Het gepiep van Syp

Uitstekende column van Afshin Ellian op de website van Elsevier. Hij hekelt de gemakzucht van rechts, dat kritiek heeft op de koers van het kabinet-Rutte, die 'te links' zou zijn. Daarmee deelt hij tevens een sneer uit naar de papieren versie van het weekblad, dat juist op de cover met de stelling komt dat Mark Rutte vanwege de keuze voor een linkse koers zijn eigen VVD tekortdoet. Na het verraad van links beleven nu blijkbaar ook het verraad van rechts.

Zelf meen ik al enige tijd dat rechts aan het doorschieten is en ik verbaas me over de anti-Europese koers die Elsevier is ingeslagen. Anti-Europees is voor mij iets anders dan eurosceptisch, waartoe alle reden is, maar de ware scepticus staat wat mij betreft ook altijd argwanend tegenover de eigen scepsis. Dat laatste mis ik bij commentator Syp Wynia, die elk noodplan om de euro overeind te houden langs z'n eigen zakjapanner legt (echt Holland op z'n smalst) en dan tot de (vooropgezette) conclusie komt dat het allemaal veel te riskant is en dat de immer hardwerkende burger voor de gek wordt gehouden. Wynia komt de eer toe als eerste de mogelijkheid van een minderheidskabinet van VVD en CDA met gedoogsteun van de PVV te hebben geschetst, maar daaraan ontleent hij blijkbaar ook het zelfvertrouwen dat het allemaal nog een stuk rechtser kan 'omdat de kiezer dit wil'. Het gepiep van Syp begint steeds schriller te klinken. Deze week stelt hij dat er niet 18 miljard, maar 30 miljard bezuinigd moet worden, en in de kwestie Griekenland stelde hij dat gekke Geert het toch niet zo gek had gezien omdat de PVV de steun van de hele kamer kreeg bij het verzoek om opening van zaken bij alle scenario's waarmee het Ministerie van Financiën rekening houdt. Het punt is echter dat iedereen al maanden kan zien dat Griekenland voor een failliet staat, maar dat nog totaal onduidelijk is wie er voor de rekening mag opdraaien en hoe zo'n 'gecontroleerd bankroet' zijn beslag moet krijgen. In dit soort zaken draait alles om de juiste timing en is het geen kunst om op de troepen vooruit te lopen en nu al een gelijk te claimen. Zoiets is voorbarig, en het is opmerkelijk dat een solide blad als Elsevier, dat ook een reputatie geniet bij de Neelie Kroes-achtigen die altijd vóór de euro zijn geweest, daarin zover en zo eenzijdig meegaat. (Overigens presenteert het weekblad deze week drie scenario's voor het 'eindspel om de euro', die voor de burger geen van alle vrolijk zijn. Het 'doormodderen' wordt daarbij - terecht - het meest waarschijnlijk genoemd, wat dan wel weer de vraag oproept of het woord eindspel - dat het einde van de euro suggereert - op z'n plaats is.)

Afshin Ellian laat terecht zien dat de kritiek van rechts op de 'linkse' koers van Rutte veel te gemakzuchtig is en geen rekening houdt met het ingewikkelde karakter van de huidige politieke verhoudingen. Daaraan zou je nog kunnen toevoegen dat rechts een aantal realiteiten niet (meer) erkent. Het huidige minderheidskabinet heeft in de peilingen inclusief de PVV inmiddels al maanden niet meer dan een minderheid achter zich en er is ook een stevige minderheid binnen het CDA die niet gelukkig is met het huidige kabinet. Dan kun je het nog wel rechtser willen hebben, maar dan doe je net alsof al die linkse(re) kiezers niet bestaan. In Denemarken heeft ons rechtse modelvoorbeeld bovendien een nederlaag geleden en komt links weer terug. En in Duitsland is wel een enorm onbehagen over de manier waarop Angela Merkel de eurocrisis aanpakt, maar de kiezers wijken daar uit naar de pro-Europese Grünen en in mindere mate de SPD, en laten de eurosceptische FDP compleet links liggen. Dat zijn realiteiten die je óók moet zien, naast de onvrede bij Henk en Ingrid die alle kanten opschiet. Daarbij is een deel van de achterban van de PVV helemaal niet tegen de verzorgingsstaat, maar wil ze die juist exclusiever maken (voor het eigen volk). Dat wil Wynia, voor wie het nooit meaner en leaner genoeg is, geloof ik ook. Maar we leven in crisistijd, waarbij de historische ervaring leert dat verzorgingsstaten dan noodgedwongen eerder groter worden dan kleiner. Doodleuk blijven zakjapannen alsof iedereen de eigen broek kan ophouden, krijgt dan iets wereldvreemds.

Heel goed dat professor Ellian - hét voorbeeld van een nieuwkomer die 'een verrijking van de Nederlandse samenleving' (Jan Pronk) is - even aan de bel getrokken heeft en tegenwicht biedt. Gelukkig ook in Elsevier, want er zijn meer stemmen dan die van Syp en van doorschieten en overdrijven houden conservatieve kiezers, die meestal ook nogal bezadigd en established zijn, doorgaans niet.