'De burger en Europa'

Na een korte inleiding van uitgever Van Brug en ondergetekende over de aanleiding voor het schrijven van het boek en het thema 'EU' in de Nederlandse politiek, zeker met het oog op de aanstaande Europese parlementsverkiezingen, begon het debat.

Panelleden waren Chris Aalberts, docent politieke communicatie aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam en publicist bij The Post Online. Hij schreef onder andere 'Achter de PVV' over de achterban van Geert Wilders en onlangs verscheen het essay 'Kunnen burgers Europa van koers laten veranderen?' Het tweede panellid was Ewoud Jansen, econoom en onder meer vast columnist bij DDS Finance International. Het debat werd gevoerd aan de hand van een drietal vooraf gekozen stellingen:

Eerst mochten beide panelleden hun visie op een van de stellingen geven, waarna het publiek mocht reageren. Over de eerste stelling waren beide panelleden het eigenlijk wel eens: er is geen 'Europees' volk en van een echt parlement, dat haar bevolking representeert kan dan ook geen sprake zijn. Ewoud Jansen voegde daar nog aan toe, dat er ook geen Europese regering is, die gecontrolleerd kan worden door dat parlement en Chris Aalberts somde een hele serie onderwerpen op waar het EP zich over mag buigen: van plastic draagtasjes tot het maximaal toegestane geluid van een grasmaaier.

De tweede stelling was controversiëler. Volgens Aalberts heeft stemmen geen zin, want de invloed van de burger is toch nul. Jansen stelde daar tegenover dat niet-stemmen sowieso de gevestigde politiek legitimeerde. Eventueel blanco stemmen zou dan nog beter zijn. Op een opmerking uit het publiek, dat een stevige eurocritische fractie toch (ongewenste) besluitvorming kan voorkomen of tenminste vertragen, antwoordde Aalberts, dat zelfs bij een (verwacht) succes van eurocritische partijen van zo'n 150 zetels of meer (van de 751, red.), hij twijfels had over de daadwerkelijke invloed daarvan op de besluitvorming van het Europees parlement.

De derde stelling, tenslotte, ooit uitgesproken door voormalig CPB-directeur Coen Teulings, gaf aanleiding tot enige begripsmatige verwarring. Aalberts gaf aan weliswaar geen econoom te zijn, maar denkt wel dat er in Europa te vaak sprake is van een 'tunnelvisie' en er dus te weinig naar alternatieven wordt gekeken voor de huidige weg naar 'meer Europa'. Daarom vond hij dit boek zeker zinvol: nadenken over andere of nieuwe oplossingen is meer dan nodig, aldus Aalberts. Jansen lichtte toe, dat uit diverse onderzoeken was gebleken dat de voordelen van de euro voor Nederland op zijn minst in twijfel kunnen worden getrokken, onder andere nog door het gerennommeerde Capital Economics, dat ten onrechte als een 'PVV-rapport' bestempeld was geworden. Hij wees er op dat er veel meer studies waren gedaan naar de economische groei ten gevolge van de Europese integratie, zoals de studie van Campos, Corricelli en Moretti, waarin wordt vastgesteld dat alle landen behalve Griekenland voordeel hebben bij een EU-lidmaatschap. Hij besloot met de opmerking dat het erg moeilijk is om vast te stellen wat nu wel of niet de economische voor- en nadelen zijn, omdat economie nu eenmaal geen exacte wetenschap is.

Deze derde stelling maakte vooral ook bij het publiek de tongen los. De lokale VVD-voorzitter Pieter Schouten, die beddengoed produceert voor vele exportmarkten, vroeg zich af wat er zou gebeuren als Nederland uit de euro zou stappen. Zou het niet logischer zijn als een land als Griekenland eruit zou gaan? Christenunie lid Erik Verbrugh wees op de enorme sociale gevolgen in Zuid-Europa ten gevolge van de eenheidsmunt en stelde dat Europese samenwerking prima was, maar in géén geval een Europese superstaat. Er volgde een verhit debat over optimale valuta gebieden, voor- en nadelen van de eenheidsmunt en de rol die Nederland in de Europese Unie speelt c.q. zou moeten spelen. Eén ding werd zonder meer duidelijk: het thema 'Europa' leeft veel meer onder de burgers dan vijf jaar geleden, bij de vorige verkiezingen.

De avond werd afgesloten met een slotwoord van de auteur, maar daarover zullen ongetwijfeld anderen nog publiceren.