Concreet voorbeeld van nepnieuws: 'de schoenen van Juncker'

Minister van Binnenlandse Zaken Kasja Ollongren (D66) liet onlangs weten een publiekscampagne over nepnieuws en/of desinformatie te organiseren. Zo is ze van plan de campagne ten tijde van de Europese Parlementsverkiezingen aan het publiek te presenteren. Daarin weet zij zichzelf gesteund door het CDA, dat wel iets in de plannen ziet. Op de vraag wat nepnieuws nu precies is, kon de minister echter geen expliciet antwoord geven. En als je er goed over nadenkt is het beantwoorden van die vraag ook best wel lastig. Wat is nepnieuws dan precies? Zijn er concrete voorbeelden? Ja, die zijn er.

Ollongren ziet voor de organisatie van haar publiekscampagne de volgende aanleiding, namelijk de invloed van buitenlandse bad actors op de integriteit van onze verkiezingen. Denk bijvoorbeeld aan een Steve Bannon of George Soros, die voor hun doelgroep een campagne kunnen opzetten tijdens de verkiezingen, via één of andere stichting. Maar de organisatie van zo'n publiekscampagne kan op kritiek rekenen. Dit heeft te maken met een akkefietje tussen een EU-subsidieclub en een aantal Nederlandse media, zoals de Gelderlander. Met name Martin Bosma en Thierry Baudet hadden kritiek op de wijze waarop Ollongron omgaat met het onderwerp.

Wat is dan een concreet voorbeeld van nepnieuws? Is een definitie te bedenken? De eerste vraag is eenvoudiger op interpretatieve wijze te beantwoorden dan de laatste. dus blijven we bij een voorbeeld in dit artikel. Daarom gaan we in dit artikel gebruik maken van een filmpje dat u wellicht al gezien heeft: als praktijkvoorbeeld nepnieuws. Kasja, let je even op? Onlangs kwam een video naar buiten waarop het leek dat de voorzitter van de Europese Commissie twee verschillende kleuren schoenen droeg. De indruk werd gewekt door een reflectie van het licht op zijn schoenen en door een dame die zich voorover buigt.

Maar dit alles bleek een illusie. Juncker had wél twee zwarte schoenen aan. Hiervoor kreeg ik terechte kritiek van docent aan de Universiteit van Leiden, Peter Burger, die blijkbaar door had dat het een visuele illusie betrof en dus nepnieuws. Als je goed de beelden bekijkt, zie je op een later moment in de tijd dat de voorzitter gewoon twee zwarte schoenen droeg. Als minister Ollongren dus nog steeds is op zoek naar een concreet voorbeeld, dan is dit het wel. Het is een bericht over een ogenschijnlijk nieuwswaardig feit, dat achteraf helemaal geen feit was, maar een illusie. Is dat dan kwade opzet het verspreiden van dergelijke berichten? Nee, dergelijke dingen gebeuren jammer genoeg in de journalistiek.

Daarom mijn excuses aan u als lezer voor het wekken van de verkeerde indrukken.

Concreet voorbeeld van nepnieuws: 'de schoenen van Juncker':

https://www.youtube.com/watch?v=nJb-sGDWydI