Halalporno - met Subway op hellend vlak
Dat Subway, een commercieel bedrijf, inspeelt op de wens van grote groepen klanten door een paar honderd filialen te 'halaliseren', is op zichzelf geen probleem. De schoen wringt waar alternatieven steeds meer gaan ontbreken.
Berichtgeving uit de Engelse Daily Mail overnemend, bericht Elsevier:
De fastfoodketen zegt 'na een grote vraag van onze moslimklanten' nu op sommige plaatsen alleen nog maar vlees te gebruiken dat onder strikte islamitische regels is bereid.
Een woordvoerder meldt dat de maatregel wordt genomen na een 'demografisch onderzoek' onder bezoekers van de verschillende locaties. 'We willen dat ons aanbod overeenkomt met de vraag van onze klanten'.
In het oorspronkelijke bericht in de Daily Mail staat vermeld dat het om bijna 200 filialen in het Verenigd Koninkrijk gaat - dat klinkt anders dan 'sommige plaatsen' of 'verschillende locaties'. Vanzelfsprekend gaat het vooral om stadsdelen in de grote steden, waar veel of zelfs voornamelijk moslims wonen.
Vertaald naar Nederland zou dit betekenen dat Subway-filialen in Amsterdam-Slotervaart, Rotterdam-Feyenoord en de Haagse Schilderswijk meegingen in dit besluit en filialen in - zeg - Wassenaar en Apeldoorn niet. (UPDATE: Aan de Groene Hilledijk in Rotterdam (postcodegebied 3074) is reeds een 100% halal Subway. Nederland telt er dus minstens één; en die blijkt al ouder dan de Britse filialen die nu worden omgevormd.)
Rondom de gehalaliseerde filialen wonen echter ook oorspronkelijke Britten, andere westerlingen, niet-islamitische allochtonen en ex-moslims, zoals in onze grote steden. Nu islamitische inwoners een Subway-zaak in hun directe omgeving niet meer voorbij hoeven te lopen, is de situatie voor niet-moslims juist omgekeerd: niet-halal is niet meer te krijgen. Subway zegt (nogmaals, we hebben het hier over een commercieel bedrijf) dat het een afweging heeft moeten maken tussen groepen klanten en tussen 'dierenwelzijn' en de islamitische voorschriften voor voedselbereiding; het vlees is afkomstig uit een vorm van halal slacht waarbij de dieren eerst zijn bedwelmd, aldus het concern. Subway zal bovendien kunnen tegenwerpen dat terwijl moslims haram voedsel absoluut moeten weigeren, omgekeerd niet-moslims geen strikte bezwaren tegen het nuttigen van halal waren hebben. Zo van: die heidenen eten toch ook gewoon Turkse pizza's?
Maar niet alle 'heidenen' doen dat. Een groeiend aantal niet-moslims in onze samenleving weigert iedere vorm van halal, meestal uit een oogpunt van dierenwelzijn. Anderen vreten bij wijze van spreken alles wat los en vast zit, maar vinden het simpelweg principieel verkeerd dat mensen geen keus meer hebben. Enkele jaren geleden werd bekend dat ons rundergehakt, 'gewoon bij Albert Heijn', kan zijn bijgemengd met resten van halal geslacht vlees. Albert Heijn kan, kortom, niet garanderen dat haar gehakt 100% niet-halal is, terwijl dat niet op het etiket staat en terwijl halalproducten wel 100% halal moeten zijn, wat ook op het etiket staat vermeld. Dat de meeste AH-klanten dit weinig zal kunnen schelen of zich domweg niet informeren, doet niet ter zake.
Het probleem neemt natuurlijk toe naarmate de keuzevrijheid verder verdwijnt, en ook niet meer valt op te lossen door een blokje om te gaan of een andere supermarkt te kiezen. Denk daarbij aan berichten over het eten in gevangenissen of andere instellingen of tijdens schoolreisjes dat per se halal zou 'moeten' zijn, omdat het 'om praktische redenen ondoenlijk' of te duur zijn om het voedsel in twee ketens aan te bieden.
Hoe je het ook wendt of keert, de keuzevrijheid van de ene groep wordt verruimd ten koste van die van de andere groep. Verder gaat het bij die eerste groep voornamelijk om 'import' in onze westerse samenleving (zij of hun ouders of grootouders); de laatste categorie is de oorspronkelijke bevolking.
Als het gaat om de beslissing van Subway, moeten we vaststellen dat dit een aanzienlijk kleiner probleem is dan de halalisering van de voedselketen in gevangenissen, internaten en op scholen. Daar dreigt echt een grens te worden overgeschreden of is deze inmiddels overschreden.
Te vrezen valt nu dat Subway zich op een hellend vlak heeft begeven. Het bedrijf zegt een afweging te hebben gemaakt. Dat is naar de aard van de zaak geen eindig proces; winst- en omzetdoelstellingen blijven leidend. Welke 'ondergrondse' plannen liggen op dit moment op de bestuurstafel en komen straks pas via tabloids als de Daily Mail 'bovengronds'? Bij welk percentage moslims in het verzorgingsgebied van een filiaal zal dit worden gehalaliseerd? Wat doen concurrenten en andere bedrijven in de voeding- en horecasector? Blijven er voor niet-moslims redelijke alternatieven binnen korte afstand? Beseffen Subway en andere westerse ketens dat er voor moslims al talloze particuliere 'vreettenten', zoals döner-kebab-zaken, bestaan? Zij krijgen Subway er nu bij; westerse klanten die geen trek heb in halal raken juist een optie kwijt. Dit is niet de eerste zorg van Subway, tenzij het aantal westerse klanten te scherp daalt. Het is wel de zorg van ons allemaal, de samenleving, en het is een belangrijke vraag in een tijd waarin je een bedrijf mag aanspreken op zijn bredere verantwoordelijkheid. Wat mij betreft is dat vrijblijvend (Subway is niet verplicht te reageren), maar anderzijds is dat 'aanspreken op' niet het monopolie van links, de milieubeweging of de multikul. Toegewijde moslims en linkse activisten doen telkens weer hun mond open - doen wij dat ook? Weet bedrijven eigenlijk wel wat wíj vinden?
Wat Subway teweegbrengt, schuurt aan tegen rechtsongelijkheid en riekt toch op z'n minst naar positieve discriminatie.
In een westerse samenleving moeten burgers -- binnen redelijke grenzen -- zelf keuzes kunnen blijven maken over hun voedselpatroon. Dit is geen blog tegen halal; ik keer me tegen de halalisering - dat is wezenlijk iets anders. Wel houd ik er over halal enkele stevige persoonlijke opvattingen op na, zoals ik die ook heb over porno. Porno is niet verboden en is in ons soort samenleving ook niet te verbieden. Echter, het wordt Jan en alleman, tot aan jonge kinderen aan toe, steeds meer opgedrongen en al te normaal gevonden.
Het is leven en laten leven. Sommigen hebben dat gezegde nooit begrepen en denken helaas dat de titel van een James Bond-film uit de hippietijd de juiste versie is: Live and Let Die (1973).
