Draghi verrast markten met reeks maatregelen

Welke landen tegenstemden maakt Draghi nooit bekend, maar buiten Duitsland, Finland en -mogelijk- Nederland zullen dat er weinig zijn geweest. De ECB is allang niet meer, if ever, de politiek onafhankelijke bank van de eurozone, maar wordt gedomineerd door een meerderheid van landen, die er belang bij hebben dat de permanente transferunie van rijke naar arme landen in tact blijft. In plaats van 'wie betaalt bepaalt', geldt ook hier het 'one man one vote principe'. Met andere woorden: de betalers hebben het nakijken.

Niet alleen de refirente, maar ook de depositorente en de marginale beleningsrente zijn met 0,1% gedaald, om uit te komen op respectievelijk 0,05%, 0,3% en - 0,2%. Die laatste (negatieve) rente is de prijs die banken moeten betalen om geld bij de ECB te stallen. Naast de verlaging van alle rentetarieven besloot het bestuur van de ECB om zowel Asset Backed Securities (ABS) op te kopen, waaronder vastgoed ABS (hetgeen vooral in Madrid met gejuich zal zijn ontvangen), als zogenaamde in euro genomineerde 'covered bonds' (dat zijn bijzondere obligaties, waarbij aan de houders enige vorm van zekerheid is verschaft om de rente te betalen, zoals kasstromen uit andere bronnen, red.). Technisch gesproken koopt de ECB niks, maar verschaft het bancaire stelsel krediet in ruil voor in onderpand aannemen van genoemde obligaties en ABS. Draghi verdedigde dit hele pakket maatregelen vanuit de wens dat banken weer krediet moeten kunnen verschaffen aan de vastgelopen eurozone economieën.

Wat ik ervan vind? Dat vatte mijn goede vrind Pieter Cleppe fraai samen op twitter:

De ECB ontpopt zich inderdaad steeds meer als de bank voor de zwakke eurozonelanden. Dat hun lage rentebeleid schadelijk is voor spaarders en pensioenbeleggers lijkt een bijzaak te zijn voor Draghi en companen. Tot overmaat van ramp wordt het er in de nieuwe EC straks niet beter op. Juncker heeft Pierre Moscovici aangesteld als 'begrotingstsaar', de man die in slaap viel tijdens de onderhandelingen over de Cyprus bailout. Maar, zo verzekerde Draghi ons vanmiddag, hij had met de Franse president Hollande gesproken en de Fransen zouden nu eindelijk serieus werk gaan maken van de al járen geleden beloofde hervormingen. Gelooft u het?

Draghi gaf ook aan dat de mogelijkheden van centrale bankiers om voor economische groei te zorgen beperkt zijn en dat het antwoord nu van de politiek moet komen (hij zei dat niet met zoveel woorden, maar het is voor de goede verstaander cristal clear dat hij daarmee doelde op Frankrijk en Italië). En daar heeft Draghi natuurlijk gelijk in. Misschien was dat ook wel de reden dat de Finse vice-president van de EC, Katainen, bij de vergadering aanwezig was. Naar verluidt zou de Duitse minister van Financiën Schäuble alleen maar accoord zijn gegaan met de benoeming van Moscovici in de nieuwe EC als Katainen aanbleef als VP (om een oogje in het zeil te houden, red.).

Ofschoon bekend was dat er iets zou gaan gebeuren, de druk op Draghi werd wel erg groot, verraste de serie maatregelen, en vooral de rentebesluiten de markten toch. Kijk maar eens wat de koers van de euro deed, direct na de bekendmaking daarvan (daar gaat onze koopkracht):

Dat is goed nieuws voor de Fransen, die al maanden klagen over de te dure euro. Export naar buiten de eurozone wordt zo goedkoper. Mijn eigen inschatting is, dat de koers verder zal zakken naar $1.20 of daaromtrent, zeker als de FED de rente binnen afzienbare termijn gaat verhogen (hetgeen ik ook verwacht).

Het omvangrijke opkooppakket zal starten in oktober, tijdens de vergadering van 2 oktober zullen hierover nadere details bekend worden gemaakt. Intussen heeft de ECB wel alvast hedgefund Black Rock (ja, die wéér) gevraagd om met een plan van aanpak te komen. Merkwaardige keuze als u het mij vraagt, want in hoeverre is die club belangeloos? Daar kunnen serieuze vraagtekens bij geplaatst worden. Balanstechnisch is er wel ruimte voor de ECB om dit programma uit te voeren (aangenomen dat de waarde van de in het verleden in onderpand aangenomen obligaties op een juiste waarde in de boeken staan), want vergeleken met de balansen van bijvoorbeeld de FED, de Bank of England en de Bank of Japan staat de ECB er nog relatief goed voor.

Tussen neus en lippen liet Draghi nog wel aan de banken weten dat ze er niet op hoeven te rekenen dat de rente nog verder verlaagd zal worden, maar we weten natuurlijk allemaal dat hij moeilijk wat anders kan zeggen. Maar goed, die 0,05% is al vrijwel nul. Het zal echter in mijn ogen allemaal weinig uitmaken wat de ECB doet. Hun rentebeleid heeft niets meer met de reële economie te maken, maar alles met politiek, dat wil zeggen met het handhaven van de structuur van de eurozone. Het is gewoon onmogelijk om de rente juist te prijzen voor al die verschillende lidstaten, dáár en nergens anders ligt het probleem. Er gaan echt geen nieuwe banen gecreëerd worden door de genomen maatregelen. None. Wat wel gecreërd wordt is een nieuwe aandelenzeepbel (het geld moet tenslotte ergens naartoe): de beurs steeg dan ook onmiddellijk na het rentebesluit naar 420 punten.

Samenvattend is de conclusie dat de ECB de belangen behartigt van de tekortlanden, de spaarders en pensioenbeleggers benadeelt en geen politiek onafhankelijk monetair beleid voert (en kan voeren). Eigenlijk niets nieuws onder de zon dus.

Hier kunt de hele toespraak van Draghi nog eens op uw gemak nalezen.