Het Burgerforum heeft zelf het EU-referendum verknald

Mijn probleem was dat het niet duidelijk was welke bevoegdheden bedoeld werden. Ten eerste zijn er al heel veel bevoegdheden overgedragen die het parlement heeft goed gekeurd. Het permanente noodfonds, bijvoorbeeld, is in 2012 jaar met slechts een paar zuchtjes kritiek door de Kamer geloodst. De controle over het monetaire beleid is Nederland al heel lang kwijt.    

Het burgerforum lijkt, bijvoorbeeld, ook veel problemen te hebben met de oprichting van de bankenunie waarbij in de woorden van het forum “het risico op een faillissement gecollectiviseerd wordt”. De bankenunie is een nieuwe EU ‘bevoegdheid’, waarover de vorige maand de Europese Raad vergaande beslissingen heeft genomen. Het zou volgens het Burgerforum dus goed zijn als wij burgers daar per referendum ook over zouden kunnen stemmen. Stel, dat we dan nee zeggen tegen de bankenunie. Dan kunnen banken in probleemlanden ongehinderd door Europees toezicht, net als nu, ontoelaatbare risico’s op zich nemen. Als dan een faillissement van banken en daardoor ook van overheden dreigt, mag dan weer wel het permanente noodfonds in actie komen? En allerlei maatregelen nemen waar wij burgers geen enkele invloed op hebben? Of mag het noodfonds zich dan ook niet meer met Europese banken bemoeien? Moet daar dan ook een referendum over komen? Maar dat noodfonds is al door ons parlement goedgekeurd.

En de Europese Centrale Bank (ECB) dan? De ECB kan onbekommerd banken en overheden in probleemlanden met steunaankopen uit de brand helpen zonder dat daar enige democratische controle op wordt uitgeoefend. Mag de ECB dat niet meer volgens het Burgerforum? Maar dan kunnen we net zo goed de ECB opheffen. En de euro. Helemaal niet zo erg, daar niet van. Maar dan hebben we het niet meer over nieuwe bevoegdheden, maar eerder over oude bevoegdheden. Dan gaan we veel, zo niet alle EU-besluiten vanaf zeg het verdrag van Maastricht opnieuw aan referenda onderwerpen. We zouden het druk gaan krijgen als het aan het Burgerforum had gelegen. Elke week een referendum.

Kortom, die referenda waar Baudet c.s. het over hadden, lijken niet zo heel erg doordacht te zijn en als je het logisch doordenkt of tot een oneindig aantal referenda te leiden of tot een EU dat in half afgebouwde instituties eindigt.

Als je een ingewikkeld voorstel doet met vele haken en ogen, dan is het een koud kunstje voor de tegenstanders van referenda om daar gaten in te schieten. Dat is in de Kamer gebeurd. Zo kwam Pieter Omtzigt (CDA) met het verhaal dat in allerlei hoeken en gaten van de EU instituties nationale bevoegdheden naar Brussel worden overgedragen. Gerard Schouw van D66 zei ook zoiets en suggereerde direct dat er dan wel iedere dag een referendum gehouden zou kunnen worden. Marit Maij (PvdA) beperkte een referendum maar direct tot verdragswijzigingen, die misschien nooit meer komen. Het tekent de verwarring die welbewust gecreëerd werd door tegenstanders van referenda over de EU.

Het burgerforum had beter eerst een lijstje kunnen maken over welke ‘bevoegdheden’ ze een referendum wilden. Ook hadden ze kunnen laten zien waar de EU naar toe zou kunnen als die bevoegdheden door referenda zouden worden geblokkeerd. Maar dat is achteraf praten. Het schijnt dat het Burgerforum ook nog een plan B heeft. Het is te hopen dat het gewoon plan C is, dat wil zeggen plan Cameron.