Het rapport van Capital Economics over een NExit maakte gisteren nogal wat los. Voor- en tegenstanders van zo'n NExit struikelden bijkans over elkaar heen om het rapport te duiden.
Hoogste tijd dus om de feiten van de emoties te scheiden. Maar voordat ik dat doe eerst een paar reacties van toch niet de minsten. Zo wist minister Timmermans ons te melden, dat uitstappen uit de EU een bijzonder slecht idee was. Zonder het rapport gelezen te hebben overigens, al gaf hij aan dat nog wel te zullen doen. We wachten zijn laatste oordeel dan maar even af. Degene wiens baantje hij eind oktober waarschijnlijk overneemt, eurocommissaris Kroes, deed niet voor Timmermans onder. Deze eurocommissaris liet ons via twitter weten: 'Een hint voor Wilders: wij zijn Nederlanders, geen Zwitsers, Noren of Chinezen'. Over one-liners gesproken. Maar goed, 'we' zijn tenminste geen 'europeanen' meer volgens mevrouw Kroes, dat is al heel wat. Raar is wel, dat we vervolgens wel naar 'de Duitsers' moeten kijken volgens Kroes. Waarom wel naar de Duitsers en niet naar de Zwitsers? Rotterdam zal heus niet van plaats veranderen als we uit de unie treden. Het Europese achterland heeft onze haven en overige infra structuur net zo hard nodig als wij hen. Het rapport stelt dan ook:
"Of course, the rest of the union will remain a vital trading partner for the Dutch; over 70 per cent of Dutch exports are destined for other member states. So, it would be foolish to damage Dutch businesses prospects in European markets. But NExit wouldnt do this. Given the level of trade inter-dependency between the Netherlands and other, especially northern, member states, and particularly the role of the Port of Rotterdam and Amsterdam Schipol airport as trade hubs, there is as much interest for, say, Germany in maintaining good trading relations with the Netherlands as vice versa."
Maar hoe serieus moeten we de woorden van Kroes nemen?
In 2006 vond zij nog, dat er geen EU-lidstaten bij mochten komen. Die mevrouw Kroes heeft doorgeleerd, dat is zeker.
En wat te denken van onze oud staatssecretaris Willem Vermeend? U weet wel, de man die
pleitte voor de privatisering van allerhande staatsbedrijven, maar later toegaf dat dit misschien toch niet zo handig was geweest. Deze hoogleraar liet ons via twitter weten:
'Wilders bestelt in VK een anti EU-rapport waarin op basis van Britse onzin wordt gesteld dat NL welvarender wordt door uit de EU te stappen'. 'Overtuigende' argumentatie van deze professor. En wat zegt 'ons' nationale financiële journaille ervan? Volgens Martin Visser van
DFT moeten 'Henk en Ingrid'
'eerst maar eens aan het werk'. I kid you not. Gelukkig was Visser in zijn
DFT column (inlog) een stuk genuanceerder.
Dan was
de reactie van Matthijs Bouman genuanceerder, al verraadde de kop boven diens
column wel enig anti-pvv sentiment. Maar Bouman ging tenminste nog inhoudelijk in op het rapport. Hij waarschuwde voor een mogelijk sterke volatiliteit (koersfluctuaties, red.) na herinvoering van de gulden. Daar heeft hij gelijk in, maar hij verzuimde erbij te melden, dat dit risico wel degelijk door CE was gesignaleerd, maar dat zij erbij zeiden, dat dit effect tijdelijk was. De ervaring leert dat een dergelijk effect na een maand of zes is uitgewerkt. Niet uitgesloten kan worden, dat de nieuwe gulden dan even sterk is als de oude, aldus CE.
De reactie van eurocraat prof. Lex Hoogduin (oud DNB topman en prominent panellid tijdens de slotavond van het DDS Internationaal eurodebat) was meer fundamenteel, maar wel weer gelardeerd met de bekende bangmakerij. Hoogduin maakt zich vooral zorgen over het gemak waarmee de CE-onderzoekers ervan uitgaan dat Nederland een eigen monetair beleid kan voeren:
In het rapport vergelijken ze ons met Zwitserland, maar die koppelen hun beleid wel aan dat van de ECB. De PVV wil een volledige Alleingang, maar de risicos zijn enorm. Nederland heeft er bovendien geen enkele ervaring mee. Heel onverstandig."
Euroscepticus van het eerste uur en DDS Internationaal Eurodebat spreker prof. Arjo Klamer zei:
Voor het debat is het goed dat dit soort stukken worden gemaakt, maar de onderzoekers hebben wel naar de eigen zaak toegerekend. Zo vind ik het volledig uit de lucht gegrepen dat de geschatte opbrengst van een Nexit per Nederlander van 10.000 euro zou zijn."
Euro-researcher André ten Dam liet mij vandaag desgevraagd als volgt weten:
Het PVV-guldenrapport door Lombard Street research van maart 2012 trok min of meer dezelfde conclusies als Capital Economics nu in februari 2014. En ook de commentaren zijn vergelijkbaar. In 2012 heb ik toen het artikel Guldenrapport PVV verdient waardering gepubliceerd waarin ik onder meer stelde dat een van Duitsland monetair onafhankelijk Nederland (met een zwevende dan wel vaste maar aanpasbare wisselkoers van de nieuwe gulden t.o.v. de euro) voor ons natuurlijk een heel avontuur wordt met bepaalde stabiliteitsrisicos. Maar ook dat deze risicos in mijn ogen wel aanzienlijk kleiner zijn vergeleken met de door Nederland in 1999 genomen risicos om aan het huidige zelfmoord Euro-experiment deel te nemen en dus ook vergeleken met het doormodderen met de euro. Precieze financiële berekeningen van voordelen van een Nederlandse euro-exit zijn niet te maken, economie is nu eenmaal geen exacte wetenschap. Maar als de keuze zou zijn hetzij doormodderen met de huidige euro en eurolanden hetzij terug naar nationale munten met nationaal monetair beleid (met een nieuw Europees Monetair Stelsel), zou ik ook zeker voor het laatste kiezen. Simpelweg omdat dat onmiskenbaar veel beter en voordeliger is voor zowel de zwakkere als de sterkere eurolanden. Maar er zou eerst gezocht moeten worden naar een nog beter alternatief dat tegemoet komt aan zowel de gewenste monetaire flexibiliteit (zie Lombard Street en Capital Economics) als de gewenste monetaire stabiliteit (zie Hoogduin), en dat alternatief is er natuurlijk ook. En tot slot, het gegeven dat de elite maar halsstarrig blijft doormodderen met de desastreuze eenheidseuro en het gegeven dat Europa zich niet beperkt tot verstandige Europese samenwerking zoals de interne markt, brengt begrijpelijkerwijze met zich mee dat burgers zich van de elite en Europa afkeren en dat bewegingen zoals de PVV in Nederland die afkeer met beide handen aangrijpen. Wellicht dat e.e.a. er nu eindelijk toe gaat leiden dat realiteitszin eindelijk ook eens bij de elite indaalt?
Los van een paar hiervoor genoemde inhoudelijke commentaren hadden veruit de meeste eerste reacties op het rapport vooral een tamelijk emotionele ondertoon. Laten we hopen dat een grondige objectieve nadere discussie op basis van feiten, inhoud en argumentatie nu van de grond komt. Het zal me benieuwen of dit ook gebeurt.
Het rapport toont in elk geval ondubbelzinnig aan, dat het lidmaatschap van de EU (en met name de deelname aan de euro) voor ons land desastreus heeft uitgepakt. De feiten liegen immers niet: record werkloosheid, afnemende groei en een schuldenberg van hier tot Tokio. Of moet ik zeggen Athene? Hoe dan ook, van de beloofde welvaart en werkgelegenheid is niets terechtgekomen. Van een redelijk functionerende EMU is de huidige EU verworden tot een politiek gedrocht, dat inefficiënt, kostbaar en ondemocratisch is. Het mag daarom niemand verbazen dat de kritiek erop overal in Europa aanzwelt en het rapport van CE, door onze onvolprezen staatsomroep geframed als 'pvv-verkiezingsretoriek', geeft een goede economische onderbouwing van de feiten. De vraag die overblijft is: zal 'de politiek' dit accepteren?
Dat is natuurlijk een heel andere kwestie. Gelet op het fanatisme van de euro-kerkgangers zal men een beeld trachten te schetsen, dat Nederland helemaal geïsoleerd komt te staan in 'Europa'. Rabo-econoom Wim Boonstra deed gisteren bij Een Vandaag al een dergelijke poging. Het rapport laat echter zien, dat zelfs als Nederland niet dezelfde voorwaarden krijgt als Zwitserland heeft afgesproken met de EU, ons land beter af is buiten deze Schuldenunie. Het wordt wellicht anders, als de vier leden van de EVA (de Europese Vrijhandels Associatie) Nederland zouden weigeren als lid. Maar hoe waarschijnlijk is dat? Capital Economics hierover:
"It is completely possible (indeed, likely) that the Netherlands could negotiate a Swiss or Norwegian style arrangement with the European Union whereby it retains the benefits of the single market, but is free to negotiate at will with countries beyond. This would be the best of both worlds. But even if this is not possible and, for whatever petty reasons, there is no negotiated exit and the utch become subject to the full force of European external tariffs, our calculations suggest that the impact on trade will not be that large and over time ill still deliver economic benefits."
Natuurlijk is de Nederlandse economie anders gestructureerd dan de Zwitserse. Wij hebben een diensten- en doorvoer economie; de Zwitsers moeten het vooral hebben van hun maak-industrie. Maar net als Zwitserland kent ons land ook veel multinationale ondernemingen en kent ons land een uitermate gunstige infra structuur. En laten we de gunstige geografische ligging van ons land in continent Europa niet vergeten. Het rapport somt 6 redenen op, waarom Nederland beter af is buiten de EU:
"The outlook from within the European Union: Membership of the European Union offers no economic panacea. The prospects for the Netherlands are far from rosy, with it (and much of the rest of the bloc) destined for future growth well below other regions of the globe and below rates achieved in their recent history.
Public finances: Outside the European Union, the Netherlands will no longer be committed to raising taxes to fund Brussels-determined programmes of public expenditure in other countries, and Dutch authorities can make their own decision as to whether European programmes conducted locally are worth continuing.
Regulation: After NExit, Dutch policymakers can determine the nature, scale and cost of business regulations, and reduce one of the most often cited burdens of doing business in Europe.
Immigration: Dutch authorities can regain full control of national borders on withdrawal from the European Union, and immigration policy can be better formulated to reduce the burden on taxpayers.
Globalisation: With European Union exports failing to keep up with growth in the emerging economic superpowers of Asia and other developing countries, Dutch trade prospects may be improved by negotiating directly with these countries from outside of the European Union
Macroeconomic policy: After NExit, monetary and fiscal policy can be set to reflect the needs and requirements of the Dutch economy, and not the euro-zone as a whole."
Met andere woorden: het lidmaatschap van de EU betekent voor ons land niet echt een voordeel. Op beleidsterreinen als openbare financiën, regelgeving, immigratie, globalisatie en macro-economie is ons land beter af buiten de unie, aldus CE, die deze stellingen in het rapport economisch overtuigend onderbouwt. Hun conclusie luidt dan ook:
"With NExit, Dutch authorities can extricate themselves from their current commitment to part fund European Union programmes and policies, and use the money to pay for domestic policies, reduce taxes, pay-down government debt or a combination of all three. Reducing or removing direct payments to Brussels will improve Dutch public finances, while further savings could well be achieved by reviewing and reducing public spending (such as that under the common agricultural policy) currently conducted in the Netherlands under the auspices of the European Union but effectively funded by Dutch taxpayers."
Dat is duidelijke taal. Het rapport constateert voorts, dat de invoering van de euro ons land enorme schade heeft berokkend. Vrijwel alle relevante economische determinanten zijn sindsdien achteruit gehold. CE concludeert:
"Outside of the European Union, the Dutch government can regain control over monetary and fiscal policy, and set interest rates, taxes and public spending to address the specific needs of their stalling national economy. This will have near term benefits during the current economic crisis, and longer-term value as policy develops around the business cycle in the Netherlands and not in Germany. The years since the inception of the euro have been disappointing for the Dutch economy (although this report does not comment on the causes of this). Consumption has slumped, households are highly leveraged and, although there are some signs of modest recovery, its progress is slow even against the tortoise-like performance of other member states."
We weten natuurlijk wat de oorzaak is van de desastreuze invloed van de euro, maar dit terzijde. Belangrijk is, dat CE wijst op de economische verschillen tussen Nederland en Duitsland. Ofschoon onze belangrijkste handelspartner, verschilt de Duitse economie fundamenteel van de onze. En een vrijer monetair beleid zou voor ons land buitengewoon welkom zijn, vooral om de vastgelopen consumentenbestedingen weer op gang te helpen. Het door Brussel afgedwongen bezuinigingsbeleid (wat in de praktijk neerkomt op ordinaire lastenverzwaring voor burgers en bedrijven) werkt averechts. Dijsselbloem zou het rapport nog gaan lezen, zo zei hij; laat hij dan vooral de pagina's 62 tot en met 100 lezen respectievelijk 144 tot en met 151. En natuurlijk tabel 13 uit het rapport goed bestuderen.
Geconcludeerd kan worden, dat het voor Nederland in alle mogelijke scenario's (EVA, EER en zelfs WTO) gunstig is om de EU te verlaten. In elk geval in financieel-economisch opzicht. Daarbij kan tegelijkertijd de vraag worden gesteld wat sommige andere EU-landen zullen doen bij een eventuele NExit? Het is een publiek geheim, dat Groot-Brittannië het eigenlijk helemaal heeft gehad met deze EU: zij wil haar uitzonderingspositie nog verder oprekken. En wat te denken van landen als Oostenrijk en Finland? Hoe zal hun reactie zijn? Men kan zelfs vermoeden dat 'grote broer' Duitsland een 'aanleiding' nodig heeft om ook háár conclusies te trekken, al zal dat land nooit openlijk de confrontatie met Frankrijk aan durven gaan, gelet op het beladen verleden tussen beide landen. Maar als belangrijke netto bijdragers als Nederland, Groot-Brittannië, Oostenrijk en Finland wegvallen, dan komen de lasten van Latijns Europa geheel voor rekening van de Duitsers. En niet voor even, maar permanent. Het is maar de vraag of Duitsland dat zal willen blijven accepteren.
Hoe dan ook, als Nederland, nota bene één van de oprichtingslanden van de (rechtsvoorgangers) van de EU, zou aangeven ermee op te willen houden, dan zal dat inslaan als een bom. Met de huidige regering Rutte II gaat dat overigens nooit gebeuren, maar nu de (economische) waarheid op tafel ligt wordt het toch lastiger om de bevolking knollen voor citroenen te blijven verkopen. De bewering dat de euro goed zou zijn voor het grootbedrijf en de financiële wereld wordt door het middenkader van diezelfde bankensector in toenemende mate in twijfel getrokken. Feit is in ieder geval wel dat de EU en met name de euro een ramp is voor de burgers en het midden- en kleinbedrijf in ieder EU/euroland.Feit is, dat de EU wel goed is voor het internationale grootbedrijf en de internationale financiële wereld, maar niet voor ons land en zeker niet voor de doorsnee burger en het middenbedrijf. Dat feit ligt nu klip en klaar op tafel. Het antwoord moet nu van de Nederlandse bevolking zelf komen, maar dat wil Rutte niet. Zijn partij is principieel tegen referenda.
Maar wat nu? Durft de regering het aan om de conclusies uit het rapport te negeren?
Men zou op zijn minst een serieuze reactie van de zijde van de regering en ons parlement mogen verwachten, dat immers onze volksvertegenwoordiging heet te zijn. Als men de gok niet durft te nemen, ondanks dit rapport, om de EU te verlaten, wat is dan next best option? Want 'doormodderen' is geen optie, een toetreden tot een federale unie evenmin. Een financieel-economisch compromis kan worden gerealiseerd door The Matheo Solution (TMS). Daarover is hier op DDS al het nodige gezegd. Daarmee wordt in elk geval de structurele weeffout van de eenheidsmunt opgelost en kan de euro en de eurozone vooralsnog intact blijven, zodat ook een politieke oplossing gezocht kan worden. Een oplossing van eigen bodem, die mogelijk een brug kan slaan tussen beide kampen. Er zal toch echt iets moeten gebeuren en de optie die TMS biedt zou tenminste serieus bekeken moeten worden, niet alleen door eurosceptici, maar juist vooral door eurocraten; ook al is uittreding uiteindelijk voor Nederland, ook vanwege niet-monetaire redenen, het beste, als die stap inééns een brug te ver is, dan moet het maar in twee stappen. Men moet tenslotte oog hebben voor de politieke realiteit.
Klik hier voor een overzicht van mijn columns en volg mij hier op Twitter. 
