Gemeentes Enschede en Tilburg verkopen gebruikersgegevens van eigen burgers aan ondernemers!

Big Data levert gemeentes flink wat op! Hoewel de gemeente Tilburg in 2017 gestopt is met deze praktijken, gaat Enschede vrolijk door met het verstrekken van gebruikersgegevens van bezoeker en eigen burger, aan ondernemers. Tilburg verkocht 'mac-adressen' die met een beetje kennis zo naar een persoon te herleiden zijn en Enschede heeft naar eigen zeggen voortaan de informatie geanonimiseerd.

Dit geintje leverde Tilburg zo'n 17.000 euro per jaar op, maar bleek tegen de privacyregels te zijn. Een mac-adres is namelijk uniek voor ieder toestel en dus makkelijk na te gaan wie de eigenaar is. Daarom is die gemeente er mee gestopt. Enschede, waar ik zelf woon, gaat hier dus gewoon mee door, maar lijkt een iets andere constructie te hebben bedacht.

Enschede ging enige jaren geleden namelijk akkoord met een verzoek van drie winkelketens om wifi-tracking in de binnenstad toe te staan. Het wifi-tracking bedrijf CityTraffic werd hiervoor ingehuurd. Dit bedrijf leverde vervolgens gegevens aan de drie winkelketens, zodat zij konden zien of hun marketingbeleid werkte. Eind 2017 wordt ook gemeente Enschede zelf klant van CityTraffic. Niet vanwege een wens om inzicht in veiligheidsrisico's te krijgen (want dat zou nog geoorloofd kunnen zijn), maar voor commerciële doeleinden:

Dus nee, gemeente Enschede vangt wellicht geen geld door de directe verkoop van persoonsgegevens, maar kan wel met dergelijke gegevens invloed hebben op de prijs die kan worden gevraagd voor een pand of vestigingslocatie, waar de gemeente zelf toch zo'n 128 miljoen euro in de portefeuille (en jaarlijks 13 miljoen aan huuropbrengsten) heeft zitten. Het komt de gemeente dan wel heel goed uit dat voor hun inzichtelijk is hoeveel mensen op welke tijden waar lopen, vooral als het bij een pand van de gemeente zelf vaak erg druk is. Mochten ze een pand willen verkopen of verhuren, dan zal toch ergens die informatie van invloed zijn geweest op de prijs, ten gunste van de gemeente.

Dat hier geld aan wordt verdiend is nog niet eens het grootste probleem. Ik heb er ontzettende twijfels bij of een gemeente wel kan overzien wat de effecten van dit soort praktijken zijn. Nu wordt de informatie namelijk nog gebruikt om bezoekersaantallen te registreren, waarmee een ondernemer kan zien of z'n marketingplan vruchten afwerpt.

Maar wie weet wat voor patronen er na een tijdje worden ontdekt en hoe ondernemers hier op in zullen gaan spelen? Zie je het al voor je? Een stel 50-jarige ambtenaren die door een jong, hip consultancy agency even de voor- en nadelen voorgeschoteld krijgen via een PowerPoint-presentatie en denken dat hier niks kwaads mee kan worden gedaan. Je hoort ze al zeggen: "Tegen die tijd ben ik toch met pensioen."

De Autoriteit Persoonsgegevens gaat nog onderzoeken of Enschede wel voldoet aan de privacywet. We zullen zien of ze zich op dat gebied in ieder geval fatsoenlijk ingedekt hebben.