De waan van de dag regeert

Vandaag stond op de Dagelijkse Standaard een stuk van Juvenalis over het budgetrecht, de basis van de parlementaire macht die de Tweede Kamer zou hebben opgegeven door geruisloos akkoord te gaan met het European Stability Mechanism (ESM) dat per 1 juli in werking moet treden om de euro te stabiliseren. Ik lees daar veel over op deze site, en het is goed dat de vinger aan de pols wordt gehouden. Veel mensen (in werkelijkheid een hele kleine minderheid van de Nederlanders) maken zich hier druk over de nationale soevereiniteit die wij door de Brusselse almacht aan het kwijtraken zijn. Alleen: wat betekent dat? Veel kiezers komt zo'n begrip als 'soevereiniteit' als een abstractie voor, wat het ook is. En het is tekenend dat Juvenalis een pseudoniem is. Wie daar achter schuilt is onduidelijk, en dat helpt ook niet voor de geloofwaardigheid van alle pleidooien voor meer zichtbaarheid en verantwoording die hier ten beste worden gegeven. Op zichzelf heeft de onzichtbare auteur gelijk als hij zegt dat de Tweede Kamer zuinig moet zijn op het budgetrecht en dat de media er bovenop moeten zitten bij de instemming met zoiets enorms als het 'ESM'. Ik gebruik hier bewust de afkorting, want niemand kan al precies uitleggen wat die 'ESM' behelst, hoe die werkt en wat dat in de toekomst gaat betekenen. Dat hangt helemaal af van het verdere verloop van de Europese schuldencrisis. Hoe dat afloopt weten we niet, en omdat we dat niet weten, kijkt iedereen mistig en hopen we er het beste van. De media, die plaatjes willen en echte mensen die zich boos maken, kunnen daar niks mee. Daarom gaat het nu over Tofik Dibi, tot vanmiddag over Mona Keijzer, en morgen weer over andere voorjaarsvliegen. In Den Haag is er ineens het 'Lente-akkoord' dat door de 'Kunduz-coalitie' in elkaar is gezet. Wie even anderhalve maand op reis is geweest, zou niet weten wat dat is. Maar in politiek Den Haag doen ze alsof de toekomst van Nederland ervan afhangt, al weet iedereen dat de afspraken na de verkiezingen van 12 september weer in de prullenbak gaan.

De waan van de dag regeert, en dan wordt er niet geregeerd. Maar dat wil niet zeggen dat al het kuntselwerk dat nu in elkaar wordt geflanst weer in een vloek en een zucht kan worden gerepareerd. Erger is nog dat de meeste kiezers, in wiens naam in Den Haag wordt geopereerd, zelf niet veel notie hebben van prioriteit. Kijk eens op de website van Elsevier. Daar staat een poll waarin de lezer gevraagd wordt waarover hij zich bij dat 'Lente-akkoord' de meeste zorgen maakt. De meeste mensen zijn bezorgd over de stijging van de zorgkosten en de verhoging van de BTW. De verhoging van de AOW-leeftijd, die tegen alle eerdere afspraken in nu niet in 2020 ingaat, maar al in 2013 van start moet gaan, wordt slechts door elf procent van de respondenten opgevoerd. Dat zullen waarschijnlijk ouderen zijn. Voor een groot deel van de mensen, 89 procent, zijn de letters 'AOW' een abstractie, of staan voor iets waarover ze nog niet hebben nagedacht. Toch is die AOW een algemene ouderdomsverzekering die iedereen die vijftig jaar in Nederland heeft gewoond op z'n vijfenzestigste een door de Nederlandse overheid gegarandeed basispensioen in het vooruitzicht stelde. Dat was géén abstractie, maar een elementaire vorm van sociale zekerheid die sinds 1957 heeft bestaan. Geen toekomstbeeld, maar iets dat zich in de realiteit van alledag heeft bewezen en lang als een vanzelfsprekendheid gold en een maximaal draagvlak onder de Nederlandse bevolking genoot. Die vanzelfsprekendheid is binnen een paar jaar weggesmolten, omdat een aantal economen paniek is gaan zaaien over de 'onbetaalbaarheid' van de AOW en de afnemende bereidheid van jongeren om voor ouderen te blijven instaan (alsof de jongeren van vandaag nooit meer oud worden). Hier is een self-fulfilling prophesy op gang gebracht die veel verder gaat en veel angstaanjagender is dan het opgeven van de nationale soevereiniteit aan Brussel. Waarom?

Waar het precies met Europa naartoe gaat staat geenszins vast. Nederlandse politici hebben ons lot met dat van Duitsland verbonden, wat in zoverre verantwoord is dat wij ons meestal in het Duitse financiële beleid kunnen vinden en dat de geschiedenis in 1940 heeft geleerd dat Nederland machteloos staat als het in Europa gaat stormen. Dan kun je beter maar dekking zoeken bij de sterkste partijen, in het Europese geval de Bondsrepubliek, en in het westerse geval de VS (die tevens een Atlantisch tegenwicht biedt tegen de Europese maalstroom). We zouden ons daar beter van bewust moeten zijn, maar grosso modo denk ik dat dit een juiste afweging is. Het is logisch dat Haagse politici, die het ook allemaal niet weten, hun lot in handen leggen van Angela Merkel, sowieso de verstandigste van alle staatslieden die de westerse wereld in de aanbieding heeft. Zij doet geen gekke dingen en is het minst gevoelig voor de waan van de dag. Maar kijk naar die Haagse politici, die we nota bene zelf gekozen hebben. Die schieten alle kanten op, nu weer met zo'n houtjes-touwtjes-akkoord van de 'Kunduz-coalitie'.

Nogmaals, zulke gelegenheidsafspraken hebben een beperkte houdbaarheid. Maar binnen deze deals wordt wel even een oudedagsregeling onttakeld die in principe duurzaam en politiekbestendig moet zijn. Mensen moeten daar hun hele leven op kunnen vertrouwen. Maar nee, onder leiding van de eigentijdsheid zelf, D66-voorman Alexander Pechtold, wordt tussen neus en lippen door even beklonken dat de verhoging van de AOW-leeftijd versneld wordt ingevoerd, in 2013 al, want we leven langer in steeds betere gezondheid en er komen steeds meer ouderen. Dat dit statistische grootheden zijn die voor heel veel mensen niet gelden, misschien wel voor een meerderheid, zeker voor de minder goed opgeleiden en de onnozelen onder ons, wordt gemakshalve vergeten. Het zijn tenslotte 'abstracties'. En het zijn onze eigen HAAGSE politici die dit doen, want Brussel verlangt alleen maar dat Nederland zijn nationale begroting binnen een overschrijding van drie procent van het BNP houdt (alweer zo'n abstractie), waarmee zij aan de elementaire sociale zekerheid van ALLE IN NEDERLAND WOONACHTIGEN tornen onder het misleidende idee dat hier bezuinigd wordt. Terwijl er hier in feite voor alle burgers van een lastenverzwaring sprake is die op particuliere wijze moet worden gecompenseerd (want op een basispensioen kun je niet zomaar even bezuinigen).

Wat zijn dat voor politici, die nu even tussen neus en lippen door een oudedagsregeling denken te kunnen veranderen die een halve eeuw een bestaansminimum in het vooruitzicht stelde waarop alle burgers met zekerheid dachten te kunnen rekenen? Dit zijn politici die niet weten waar ze mee bezig zijn en maar wat aanklooien. En dat niet ten aanzien van een denkbeeldige Europese toekomst waarvan niemand weet hoe die eruit ziet, maar ten aanzien van een NATIONALE VERWORVENHEID DIE ZIJN WAARDE IN DE PRAKTIJK VAN ALLEDAG HEEFT BEWEZEN. Dat wordt in essentie in een vloek en een zucht opgegeven, als politiek wisselgeld binnen een gelegenheidsdeal omdat het nu even beter uitkomt. 89 procent van de Nederlandse bevolking (ik doe nu even of de site van Elsevier ook representatief is voor Henk & Ingrid en de gemiddelde PVV-stemmer) staat erbij en kijkt ernaar, omdat gedacht wordt dat andere dingen economisch belangrijker zijn. Als hier de waan van de dag regeert, komt dat ook daardoor. Dit komt niet door Brussel, dit doen we zelf. En politici die zulk kapitaal erfgoed, dat oudere generaties Nederlanders met jongere generaties Nederlanders in de tijd verbindt, zo makkelijk weggeven, missen ook het vermogen en de historische verbeeldingskracht om de nationale soevereiniteit te bewaken.