Hoe FC Kunduz er in no time een akkoord doorheen ramde

„Ik sta hier zonder pretenties”, sprak premier Mark Rutte afgelopen dinsdag tijdens het debat over de val van het kabinet. Jolande Sap schreeuwde prompt de boel bij elkaar. Volgens de vrouw die hard haar best doet GroenLinks richting nul zetels te schoppen, was dat helemaal niet waar. De letterlijke woorden kan ik me niet meer voor de geest halen, maar het kwam erop neer dat Rutte arrogant was. Twee dagen later blijkt wat u al langer wist: feiten zijn rechts. De premier heeft, zoals dat een demissionair premier betaamt, het initiatief aan de Tweede Kamer gelaten. Waar de VVD in het Catshuis onderhandelde via Rutte en Blok, bleef de premier de afgelopen week weg van de besprekingen. Kamerlid Mark Harbers loste hem af. Daarbij moet ik aantekenen dat ook het CDA niet met Maxime Verhagen aan tafel stapte. Hij werd vervangen door Elly Blanksma.

Gisteravond werd er een akkoord beklonken dat volgens de PvdA al na een dag af was. In de wandelgangen deed Ronald Plasterk zijn uiterste best de rollen zo te draaien dat het leek alsof zijn partij nooit welkom was. Dat is volstrekte onzin. Diederik Samsom dacht woensdag dat hij onder de drie-procentsnorm kon uitkomen en bleef aan de zijlijn staan terwijl GroenLinks, D66 en de ChristenUnie het initiatief namen tot een brede coalitie. Al dezelfde avond bleek dat hij zich grandioos had verkeken op de situatie. D66-Kamerlid Wouter Koolmees kwam bij de PvdA langs met een A4'tje waarop de hoofdlijnen van het progressieve wensenlijstje stonden. Nog steeds had de PvdA niets door. Financieel woordvoerder Plasterk antwoordde dat hij „ook wel een lijstje in zijn binnenzak had” en liet Koolmees onverrichter zake terugkeren naar de onderhandelingstafel. Pas de volgende dag besefte Plasterk dat hij een serieus akkoord had laten lopen. „Dat lijstje lijkt heel erg op het uiteindelijke akkoord”, verklaarde hij tegenover journalisten.

Over de inhoud van het akkoord valt genoeg te zeggen. Ik ben er allesbehalve blij mee en dat geldt waarschijnlijk voor driekwart van de Nederlanders. Toch ben ik opgelucht dat de partijen zó snel hebben geschakeld nu 30 april, de Brusselse deadline, rap dichterbij komt. Een boete van 1,2 miljard euro is peanuts, dat is niet waarvan ik wakker lig. Maar de credit rating agencies roken bloed en die zijn door het akkoord gekalmeerd.

De reden voor het slappe akkoord is overigens niets meer of minder dan het feit dat de drie progressieve middenpartijen de urgentie van de situatie en de kansen die dat met zich meebracht, hebben ingezien. Denk er maar eens over na: GroenLinks en D66 hebben drie miljard euro binnen gesleept voor de natuur in tijden van megabezuinigingen. Hadden de partijen meer getreuzeld, dan was het akkoord inhoudelijk minder gunstig voor ze geweest.

Alle lof en complimenten ten spijt: alle partijen zouden er verstandig aan doen het akkoord niet inhoudelijk te gaan verdedigen. Er ligt iets op tafel waarbij trots volstrekt misplaatst is. Als ik VVD en CDA was, zou ik er zelfs afstand van nemen. Voor je het weet ontdekken mensen dat de partijen kiezen voor ontwikkelingshulp boven zorg, onderwijs en veiligheid.