Sneu zeg.
De Turkse premier Recep Tayyip Erdogan krijgt nu vanuit alle hoeken zware kritiek. Zo werd het gisteren duidelijk dat Duitsland en Nederland gesprekken over Hoofdstuk 22
hebben geblokkeerd. Dit vanwege het harde optreden van de Turkse staat tegen de onderhand bekende Gezi Park-demonstranten.
Voor Turkije is dat een behoorlijke klap in het gezicht, wat er dan ook de reden van is dat Ankara meteen hard terugsloeg. Duitsland zou alleen maar een politiek spel spelen, Europa heeft zich nergens mee te bemoeien, en, oh ja, er was ook nog iets met dat 'jullie ons meer nodig hebben dan wij jullie'. Het is een teken dat Erdogan en co. de handelingen van Nederland en Duitsland bijzonder serieus nemen; als het hen werkelijk koud liet zouden ze rustig zijn gebleven.
Erdogan krijgt niet alleen kritiek uit het buitenland, maar ook uit Turkije zelf. En dan nog wel uit tot voor korte vriendelijke hoek. Zo zet de bekende Turkse 'moslimdemocratische' columnist Mustafa Akyol
zich steeds hard tegen hem af: However, if the crisis deepens, creating more long-term positioning in Turkish politics, the AKP may become a more xenophobic, paranoid, anti-Western party, only to turn more angry and authoritarian against its opponents. In that case, naturally, the dreamers of a more democratic and free Turkey will have to put their hopes in a post-AKP future.
De
New York Times voegt daaraan toe dat ook Turkijes liberalen zich van Erdogan hebben afgekeerd. U zult denken: stemmen dat soort mensen dan voor Erdogan? Nou, bij de volgende verkiezingen waarschijnlijk niet meer, maar in het verleden wel ja, in veel gevallen vanwege diens economische beleid, maar ook omdat de premier zich toendertijd nog waagde te presenteren als een
liberale democraat; een man die het hele volk bij elkaar zou kunnen brengen.
Cengiz Canar, een bekende columnist voor (Today's) Zaman, een krant die pro-AKP is, wordt geciteerd door de Amerikaanse krant:
The Gezi Park-Taksim thing has been the breaking point for the left, said Cengiz Candar, a popular columnist who once supported Mr. Erdogan for his efforts to reduce the power of the military and to pursue membership in the European Union.
Its not us that changed, he added. We remain as democrats; we want to extend individual liberties. As Mr. Erdogan rose to power, many liberals, unlike members of Turkeys old secular elite, who worried about a hidden Islamist agenda, overlooked Mr. Erdogans religious roots. They saw his faith in the context of personal freedom, not as a threat to Turkeys secular tradition.
In de afgelopen jaren heb ik flink wat debatten gehad met dat soort Turken - mensen die wij liberaal democraten zouden noemen, of zelfs gewoon liberalen, die op Erdogan hadden gestemd. Zij steunden hem omdat ze dachten dat hij zijn religieuze wortels van zich had afgeschud. Zoals u zich kunt voorstellen hield ik er een heel andere mening op na.
Enkele jaren geleden verdedigden zij Erdogan nog gepassioneerd,
maar de laatste jaar of twee veranderde dat al. Het werd steeds meer 'liberaal democraten' duidelijk dat de premier een wolf in schaapskleren was en dat hij de EU en individuele rechten alleen maar gebruikte om zijn islamistische doelen te bereiken, niet om de rechten van
een ieder, waaronder seculieren en andersgelovigen, te beschermen.
De afgelopen maanden werd die kritiek steeds feller, tot het hoogtepunt dat nu is bereikt: ze breken massaal met de AK.
Het gevolg daarvan kon Erdogan weleens zwaar op de maag vallen. Het succes van de AKP is namelijk niet alleen te danken aan conservatieve (of orthodoxe) moslims, maar ook aan nationalisten en, jawel, liberaal democraten. Als hij één of zelfs twee van die groepen kwijtraakt wordt het vrijwel onmogelijk voor hem om de presidentsverkiezingen van 2014 te winnen. Zoals het nu gaat denk ik dat dit scenario weleens bewaarheid kon worden.
De vraag is dan: schuift de AKP Erdogan volgend jaar naar voren, of gunnen ze Abdullah Gül toch een tweede termijn als president, wetende dat hij een betere kans maakt dan zijn partijgenoot?
Hoe dan ook, wat we nu in ieder geval wél met zekerheid kunnen zeggen is dat Erdogan vanuit steeds meer hoeken onder vuur komt te liggen. Voor de demonstranten is dat natuurlijk een bijzonder prettige ontwikkeling: zij weten nu dat ze niet alleen staan.
