Egypte op weg naar een burgeroorlog?

Het Midden Oosten bevindt zich in een crisis zonder weerga. Daarbij gaat de meeste aandacht momenteel uit naar Syrië; de protesten in Turkije en de pogingen om het vredesproces tussen Israel en de PA nieuw leven in te blazen.

De situatie in Egypte verdient echter de onmiddellijke aandacht van de internationale gemeenschap.

Uit ooggetuigenverslagen van een Israëlische Midden-Oosten expert en een in Jeruzalem gestationeerde Japanse journalist die Egypte de laatste maand bezochten, wordt duidelijk hoe kritiek de situatie is geworden.

Professor Eli Podeh is hoogleraar Midden-Oosten Studies aan de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem. Hij bezocht Egypte twee weken geleden met een Israëlisch Palestijnse delegatie. Het doel van de delegatie was om te praten over het Arabische vredesinitiatief dat dateert van 2002 en dat onlangs opnieuw in de aandacht kwam.

Podeh kwam gedemoraliseerd terug van zijn bezoek aan Egypte, niet vanwege de gesprekken over het vredesplan, maar vanwege wat hij had meegemaakt in Cairo en andere plaatsen in Egypte.

Hij vertelde dat mensen in Egypte de hoop hebben opgegeven dat het ooit beter zal gaan met hun land. Iedereen praat over de rampzalige economische situatie.

Het hotel waar Podeh verbleef was nagenoeg leeg en de weinige toeristen die het land nog bezoeken worden haast agressief bejegend door de lokale bevolking. Niet alleen vanwege het toenemende radicale klimaat in Egypte maar ook vanwege de kolossale armoede.

Podeh zegt dat Iedereen probeert een paar dollar te verdienen aan de buitenlandse bezoekers. Hij gaf een paar voorbeelden.

Tijdens een bezoek aan een moskee moest er betaald worden voor de entree maar ook voor het ‘bewaken’ van de huurauto. Bij de ingang van de piramides werd de delegatie letterlijk uit de auto gehaald door de Egyptische toeristen politie en gedwongen om per paard en wagen verder te gaan (na betaling uiteraard).

De correspondente van de Japanse krant Asahi Shimbun die in Jeruzalem gestationeerd is, had soortgelijke ervaringen tijdens haar bezoek van een maand aan Egypte. Zij vertelde na terugkeer dat journalisten nu een bodyguard nodig hebben wanneer zij hun werk doen en dat berovingen aan de orde van de dag zijn. In Cairo gaan buitenlanders bij voorkeur niet meer ’s avonds de stad in omdat er vrijwel geen orde handhaving meer is.

De Japanse journaliste was in Egypte voor een onderzoek naar de behandeling van vrouwen sinds de revolutie. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat bijna honderd procent van de vrouwen slachtoffer is van seksuele intimidatie. Zelfs vrouwen in Burka’s worden lastiggevallen door mannen die dergelijk gedrag als volstrekt legitiem beschouwen. Er is volgens haar een direct verband te leggen tussen de hopeloze economische situatie en de seksuele intimidatie. In Egypte worden mannen geacht een huis te bouwen voor hun aanstaande bruid. Er zijn echter nog maar weinig mannen in staat om aan deze voorwaarde te voldoen. Het gevolg is dat jonge mannen seksueel gefrustreerd raken en zich vergrijpen aan vrouwen op straat.

Het nieuws dat de laatste dagen uit Egypte komt bevestigt het dramatische beeld uit de ooggetuigen verslagen van de Israëlische hoogleraar en de Japanse journaliste.

Egypt Daily News berichtte op 12 juni dat Egypte geen bankgaranties meer kan afgeven om olieleveranties door Irak en Libië veilig te stellen. Egypte had voordat dit nieuws bekend werd al een groot tekort aan brandstof.

David P. Goldman die als econoom verbonden is aan het Middle East Forum, beschreef de economische crisis in Egypte vorige week als niet meer te herstellen.

Hij zei tijdens een briefing dat het brandstof tekort ook gevolgen zal hebben voor de oogst van graan die binnenkort moet beginnen. Egypte heeft nu nog voor 68 dagen graan in voorraad maar deze voorraad is snel aan het slinken.

Het voor de export bestemde Egyptische gas wordt nu gebruikt om de industrie draaiend te houden maar de verwachting is dat deze zomer het gas gebruikt moet worden voor de productie van elektriciteit. Dat zal de genadeklap betekenen voor de economie.

Slechts grootschalige financiële hulp van Saoedi Arabie zal een ramp in Egypte tijdelijk kunnen afwenden maar Goldman was sceptisch dat die hulp er ook zal komen. Saoedi Arabië ziet immers het Moslim Broederschap als een bedreiging.

Hij vatte de situatie als volgt samen:

Vorige week vond er verder een ontmoeting plaats over de situatie in Egypte tussen Amr Moussa, die voorheen de secretaris generaal van de Arabische Liga was, en de plaatsvervangende geestelijk leider van de Moslim Broederschap Khairat el-Shater.

Na dat gesprek verklaarde Moussa dat El-Shater had toegegeven dat het Broederschap niet in staat was om Egypte op dit moment effectief te besturen. El-Shater toonde verder begrip voor de volkswoede die Egypte steeds verder destabiliseert.

De oppositie heeft nu aangekondigd vanaf 30 juni opnieuw massa protesten te gaan houden. De vrees is dat deze protesten zullen gaan uitmonden in een burgeroorlog.

Yochanan Visser

Free lance journalist in Israel

directeur Missing Peace Middle East News