Duits-Syrische professor Bassam Tibi: 'Empathie en compassie? Dat kent de islam niet!'

De in 1944 geboren Bassam Tibi is een Syrisch-Duitse politicoloog en cultuurfilosoof van Syrische, islamitische afkomst. Hij arriveerde in 1963 in West-Europa en publiceert in meerdere talen - van het Engels tot het Arabisch. Hij is de mede-oprichter van een mensenrechtenforum en probeert in een 'trialoog' bij te dragen aan uitwisselingen tussen het jodendom, de islam en het christendom. Aan het einde van het Bassam Tibi Symposium op 21 februari 2019, op de Universiteit Leiden, waar hij de keynote speaker was, mocht kon ik hem spreken. Tibi toont zich somber over een verlichte 'Europese islam'. Hij denkt juist dat het continent verder zal islamiseren.

Heer Tibi, waarom bent u nog steeds moslim, terwijl u zoveel kritiek heeft op de islam?

Tibi: “dat komt omdat islam in cultureel opzicht diep in mij zit. Ik heb geprobeerd het uit mijn lijf en uit mijn gedachten te bannen, maar dat is niet gelukt. Ik heb drie jaar lang een psychiater tevergeefs bezocht. Islam maakt een belangrijk deel uit van mijn identiteit. Overigens wordt het woord ‘identiteit’ in Duitsland al gauw als ‘racistisch’ uitgelegd.

Vindt u islam een mooie religie, ontleent u er voor uzelf toegevoegde waarde aan?

Tibi: “deels wel, deels niet. De wreedheden begaan in naam van islam doen mij uiteraard geen goed.”

Kent islam empathie?

Tibi: “nee, islam kent geen empathie of compassie zoals we in het Westen kennen. Moslims moorden elkaar helaas uit, Sjiïeten en Sunnieten”

Ziet u Europa verder islamiseren?

Tibi: “Ja, dat gebeurt nu al volop en dat gaat door. Ik ben er geen voorstander van.”

Is er een verschil tussen een ‘Europese islam’ en een seculiere islam die u voorstaat?

Tibi: “nee, in principe niet. Ik ben er een voorstander van dat religie in het private domein geplaatst wordt en dus uit het publieke domein gaat.”

Hoe beschouwt u empathie zoals in het Christendom?

Tibi: “naastenliefde is prima, maar ‘hebt uw vijanden lief’ vinden moslims idioot en dat is terecht. Moslims haten hun vijanden.”

Wordt uw visie in Duitsland gewaardeerd?

Tibi: “soms wel, maar meestal niet. Sommigen proberen mij te beschuldigen van racisme. Religie heeft niets met racisme te maken. Ik zeg ze “hoe durven jullie mij als ‘scholar’ en moslim uit het Midden Oosten van racisme te beschuldigen.” Wat ik hier in Nederland zeg kan ik niet in Duitsland zeggen. Duitsers wensen islam niet te begrijpen. Ze zijn of voor islam of ertegen, maar enig begrip hebben ze niet. Vele Duitsers zijn ‘ignorant’. En Allah houdt niet van ‘ignorant people’, hij straft ze (lacht). Ze weten niets van de islam en willen het ook niet weten of ze ontkennen. Maar als er geen wederzijds begrip is dan keren beide partijen zich van elkaar af. Dat is naar mijn mening de reden waarom moslims religieuzer worden.”

Bent u succesvol met uw hervormingsinspanningen van de islam?

Tibi: “nee, maar ik geef niet op.”

Zijn er moslims in het Westen die u als uw vijand beschouwt?

Tibi: “Tariq Ramadan beschouw ik als een leugenaar en oplichter. Toen hij de gevangenis in moest vanwege zijn malversaties met vrouwen heb ik een fles champagne open getrokken.”

Ziet u moslims ooit atheïst worden zoals de conversie in het Westen plaatsvond?

Tibi: “nee, dat zal nooit gebeuren. Het zit heel diep. Duitsers noemen mij een “Eén persoons sekte”. Dat is onzin want er zijn velen die mijn visie delen.

Frits Bosch is auteur van Onbehagen bij de elite. Binnenkort verschijnt ook Empathiewaan.