas volgende week met een oordeel over de zorgwet van president Barack Obama. De Democraat kan dus nog een aantal nachtjes slapen in de hoop dat zijn hervormingen niet door de rechters worden teruggedraaid.
Kern van de zaak is de vraag of de federale overheid het recht heeft burgers te dwingen tot een aankoop, namelijk een zorgverzekering. Net als in Nederland wordt iedereen in Amerika verplicht zich tegen zorgkosten te verzekeren. Republikeinen en conservatieve Amerikanen vinden dat niet juist. De regering-Obama houdt vol dat het van de grondwet mag, maar heeft daarvoor geen duidelijk argumenten weten aan te dragen.
De landsadvocaat wees er tijdens de hoorzitting in maart op dat iedere Amerikaan deel uitmaakt van de verzekeringsmarkt. Iedereen heeft vroeg of laat gezondheidszorg nodig en daarom een verzekering. Wat natuurlijk onjuist is. Je kan een bezoek aan de huisarts ook zelf betalen, maar goed, laten we meegaan in de redenatie van de regering, waar is dan het eind? Zoals de hoge rechter Antonin Scalia zich terecht afvroeg: "Iedereen moet vroeg of laat eten kopen. Iedereen maakt daarom deel uit van de voedselmarkt, dus mag [de overheid] mensen dwingen broccoli te kopen?" Natuurlijk niet. Dat iedere burger wellicht deelneemt aan een bepaalde markt, geeft de overheid nog niet het recht iedereen tot deelname te verplichten.
Het is niet alleen de keuzevrijheid van consumenten die door de zorgwet wordt beperkt. De ondernemingsvrijheid van zorgverzekeraars en -aanbieders wordt er ook door aan banden gelegd. Verzekeringsmaatschappijen worden(net als het geval is in Nederland) gedwongen klanten aan te nemen, ongeacht of zij gezond of ziek zijn, en mogen klanten die een hoge kans hebben om ziek te worden (bijvoorbeeld mensen die roken of dik zijn), geen hogere premie in rekening brengen. Dat vindt de regering oneerlijk.
Het tegenovergestelde is het geval. Er is sprake van een gezonde, eerlijke zakenrelatie slechts wanneer beide partijen er vrijwillig instappen. Verzekeringsmaatschappijen zijn geen liefdadigheidsinstellingen. Zij bestaan om winst te maken.
Gevolg van deze maatregele? De zorgpremies zijn voor iedereen al flink gestegen. Bedrijven rekenen erop dat zij binnenkort enkele miljoenen Amerikanen moeten gaan verzekeren die nu geen betaalbare polis kunnen sluiten, omdat zij al ziek zijn en een verzekeringsmaatschappij daaorm geen geld op kunnen leveren.
Hetzelfde geldt voor zorgaanbieders. De hervormingswet van president Obama stelt maximumtarieven vast waardoor het belang van de arts en het belang van de patiënt in conflicten geraken. Doet de arts alles wat hij in het belang van zijn patiënt acht, dan kan hij daar niet altijd de vergoeding voor eisen die zijn kosten dekt. Wil hij geld verdienen, dan kan hij zijn patiënten (oftewel, klanten) niet de zorg bieden die zij vragen of vereisen. De tweedeling in de zorg zal alleen maar groeien. Rijke Amerikanen kunnen immers wel de beste zorg betalen.
Tenslotte verandert de zorgwet niets aan wat misschien wel het grootste probleem is: verzekeringsmaatschappijen kunnen niet landelijk zaken doen, maar moeten zich in een staat vestigen als zij daar verzekeringen willen verkopen. Een maatschappij uit Texas mag bijvoorbeeld niet zomaar verzekeringen aanbieden in Florida tenzij het bedrijf daar een kantoor opent. Kleine bedrijven kunnen zich dat niet altijd veroorloven en groeien daarom zeer langzaam of niet. De markt is grotendeels in handen van een klein aantal verzekeringsmaatschappijen die weinig reden hebben om te innoveren. Concurrentie is er immers nauwelijks.
Die laatste wet is overigens juist bedoeld om de kleine ondernemer te helpen in de gedachte dat lokale bedrijven beter in kunnen spelen op de lokale markt. Dat is waar, maar zo blijkt maar weer eens hoe de goede bedoelingen van overheidsinmenging het tegenovergestelde effect kunnen hebben. Bureaucraten en politici die dergelijke wetten verzinnen begrijpen niet hoe de vrije markt werkt. Dat geldt voor de hele zorgwet van president Obama. Laten we hopen dat het Hooggerechtshof tot dezelfde conclusie komt en het hervormingspakket volgende week de prullenbak ingooit.