Gaucks toespraak leidde tot heftige debatten in Duitsland. Maar het inzicht groeit dat het land zich niet kan blijven opstellen als een economische grootmacht, maar een politieke dwerg. Zeker nu er niet meer op gerekend kan worden dat de VS overal alle wereldbranden gaan blussen, moet ook Duitsland zijn verantwoordelijkheid nemen hoe weinig populair dat soms ook is bij de eigen bevolking. Want, beseft men steeds meer, ook als Duitsland zich niet met buitenlandse conflicten mengt, komen die conflicten wel naar Duitsland. Zo kwam het onlangs in het stadje Herford tot schermutselingen tussen jezidis, van wie er veertig- tot zestigduizend in Duitsland wonen, en radicale moslims, onder wie aanhangers van IS.