Hans Teeuwen neemt normaal geen blad voor de mond. Nu geeft hij toe dat hij dat tóch doet met betrekking tot grappen over "de drie i's": immigratie, integratie en islam. Tijdens de uitzending
van WNL Opiniemakers van gisteravond kwam cabaretier Hans Teeuwen ook even langs. Deze 'clown van de samenleving' (en in mijn optiek de beste cabaretier van ons land) wilde best met Wierd Duk praten over de rol van de
politieke correctheid in zijn metier... en ook over de vraag of angst een rol speelt in de wijze waarop hij zijn shows in elkaar zet. Met andere woorden, zijn er bepaalde onderwerpen die hij maar laat liggen omdat hij anders van 'racisme' beschuldigd wordt of omdat hij bang is dat er iets ernstigers gebeurt -- zoals een moordpoging?
Teeuwen gaf daar heel eerlijk antwoord op. Op de vraag wanneer hij voor het laatst een grap maakte over "de profeet" (Mohammed) antwoordde hij dat dit al jaren geleden was, namelijk toen er een beeld werd onthuld van
Theo van Gogh. "
Sindsdien niet meer," gaf hij toe.
De reden? Is het geen interessant materiaal, vroeg Duk? Nou, dat is het juist wél:
"Nee, dat is eigenlijk één van de spannendste onderwerpen -- zou dat moeten zijn voor cabaretiers en voor satirici. Maar ja, je kan er voor doodgeschoten worden. En dat is ook al gebeurd, meer dan eens."
Hij ging verder:
"Niemand doet het. Er is geen één krant nog die een Mohammed-cartoon publiceert, dus de schrik zit er goed in."
Feitelijk geef je extremisten daarmee natuurlijk precies wat ze willen. Teeuwen begrijpt dat ook, maar dat maakt de angst niet minder prominent -- of zelfs maar begrijpelijk. Het is heel gemakkelijk om vanaf de zijlijn te roepen dat cabaretiers overal grappen over moeten durven maken, maar doet het zelf maar eens; prominent, terwijl de hele wereld meekijkt en je weet dat je van de ene op de andere dag op een dodenlijst kunt belanden.
"Al lang geleden heb ik die conclusie getrokken," zei Teeuwen, dat cabaretiers als hij -- en kranten ook, trouwens -- hun eigen vrijheid van meningsuiting beknotten. "Ik leg me er niet bij neer dat dat zo is, maar ik constateer dat het wél zo is."
Wat hij daar aan doet? Hoewel de angst er ook bij hem inzit, en hij bepaalde grappen dus niet maakt, geeft hij aan dat hij "dat thema" wel blijft "behandelen." Hoe? Door er dan toch grappen over te maken? Nee, door "het te benoemen" dat "er zelfcensuur is." Met andere woorden, hij benoemt de problematiek door aan te geven dat je er niet frank en vrij over kunt spreken.
En Teeuwen ging nog een stap verder. Niet alleen worden er geen grappen gemaakt over dit onderwerp, aldus de cabaretier, zelfs de mainstream media benoemen het feit niet meer dat bepaalde aanslagen gepleegd worden door radicale moslims... en dus uit naam van de radicale islam. "Die term," zei hij tegen Duk, "is niet gevallen," ook niet bij de berichtgeving op tv over de aanslag in Stockholm.
Volgens Teeuwen komt dat door twee zaken: ten eerste uit angst, maar ten tweede ook omdat sommige mensen wellicht bewust bij zichzelf denken, "ik wil niet hele bevolkingsgroepen stigmatiseren." Maar, zegt Teeuwen daarop, "ik denk niet dat je welke bevolkingsgroep dan ook een plezier doet door de gewelddadige kanten van een religie onbespreekbaar te maken. Dan wordt alles alleen maar erger, denk ik."
Daarbij richtte hij zijn pijlen ook op het NOS Journaal, onze grote politiekcorrecte vrienden van de NPO:
"Soms is het als je het NOS Journaal kijkt net alsof er tegen kinderen gepraat wordt. Alsof mensen ook een beetje gerustgesteld moeten worden. Alsof mensen [...] behoed moeten worden voor eventuele fascistische, racistische gedachtes. Ik denk dat dat een fout is omdat de informatie, die bereikt mensen toch wel."
Juist daardoor, zegt hij, worden de poorten opengezet voor mensen die wellicht niet de beste bedoelingen hebben, maar die toch naar boven komen drijven in de politiek omdat zij dit soort problemen in ieder geval wel benoemen. Zo, zegt Teeuwen, kon Donald Trump feitelijk president worden.
Tenslotte stipte Teeuwen een bijzonder belangrijk punt aan: als dit soort punten niet benoemd worden, als radicaliserende jonge moslims nooit te horen krijgen dat, hé, misschien is het geen goed idee om jezelf op te blazen, en nee, je komt niet in de hemel als je onschuldige 'niet-gelovigen vermoordt,' dan zullen ze op het moment dat ze toeslaan ook niet bij zichzelf denken "klopt het wel wat ik doe?" Het is, aldus Teeuwen, juist van het grootste belang om die twijfel te zaaien in de geesten van jongeren die vatbaar zijn voor de radicale islam, misschien dat ze zich dan "op het moment supreme" alsnog bedenken. Als ze nooit worden tegengesproken weet je in ieder geval zeker dat die twijfel er nooit zal zijn, waardoor iemand "tot zo'n waanzinnige daad kan komen."
Kortom, Teeuwen bespreekt alles, maar censureert zichzelf wel degelijk als het aankomt op het maken van grappen, wat toch echt zijn vak is. Zelfs Neerlands meest uitgesproken cabaretier heeft daar dus last van. Eigenlijk zegt dat alles over de stand van zaken in Nederland, de dreiging die uitgaat van de radicale islam, en de gevolgen van de onwil van de politiek om problemen te benoemen.