De renaissance van Riccardo Chailly

Wat is het toch met de symfonieën van Beethoven, Brahms, maar ook Mahler dat vrijwel iedere dirigent de onbedwingbare neiging voelt zijn interpretieve duit in het zakje te doen? En hoewel je nooit te veel Beethoven, Brahms of Mahler in je collectie kunt hebben, zijn er toch talrijke pogingen geweest die veel kwalificaties genieten behalve dat ze een toevoeging zijn op de catalogus.

Een kleine twee jaar na zijn goed ontvangen Beethoven-cyclus presenteert Riccardo Chailly (1953) een cyclus van de symfonieën van Johannes Brahms (1833-1897). Dit terwijl Chailly als toenmalig chef-dirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest (1988-2004) ook al een Brahms-cyclus opnam. Gezien de kwaliteit van de Brahms-opnames in omloop en het feit dat Chailly zelf al zijn steentje heeft bijgedragen, kan afgevraagd worden waarom Decca het nodig achtte om nogmaals met Chailly in Brahms te duiken. 

Bij het horen van de eerste omineuze maten van Brahms' Eerste Symfonie is alle twijfel als sneeuw voor de zon verdwenen. Want luisterend naar de lyrische, urgente en transparante interpretatie van Chailly en zijn Gewandhausorchester uit Leipzig kan alleen maar geconcludeerd worden dat deze nog het nodige te zeggen had over Brahms en dat succesvol doet. Want de dirigent verzorgt van iedere symfonie een prachtige uitvoering die met passie gespeeld wordt door zijn Gewandhausorchester waar hij al jaren successen mee beleeft. Daar waar de meeste 'concurrenten' drie cd's nodig hebben voor de symfonieën van Brahms, passen ze bij Chailly – mede door het gekozen tempo – op twee schijfjes, met een derde cd vol allerhande muzikale bonbons van Brahms. Chailly kiest daarbij, net als  zijn concurrenten, voor de bekende Tragische Ouvertüre en de Akademische Festouvertüre, enkele Hongaarse Dansen (Nrs. 1, 3 en 10) en de Variationen über ein Thema von Jos. Haydn. Omdat de derde cd geen symfonie bevat, pakt Chailly uit met het toevoegen van een tweetal voor het eerst opgenomen Intermezzo's (Nrs. 116 en 117) alsmede de door hemzelf georkestreerde versie van een negental Liebeslieder-Walzer. Ten slotte – afgekeken van zijn eedere cd Mendelssohn Discoversies – is voor de liefhebber nog een alternatieve opening van de Vierde Symfonie en de originele premièreversie van het Andante van de Eerste Symfonie toegevoegd. En zo maakt Chailly het muzikale feestje compleet.

De dames en heren van muzieklabel Decca hebben hun vertrouwen in Chailly bevestigd gezien. Een bevestiging overigens van de verbintenis tussen Chailly en Decca die al enkele decennia stand houdt. Riccardo Chailly is daarmee een van de weinige hedendaagse dirigenten die kan bogen op een structurele verbintenis met een groot muzieklabel als Decca. Een samenwerking die inmiddels een uitgebreide discografie telt, variërend van de muzikale heilige drie-eenheid Bach, Beethoven en Brahms tot de 20ste-eeuwse muzikale hogepriesters Mahler, Schönberg en Sjostakovitsj. Een label dat bij Chailly bij zijn vertrek van het KCO volgde, waarmee het KCO voor het eerst labelloos was en aangewezen op het huislabel RCO Live. 

Opvallend is overigens dat, hoewel Chailly de nodige successen vierde bij het KCO, het nooit helemaal het grote succes werd waarop vantevoren was gerekend. Na zijn afscheid in 2004 heeft het niet voor niets tot vorig jaar geduurd voordat Chailly weer op de bok stond voor het Amsterdamse orkest (klik hier voor de recensie). In de tussentijd heeft hij zich geworpen op de samenwerking met het eminente Gewandhausorchester dat onder zijn leiding de ene na de andere prachtopname aflevert. Daarbij schuwt Chailly het experiment niet, gezien zijn heerlijke Gershwin-cd met jazzpianist Bollani uit 2011. Een samenwerking die afgelopen concertseizoen nog leidde tot het leukste concert van dat jaar. 

Zonder twijfel zijn Riccardo Chailly en het Gewandhausorchester een winnende combinatie en is deze Brahms-cyclus een welkome aanvulling op de collectie van een ieder wiens hart bij die eerste befaamde maten van Brahms' Eerste Symfonie net wat sneller gaat kloppen.