De vlaktaks komt (uiteindelijk, een keer, wellicht)

Het is waarschijnlijk het lelijkste ‘Nederlandse’ woord maar uit de mond van een rechtse politicus klinkt het toch mooi: vlaktaks. Rutte meent in een interview met de papieren Elsevier van deze week dat de vlaktaks er op den duur kán komen, maar het is mooier: de vlaktaks zál er uiteindelijk komen. De introductie van een vlaktaks is niet minder dan een logisch gevolg van de ontwikkelingen in de afgelopen decennia. In twee van drie boxen van de inkomstenbelasting kennen we bovendien nu al een vlaktaks (25% over inkomsten uit aanmerkelijk belang (box 2) en 1,2% effectief over vermogens (box 3)). Alleen in box 1 bestaan nog verschillende tarieven, maar veel minder en veel minder uiteenlopende tarieven dan vroeger: de negen tariefschijven die we ooit kenden zijn inmiddels teruggebracht tot vier en het toptarief was ooit 72%, nu is het 52%.

Rutte zou dan ook wel wat meer lef mogen tonen: gewoon invoeren die vlaktaks. Gevolg is dan dat niet alleen het aantal tariefschijven tot één wordt teruggebracht, maar ook allerlei aftrekposten, heffingskortingen en andere fiscale frutsels die het belastbaar inkomen of de te betalen belating verlagen worden afgeschaft. Het grootste voordeel, naast besparingen op administratielasten, is dat de overheid dan eindelijk de inkomstenbelasting niet langer kan gebruiken voor andere doeleinden dan het binnenhalen van geld. Nu worden namelijk allerlei economische keuzes verstoord door overheidsbeleid verweven in de inkomstenbelasting. Met het oog op de kredietcrisis springt het overheidsbeleid dat lenen stimuleert (hypotheekrentaftrek) nog wel het meest in het oog.

Daarnaast heeft een vlaktaks het voordeel dat iedereen weet waar hij aan toe is. Dat is niet alleen gunstig bij economische keuzes (hoeveel loont overwerken zich?, hoeveel loont het omschakelen van een deeltijd- naar een voltijdbaan zich?, etc.), maar ook politiek gezien eerlijker. Praktisch hebben we nu al een vlaktaks - alle inkomensgroepen betalen, gemiddeld, ongeveer eenzelfde percentage belasting doordat hogere inkomens doorgaans meer gebruik maken van aftrekposten zoals de hypotheekrenteaftrek - , maar door het ontransparante systeem van verschillende tariefschijven en vele aftrekposten realiseert niemand zich dit.

Eén statutair belastingtarief voor iedereen is dan wel zo helder. En dan kan de VVD daarna wel manieren zoeken om dit tarief elk jaar met een procentpunt te verlagen.