Front National versus Sarkozy: een spannende tweede ronde in Frankrijk

Zondag vindt de tweede ronde van de Franse departmentsverkiezingen plaats. Het belooft spannend te worden. Hoewel Sarkozy’s bundeling van rechtse partijen de eerste ronde nipt won, werd het Front National (FN) de grootste partij. De vraag is nu of FN erin zal slagen één of meerdere departementen te veroveren in de tweede ronde.

De paniek onder gevestigde partijen maar ook onder mainstream media door heel Europa lijkt groot te zijn, want er wordt weer van alles geroepen over deze verkiezingen. Zo wordt het Front National consequent weggezet als 'extreem-rechts', terwijl het om een nationale beweging gaat. Op RTL Nieuws en andere zenders werd na de eerste ronde om het hardst geroepen dat de partij van Nicolas Sarkozy de grootste was geworden, geheel in tegenspraak met de feiten. Wel is het zo dat de door Sarkozy geleide bundeling van partijen de hoogste score haalde (30%).

Het Front National is met 5.108.166 (25,19%) stemmen bij de eerste ronde verreweg de grootste partij van Frankrijk gebleken, terwijl de ooit dominante Parti Socialiste gedecimeerd is (13,4% van de stemmen), net als de PvdA bij ons. FN haalde bijna 400.000 stemmen méér dan bij de toch al zeer succesvolle verkiezingen voor het Europees parlement vorig jaar. De groei zit er dus nog steeds flink in. Uit opiniepeilingen blijkt dat dat de partij het ook goed doet onder jongeren.

Hoe de tweede ronde zal uitpakken is mede afhankelijk van de keuzes van kiezers die in de eerste ronde op een uitgeschakelde kandidaat stemden. Vanuit de leiding van zowel de traditioneel rechtse partijen van Sarkozy als de PS van Hollande en Valls, zijn stringente aanwijzingen gegeven om vooral niet op kandidaten van het Front National te stemmen. Bestuurders en kandidaten die overwegen een deal te sluiten met FN, worden bedreigd met levenslange uitsluiting. Gezien de werking van het Franse districtenstelsel is het daarom moeilijk voor FN om daadwerkelijk departementen te veroveren. Toch lijkt de nationale partij kansen te hebben, met name in de departementen Aisne, Vaucluse en Var.

Sarkozy heeft zijn achterban een 'ni/ni'-opdracht gegeven (geen FN- en ook geen PS-kandidaten steunen in de tweede ronde). Hierover wordt weer heel wat afgesteggeld door linkse en rechtse partijen, die elkaar hypocrisie en moreel laakbaar gedrag verwijten. FN lijkt de lachende derde, maar afgewacht moet worden of dit zich ook concreet zal vertalen in gewonnen departementen.

Zoals ik in mijn eerdere artikel voor DDS 'Bleu Marine. Over de kansen van Marine Le Pen' heb aangegeven, volgt Marine Le Pen een evenwichtige koers sinds zij in 2011 de leiding van de partij heeft overgenomen. Natuurlijk is het Front National een beweging met een dubieus verleden van racistische en antisemitische stromingen en incidenten, maar uit niets is gebleken dat Marine Le Pen er zelf dergelijke denkbeelden op nahoudt. Dat werd onlangs nog bevestigd door de president van de Crif (de Franse CIDI), Rogier Cukierman, die Marine Le Pen "irréprochable" noemde en daarvoor een stortvloed aan kritiek kreeg te verwerken.

Het nieuwe Front National van Marine Le Pen en haar briljante spindoctor Florian Philippot volgt een heldere politieke lijn. FN legt sterk de nadruk op herstel van de natiestaat, een streng immigratie- en integratiebeleid, de herinvoering van een eigen Franse munt, een breuk met 'neoliberaal' vrijhandelsbeleid, het herstel van grenzen (afschaffen van Schengen-akkoord) en het tegengaan van wat zij communautarisme noemen, te weten het subsidiëren door de staat van allerlei aparte religieuze en culturele gemeenschappen.

In de ogen van FN hoeft de staat alleen maar de staat te zijn en hoort iedere Franse burger daarin gelijk behandeld te worden, ongeacht afkomst. Het bevoordelen of stimuleren van aparte gemeenschappen (communautarisme) zien zij als één van de factoren waarom de Franse maatschappij steeds verder gedesintegreerd is geraakt. Natuurlijk heeft de partij ook een hoop te zeggen over de islamisering, maar Marine Le Pen, een juriste, maakt meer dan Wilders een consequent onderscheid tussen de politieke islam (die zij te vuur en te zwaard wil bestrijden) en de islam als religie, die zij wel kritisch benadert, maar niet wil verbieden.

Terwijl de PVV bij de Provinciale Statenverkiezingen onlangs 12,2% van de stemmen haalde, is FN dus een stuk verder met ruim 25% van de stemmen. De gematigde koers van Marine Le Pen en Florian Philippot blijkt zeer succesvol. Volgens sommige Franse analisten stagneert de beweging wel enigszins en heeft moeite om verder te groeien dan één derde van het electoraat. Om het presidentschap in 2017 te veroveren, is iets meer nodig.

Toch lijkt het erop dat Marine Le Pen in Frankrijk een stevige voet tussen de deur heeft gezet in het huis van de gevestigde partijen waarbij de partij sociaal-economisch niet zo eenvoudig als links of rechts valt te kwalificeren (de term extreem-rechts slaat mijns inziens al helemaal nergens op in dit verband). Ik denk eerder dat de partij ambieert het links/rechts-schisma te doorbreken.

Hoe stevig die voet tussen de deur staat, zullen we na zondag weten als de stemmen geteld zijn en duidelijk is of het FN daadwerkelijk één of meer van de 101 departementen veroverd heeft. Vooral in de noordelijke Aisne en de zuidelijke Vaucluse zal het erom spannen. Departementen zijn de derde bestuurslaag in Frankrijk na de centrale overheid en de régions. Om het nog ingewikkelder te maken zijn er ook arrondissementen (4e laag), kantons (5e laag) en gemeentes (6e laag).