Door het coronavirus nadert het indexbeleggen het einde van zijn looptijd

Sommige bedrijven vallen door het coronacrisis om, anderen doen het juist extra goed. Dat heeft tot gevolg dat sommige sectoren op de beleggingsmarkt slecht scoren zoals financiële waarden (-30%, fossiele energie (-45%), transport en ‘automotive’. Andere sectoren blijven overeind of doen het zelfs prima op de beurs. Basis consumptie goederen (‘consumer staples’, -5%), zorg, gezondheid (-2%) en IT (+10%). De grote IT bedrijven zitten dit jaar ruim 10% in de plus, de zogenaamde FAMAA, Facebook, Apple, Microsoft, Amazon, Alphabet. De Amerikaanse Standard & Poor’s index ex FAMAA staat medio mei op -20%. Aandelen opkomende markten doen het beter dan ontwikkelde landen. Verschillen tussen opkomende landen zijn groot. Aandelen uit Azië doen het relatief goed met een verlies van circa 10%. Aandelenmarkten in Latijns Amerika zijn hard geraakt met -45%. Het is duidelijk: het coronavirus heeft grote invloed op de beleggingsmarkt en daarmee op de samenstelling van de portefeuilles.

De beleggingsmarkt wordt steeds meer een markt van streng selecteren van wat een aantrekkelijke belegging is en wat niet. In beleggersjargon: stockpicking wordt belangrijker, indexbeleggen wordt steeds minder belangrijk. Ik geef een korte uitleg. ‘Stockpicking’ is wanneer een analist of investeerder een systematische vorm van analyse gebruikt om te concluderen dat een bepaald aandeel een goede investering is en daarom aan de beleggingsportefeuille kan worden toegevoegd. Met ‘indexbeleggen’ koop je geen losse aandelen, maar investeer je in een hele beursindex tegelijk zoals de AEX index en de S&P 500 index. Om te beleggen in een index, kun je een indexfonds kopen. Indexfonden zijn een soort mandjes waarin precies dezelfde aandelen zitten als in een bepaalde beursindex. Stel, je wilt beleggen in de AEX index. Je koopt dan een indexfonds dat de AEX-index volgt. Dat fonds bevat precies dezelfde aandelen met exact dezelfde weging als de AEX index. Wanneer de AEX index vervolgens met 1% stijgt of daalt, zal jouw indexbelegging ook met 1% stijgen of dalen minus kosten. Omdat een indexfonds een bepaalde index volgt, noemen beleggers het ook wel indextrackers of afgekort ‘trackers’, indexvolgers.

Indexbeleggen lijkt in deze markt minder verstandig. Door corona worden winnaars en verliezers gescheiden, dus is streng selecteren van aandelen, ‘stockpicking’, nodig. Obligaties is een belangrijke, maar thans minder aantrekkelijke beleggingscategorie vanwege de extreem lage rente en de kans op verlies door rentestijging. Vastgoed acht ik ook dubieus, gelet op de sterke toename van werkloosheid en de daling van het beschikbaar particulier inkomen, hetgeen z’n invloed op het onroerend goed niet mist. De beleggingscategorie die overblijft is aandelen. Beleggen wordt weer een kunst van deskundigen die diepgaande analyse plegen. Dit soort vermogensbeheer vormt de terugkeer van een fraai en gespecialiseerd ambacht. Het gaat weer om inzicht en slimme keuzes maken. Omdat ‘iedereen’ in kwaliteitsaandelen wenst te beleggen, kunnen die koersen fors oplopen. Indexbeleggen was de afgelopen jaren enorm populair. Dat zal afnemen door de verschuiving naar stockpicking.

Pensioenfondsen beleggen nog steeds voornamelijk in indexen, maar de vermogensbeheerder van het allergrootste Nederlandse pensioenfonds ABP, APG, is vooral ook een stockpicker. Wel zien wij pensioenfondsen eigen 'indices' ontwikkelen, door bepaalde sectoren te overwegen, zoals bijvoorbeeld detailhandel en duurzame beleggingen. Ook MN, de pensioenuitvoerder van ondermeer de sectoren metaal en koopvaardij, is actief door het gehele universum te screenen naar duurzame criteria en financiële criteria. Op basis van ‘duurzaam’ en ‘maatschappelijk verantwoord’ beleggen, onderwegen zij de Verenigde Staten versus Europa, terwijl de beste bedrijven zich in de Verenigde Staten bevinden. Duurzaam gaat blijkbaar voor rendement. Voor kwaliteit betaal je een prijs en kwaliteit komt altijd boven.

Door de toenemende aandacht voor duurzaam beleggen zijn pensioenfondsen wel ‘actiever’ gaan nadenken over hoe de portefeuille te vullen. Veel pensioenfondsen kiezen nu voor sociale doelstellingen (SDG's, social development goals) zoals schone energie, maar ook gerelateerd aan water, gezondheid, zorg. Pensioenfondsen gebruiken dit als instrument om hun beleggingen bij te sturen. Wat pensioenfondsen zich nu realiseren is dat lange termijn beleggen daadwerkelijk kan lonen. Ze komen tegemoet aan het adagium: kort handelen, lang denken.

Themabeleggen op basis van zogenaamde megatrends wordt populairder, zoals technologie gerelateerd robotica, digitaal, veiligheid, milieu, technologie, schone energie, hout, gezondheid, biotech, voeding en ‘Smart City’. In fossiele energie is veel geld verloren dit jaar. Nu met corona realiseert een ieder zich dat trends die al waren ingezet de komende tijd zullen worden versneld. Thematische scenario ondersteunen bij het vormgeven van portefeuilles. Het helpt notoire ‘underperformers’ te vermijden en genereert investeren in een duurzame en houdbare toekomst. Een duurzame toekomst heeft echter een duurzaam monetair systeem nodig en daar schort het helaas aan.