Dutch Doubles

Het Nationale Ballet timmert de laatste tijd lekker aan de weg als het om het genereren van extra publiciteit gaat. Zo heeft u op tv misschien de realityserie Bloed, Zweet en Blaren voorbij zien komen, waarin de kijker een unieke blik wordt gegund achter de schermen van het grootste en meest veelzijdige balletgezelschap van ons land. In de eerste aflevering zagen we bovendien hoe ontwerpersduo Viktor&Rolf gebruik maakte van een aantal ballerina’s van Het Nationale Ballet bij de lancering van hun nieuwste parfum in Parijs. Een leuke schnabbel voor de danseressen in kwestie, maar het was natuurlijk ook weer mooie reclame voor het gezelschap. Het bleef overigens niet bij deze ene samenwerking tussen het befaamde mode-duo en de dansers; ook voor de nieuwe voorstelling Dutch Doubles hebben Viktor&Rolf en Het Nationale Ballet de handen ineen geslagen.

Nu zijn de bebrilde, immer strak in het pak zittende ontwerpers niet de enigen die een artistiek steentje bijdragen. De opzet van Dutch Doubles is dat dansers, choreografen en verschillende soorten (Nederlandse) kunstenaars aan elkaar gekoppeld worden en op het toneel hun krachten bundelen. Deze opzet heeft geresulteerd in vier korte, totaal verschillende balletten, die in deze productie allemaal hun wereldpremière beleven. Ik zal ze stuk voor stuk even met u doornemen.

Creatief duo: choreograaf Juanjo Arques & decorontwerper Krijn de Koning

In het eerste ballet krijgen we te zien wat er gebeurt als de Spaanse choreograaf Juanjo Arques aan tafel gaat zitten met beeldend kunstenaar Krijn de Koning. Zij zien het leven, zoals de titel van hun stuk al aangeeft, als een roulette. Zonder uitzondering vallen mensen ten prooi aan een onzeker bestaan, waarin het toeval een essentiële rol speelt. Dit uit zich op het podium in veel beweging: dansers ontmoeten elkaar in een prominent aanwezig decor waar ze –letterlijk- niet omheen kunnen. Het staat ze soms in de weg, maar biedt tegelijkertijd toch ook weer interessante opties. Begeleid door de –op het podium aanwezige- musici van de groep Slagwerk Den Haag laat Arques de dansers in elkaar opgaan en vervolgens weer hun eigen weg gaan, als een grillig proces dat zichzelf steeds weer herhaalt. Aanvankelijk moest ik even wennen aan het slagwerk en aan de dansers die af en toe letterlijk een sprintje trekken, maar het werd aangenamer om naar te kijken –en luisteren- toen het licht aanging in de orkestbak en de strijkers van Holland Symfonia zich ermee gingen bemoeien in de vorm van een vioolkwartet van Jacob ter Veldhuis.

Creatief duo: choreograaf Ton Simons & fotografe/videokunstenares Rineke Dijkstra

Op de tonen van het 20^e pianoconcert van Mozart laat Ton Simons een danserskoppel ruim tien minuten lang de strijd met elkaar aangaan. De muziek klinkt dan wel voor het grootste deel rustig en lieflijk, maar er zitten ook onrustige elementen in die voor conflictsituaties zorgen. De pas-de-deux is expressief en wonderschoon. De bijdrage van Rineke Dijkstra is het in beeld brengen van de dansers vlak vóór en na hun optreden. Het publiek is getuige van de geconcentreerde voorbereiding en –na de uitputtende prestatie- van het ‘uitpuffen’ van de ballerina en haar partner. Normaal zien wij dit natuurlijk niet, en het feit dat het nu op een groot scherm confronterend in beeld wordt gebracht geeft het optreden een zweem van extra kwetsbaarheid en intimiteit. Kippenvel.

Creatief duo: choreograaf Hans van Manen & harpist Remy van Kesteren

Dan is het de beurt aan één van bekendste balletchoreografen van ons land, namelijk Hans van Manen. Hij creëerde al menig werk voor Het Nationale Ballet en komt nu met wel iets heel aparts, namelijk een ballet dat uitsluitend wordt begeleid door harpmuziek. Dat komt natuurlijk door zijn partner in deze Dutch Doubles, de harpist Remy van Kesteren. En verwacht nu geen lyrische, dromerige harpklanken; Remy gaat als een bezetene tekeer op zijn instrument en opent met het tweede deel van het dynamische, moderne werk voor soloharp  Mouvements Eclatants van componist Carlos Micháns. De rest van de muziek die voorbij komt, o.a. van Bach, is niet eens speciaal voor de harp gecomponeerd maar wordt door Remy in een fraaie bewerking met evenveel verve ten gehore gebracht. Zijn aanwezigheid op het podium wedijvert om aandacht met de dansers. We zien drie dansparen die allemaal een geheel eigen, unieke manier van bewegen hebben, terwijl de drie mannelijke dansers tussendoor ook nog eens samen een beetje de clown uithangen. En dit allemaal begeleid door een enkele harp, die zijn onvermijdelijke stempel drukt op dit ballet.

Creatief duo: choreograaf Jorma Elo & Viktor&Rolf

We eindigen de voorstelling met Shape van de Finse choregraaf Jorma Elo. Het stuk had ook ‘Variaties op een tutu’ kunnen heten, want modemannen Viktor&Rolf zijn wat kostuumontwerp betreft helemaal los gegaan op dit kenmerkende kledingstuk van de ballerina. Waar de mannen het moeten doen met een enkele witte maillot, zonder bovenkleding, daar lopen de dames rond in modieuze tutu’s waar ‘wat geks’ mee is. Denk hierbij aan een halve tutu, een tutu waar gaten in zitten en vierkante tutu’s. Het grappige is dat het ‘mankement’ soms niet eens direct opvalt; pas na een poosje merk je als toeschouwer opeens dat er iets niet klopt aan de tutu, bijvoorbeeld als de danseres een bepaalde kant opdraait. Heel leuk gedaan. Maar ook de complimenten voor het decor en lichtontwerp, dat de creaties van het ontwerpersduo goed doet uitkomen. Op de muziek van Beethoven is Shape, toch wel mijn favoriet, een oogstrelende, terechte finale van Dutch Doubles.