EU-debat bij Nieuwsuur: weinig vuurwerk, veel voorspelbaarheid

Het eerste lijsttrekkersdebat voor de Europese Parlementsverkiezingen 2014 was gisteravond te zien, tijdens een uitzending van Nieuwsuur. Het werd geen moment echt denderend.

Daar stonden ze dan: Hans van Baalen (VVD), Marcel de Graaff (PVV), Sophie in 't Veld (D66), Paul Tang (PvdA), Peter van Dalen (CU-SGP), Bas Eickhout (GL), Esther de Lange (CDA) en Dennis de Jong (SP). De lijsttrekkers van de acht grootste Nederlandse partijen die over drie weken mee zullen doen aan de Europese Parlementsverkiezingen. Bij Nieuwsuur op Nederland 2 gingen ze gisteren voor het eerst in debat.

De kans is groter dan u van één of meerdere namen in dit riedeltje nog nooit gehoord heeft; dat kan kloppen. Alleen Van Baalen en Tang (oud-Kamerleden) en De Graaff (senator) genieten enige bescheiden bekendheid. De rest van de dames en heren zijn zittende europarlementariërs die het grootste gedeelte van hun tijd in Brussel en Straatsburg rondhangen, zich nooit mengen in het nationale debat en we dus eigenlijk ook nooit iets van vernemen.

Maar gisteren was dan hun finest hour: live op televisie debatteren over de Europese Unie. Zonder tolken en zonder opvliegerige Martin Schulz als debatleider.. dat moet een verademing geweest zijn. En dat werd het dus.. niet echt.

Het is duidelijk waarom vele politici namens hun partij uitkomen in het medialuwe Europees Parlement, en niet in de hyperactieve bijenkorf van de Tweede Kamer: ze zijn flets, ze zijn saai, ze zijn een beetje te burgerlijk.

Dennis de Jong van de SP, bijvoorbeeld, mist het vuur, de passie en zelfs het indringende stemgeluid van zijn partijleider Emile Roemer, terwijl Marcel de Graaff van de PVV het hakkelen en 'uh...uh' zeggen tot nieuwe kunst verhief. Hans van Baalen mist de humor van Rutte, alsmede het uitgebreidere vocabulaire en de gave van de minister-president om controverse te zaaien en dus headliners te creeëren. Paul Tang van de PvdA leek wel een buikspreekpop die letterlijk iedere zin die hij over z'n lippen kreeg vantevoren had ingestudeerd terwijl D66-lijsttrekker Sophie in 't Veld liet zien dat ze vooral goed was in hysterisch gegil.

De enigen die daadwerkelijk helderder waren dan hun landelijke partijleiders, waren CDA'er Esther de Lange en Peter van Dalen van de ChristenUnie. Terwijl eerstgenoemde een hele goede poging waagde net te doen alsof het CDA héél eurokritisch is en op alle bezwaren let, kwam ook Van Dalen helder en rustig ten dag. Hij combineerde het rustige, aangename van Kees van der Staaij met het krachtige imago dat bijvoorbeeld door eurogriezel Guy Verhofstadt wordt neergezet.

Met dergelijke sprekers werd het debat nooit erg hoogstaand. Een paar voorbeelden van de avond: de PvdA verweet D66 en de VVD dat laatstgenoemden voorstanders waren van werkeloosheid (wtf?), terwijl de PVV ineens beweerde een groot fan van de NAVO te zijn. D66 en GL probeerden respectievelijk te duiken voor hun standpunten over een Europese belasting, danwel een 'werkloosheidsboete' die Brussel zou moeten gaan opleggen. Niemand zette Van Baalen echt klem met Verhofstadt en het gapende gat tussen de VVD-uitspraken over de Europese eenwording en de VVD-daden met betrekking tot dit thema, en tegen de PVV werd voor de honderdduizende keer het Jean Marie Le Pen-plaatje grijsgedraaid.

Al met al bleef het debat dus nogal op middelbareschoolniveau hangen. Dat er in totaal niet meer dan 381.000 kijkers afstemden op Nieuwsuur (zelfs veel minder dan het programma krijgt bij een gemiddelde uitzending!), was dan eigenlijk ook niet meer dan terecht. De aankomende drie weken zullen de lijsttrekkers elkaar vast nog wel eens treffen. Hopelijk wordt het dan flitsender en scherper, want gisteravond was alvast wel even een flink dieptepunt.