Een maand na de ramp met de MH17

In Hilversum was vanmiddag een aardige menigte op de been. Op het programma stond de herdenking van de omgekomenen van vlucht MH17. Het vliegtuig met dit lijnnummer werd op brute wijze uit de lucht geschoten met Russisch wapentuig door agressieve halvegaren uit Oost-Oekraïne. Met recht werd er zojuist stilgestaan bij deze gebeurtenis, want het luidde definitief een nieuw hoofdstuk in van de wereldgeschiedenis.

Om te begrijpen waarom, moeten we een kwart eeuw terug in de tijd. Want toen begin jaren '90 Ronald Reagan en Helmut Kohl de Sovjet-Unie eindelijk op de knieën kregen, brak een euforische periode van ongebrijdeld optimisme aan. In navolging van Francis Fukuyama - die schreef dat het einde van de 'geschiedenis' had plaatsgevonden, en de wereld gaandeweg zich zou ontwikkelen tot democratisch, vredelievend en paradijselijk oord - raakten theorieën over een globaal rozengeur en manenschijn in zwang. Met name in het Westen geloofde men echt dat het nog slechts een kwestie van tijd (en ontwikkelingshulp) was voordat armoede uitgeroeid zou zijn en democratie over de ganse wereld zou heersen.

Voor zover dat ongeremde optimisme niet al gestopt was door de gebeurtenissen op 11 september 2001 en de financiële crisis die vanaf eind 2008 meer dan vijf jaar over Europa raasde, heeft Vladimir Poetin wel gezorgd voor een einde aan de naïeviteit. De wereld was, is en zal waarschijnlijk altijd een gevaarlijke plek blijven, en niet in de laatste plaats doordat Rusland zich graag ontpopt als grote geopolitieke vertegenwoordiger van het kwaad. De Val van de Muur leidde weliswaar een pauze in, in de van oudsher aanwezige rivaliteit tussen Oost en West, maar zeker niet het einde van Rusland als schurkenstaat.

De wereld is de afgelopen maand onmiskenbaar veranderd. Alhoewel een confrontatie tussen Poetin en Europa al enige tijd in de pijplijn zat, zijn alle handremmen er inmiddels wel af. Een handelsoorlog tussen het Europese bondgenootschap en Moskou is in volle glorie losgebarsten, en nog altijd is het niet uitgesloten dat het tot een proxy-oorlog komt in Oekraïne. Als dat het al niet is.

Laten we daarom de slachtoffers van de MH17 blijven herdenken. Op 17 juli 2014 werd niet alleen een Maleisisch vliegtuig, maar ook onze naïviteit op ruwe wijze uit de lucht geschoten.