Een goed idee: niet genoeg stemmen, dan ook niet de Kamer in

De macht moet weer bij de kiezer komen te liggen.

De Nederlandse democratie is aan vernieuwing toe. Niet omwille van de vernieuwing, maar omdat er echt iets moet veranderen. Nu is het zo dat politieke partijen bepalen hoe de kandidatenlijsten eruit zien, de leden er een plasje over mogen doen en de kiezer het maar uitzoekt.

De meeste kandidaten op de lijsten halen amper stemmen (een paar honderd als ze geluk hebben), maar belanden toch in de Kamer. En dan krijg je Kamerleden zonder mandaat die uit hun neus vreten en zetels roven. Ze liften mee op het succes van de lijsttrekker en de partij, terwijl ze niks anders gepresteerd hebben dan ja en amen zeggen tegen de partijtop.

Dat moet veranderen. Laat politici maar hun best doen voor iedere stem en het land ingaan om een achterban te vergaren. In de Volkskrant staat vandaag een interessant artikel van Laura Menenti, onderzoeker aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Zij zegt dat het een goed idee zou zijn om Kamerzetels toe te wijzen op volgorde van de behaalde stemmen binnen de partij. Iemand die op plaats 3 staat maar minder stemmen haalt dan plaats 4, 5 en 6 komt in dat geval pas als zevende de Kamer in. Kerncitaat:

Als kiezers en partij het oneens zijn over wie de beste volksvertegenwoordigers zijn, zijn het gek genoeg de kiezers die het nakijken hebben. De relatie tussen kiezers en partijen is gekanteld in het nadeel van eerstgenoemden. Oorspronkelijk was een partij nog een middel van kiezers om een (beleids-)doel te bereiken, samen krijg je immers meer voor elkaar. Nu lijken kiezers een middel geworden van partijen om hun doel te bereiken. En te vaak lijkt dat doel simpelweg: bestaan.

Dat kan anders. In plaats van protesteren als iemand 'zonder mandaat' zich gaat gedragen als een gekozen volksvertegenwoordiger (Ferrier en Koppejan, anyone?), zou het normaal moeten zijn dat volksvertegenwoordigers per definitie mandaat hebben, omdat ze zonder de Kamer niet inkomen. Dat het volk zijn eigen vertegenwoordigers kiest, het laatste woord heeft. Bijvoorbeeld zo: wijs zetels toe op volgorde van behaalde stemmen binnen de partij. Hoe meer stemmen je trekt, hoe meer kans op een zetel. Revolutionair concept in een democratie: meeste stemmen gelden. Willen we iemand niet (meer) in de Kamer hebben? Niet op stemmen. Willen we iemand wel in de Kamer hebben? Wel op stemmen.

Het is een uitstekend idee, want het geeft de kiezer meer macht over wie er wel en wie er niet in de Kamer belandt. Als een partij Kamerleden zonder achterban op de lijst zet, dan krijgen ze geen zetel. En als een partij slechte kandidaten op de lijst zet waar niemand op wil stemmen, dan zien we dat ook terug in het parlement. Mooi toch? Hier kan geen enkele partij tegen zijn. Hop, snel invoeren dus!