Het homohuwelijk is helemaal geen emancipatie

Vijftig jaar geleden hadden ze het waarschijnlijk een leuke 1 april-grap gevonden, maar anno 2011 moeten we de viering van het tienjarig homohuwelijk als een grote sprong voorwaarts in de geschiedenis van de mensheid zien. Wat vijfduizend jaar niet was gelukt, en tweeduizend jaar christendom had verboden, kon in 2001 ineens wel, en dat nog wel in Nederland, als eerste land ter wereld. Alsof de mensheid niet meer rechtop loopt, maar op vier poten.

Het homohuwelijk wordt als het hoogtepunt van de homo-emancipatie gezien, en nog is de homo-emancipatie voor GroenLinks nog lang niet 'af' (zie Trouw). Het moet zogheten weigerambtenaren voortaan verboden worden om nog te weigeren homostellen in het huwelijk te laten treden. Je bent ambtenaar en dus zul je homo's huwen, hoofddoekje op of niet. In Nederland is het tegenwoordig elke dag 1 april, zoals het ook elke dag kinderdag is. Wat opvalt in het GroenLinksdenken is dat de overheid weer maatregelen moet nemen om de emancipatie te bevorderen. Blijkbaar kunnen homo's dat zelf niet. Die bedillerigheid en verplichte moderniteit is ook precies wat ik tegen het homohuwelijk heb. Er spreekt een grote conformeringsdrang uit, die ook nog gevierd moet worden als overwinning op het achterlijke gedeelte van de mensheid, dat nog niet verlicht ('voorgelicht') genoeg is om deze hink-stap-sprong te waarderen. Ik zie helemaal geen sprong voorwaarts, ik zie slechts doorgeschoten truttigheid.

Nu heb ik op zich niks tegen truttigheid. De mens is een groepsdier en heeft vastigheid nodig, dat helpt bij het organiseren van het leven dat vooral in je eentje niet eenvoudig is. Tegen de kudde ingaan is moeilijker en riskanter dan met de stroom meedrijven. Van alle menselijke samenlevingsvormen is het burgerlijk huwelijk het meest geliefd, en dat zal niet voor niks zijn. De meeste mensen zullen ook zeggen dat dit het meest geschikt is om kinderen op te voeden en de (burgerlijke) samenleving in stand te houden. Daar ben ik erg voor. Het burgerlijk huwelijk is idealiter een verbond tussen man en vrouw waaruit nageslacht kan voortkomen, niet meer en niet minder. Het is technisch best mogelijk dat homo's kinderen krijgen, maar de 'normale' biologische gang van zaken lijkt mij toch de koninklijke weg waar een gedisciplineerde burgermanssamenleving niet te veel van moet afdwalen. Dat beteugelt het driftleven. Conformistisch? Jazeker. Daar is het huwelijk ook voor. Je belooft elkaar eeuwige trouw, pleegt geen overspel, en zorgt voor elkaar tot de dood. Dat is de theorie. Dat het in de praktijk vaak anders gaat, is een andere zaak, maar dit soort zaken moet niet te ingewikkeld worden gemaakt door allerlei uitzonderingsgevallen apart te willen regelen en in de wet 'gelijk' te stellen. Dat is hellend vlak. Je hebt gehuwde en ongehuwde mensen, meer niet. Ook lekker simpel voor het belastingstelsel. Maar goed, u begrijpt dat ik het over vroeger heb, want die wereld bestaat niet meer. Van heldere afspraken als een huwelijk bestaat uit man en vrouw moet je afblijven, net als van de AOW (65 = 65), en de spelling van het Nederlands. Anders zijn het geen heldere afspraken meer en verliezen we een idee wat sociaal wenselijk is en wat niet. Dat verbiedt homo's overigens helemaal niet met elkaar samen te wonen of kinderen (van anderen) op te voeden, maar dat doen ze als individuen, niet als echtpaar. Discriminatie? Welnee. Hoogstens wordt het huwelijk tussen man en vrouw een pietsie bevoordeeld (waar maatschappelijk goede gronden voor zijn, maar voor de gehuwden ook met extra verantwoordelijkheid gepaard gaat).

Wat mij aan de homo-emancipatie stoort is dat die zo luidruchtig en opdringerig is. Als niet-homo moet ik ook meevieren en daar heb ik helemaal geen zin in. Laat ze hun eigen feestje vieren, maar dan achter gesloten deuren, zoals altijd. Ik heb niets tegen homo's, kan er individueel goed mee opschieten (al ken ik amper lesbo's, die opereren duidelijk in een andere niche), maar hoef niet te weten of ze praktiserend zijn. Ik ben een man van de theorie, de praktijk hou ik liever achter gesloten gordijnen en ik dacht dat die scheiding tussen publiek en privé juist een van de verworvenheden van onze liberale samenleving was. Dat stelt je in staat desnoods een dubbelleven te leiden, op voorwaarde van discretie. Waarom homo's met alle geweld als groep uit de kast willen komen, hun individualiteit aan de wilgen hangen en in het openbaar willen trouwen, begrijp ik maar half. Ik ben een man van de jaren zestig, en daarin gold het huwelijk juist als truttig en werd er driftig geëxperimenteerd met avontuurlijke samenlevingsvormen. Prima, vrijheid blijheid, maar wel als experiment en niet als door de overheid als 'gelijkwaardig' gezegend samenlevingsmodel dat 'net zo gewoon' is als alle andere.

Ik zou bovendien denken dat homo's die keurig voor de wet gaan trouwen, met ouders, familie en vrienden erbij, geen echte homo's meer zijn, maar een soort huisdieren vergeleken met de tijgers die ze naar eigen fantasie ooit waren. Dat kun je als domesticatie en verburgerlijking zien, en dus vooruitgang. Maar ik heb niet het idee dat de homobewegers, die nog steeds graag de bohémien uithangen, hun eigen emancipatie in zulke brave termen zien. Dan komt het eerder op zelfbedrog neer, zelfbedrog dat juist moest worden bestreden door de eigen (seksuele) identiteit onder ogen te zien. En zou het wel goed voor de kunsten zijn? Er is een theorie, en als man van de theorie hecht ik daaraan, die de meer dan gemiddelde kunstzinnigheid en creativiteit bij homo's verklaart uit de bochten waarin zij zich in het dagelijkse bestaan moesten wringen, en de repressie waaraan zij in het openbaar blootstaan. Alleen het kunstzinnig milieu, per definitie iets aparts dat altijd in afgezonderde ruimten boven de burgerlijke moraal staat, bood een vrijhaven. Dat homo's nu willen trouwen, uit vrije wil, net als iedereen, en dat ook nog vieren als een bevrijding, kan ik moeilijk als creatieve stap voorwaarts zien. Ik zie het eerder als een misverstand, als doorgeschoten gelijkheidsdenken. Het zet bovendien de deur open naar veelwijverij en andere alternatieven, want waarom zou dat niet kunnen? Omdat een huwelijk altijd slechts uit twee bestaat? Wat vreselijk bekrompen. Zoals 65 nu al geen 65 meer is, is 2 straks geen 2 meer.

Maar misschien vergis ik me, en blijven homo's even artistiek als ze keurig met z'n tweeën in een rijtjeshuis wonen en hun clubs hebben afgezworen. We zullen zien, het blijft een minderheidsexperiment. En over tweeënhalf jaar, dan gelukkig niet op 1 april, vieren de homo's hun koperen huwelijk en zijn we weer van de partij. Ook dan is het vast nog te vroeg om de balans op te maken.