De race om de Republikeinse presidentsnominatie is nu pas echt losgebarsten. Dat blijkt niet alleen uit de bedragen die de kandidaten hebben ingezameld, maar ook uit de meest recente peilingen.
Daarbij is het opvallend dat er nu een vaste top vijf ontstaan is. Als we naar de peiling van Fox News kijken zien we dat de top vijf er nu als volgt uitziet:
1. Donald Trump
2. Ben Carson
3. Ted Cruz
4. Marco Rubio
5. Jeb Bush
Hoewel veel andere kandidaten nog mee doen, kun je hun pogingen om de presidentskandidaat van de Republikeinen te worden niet langer serieus nemen. De grootste verrassing is het magere optreden van Rand Paul, de libertarische zoon van Ron Paul. Hoewel Ron steevast op een 10% steun kon rekenen van het Republikeinse electoraat geldt dat niet voor zoon Rand. Die moet op dit moment genoegen nemen met een magere 3%. De kans dat hij daar ooit verbetering in weet te brengen is minimaal, ook al omdat hij veel te weinig geld ophaalt om echt hard campagne te kunnen voeren. Zijn ambities lijken dus binnenkort beëindigd te worden.
Datzelfde geldt voor Carly Fiorina en Mike Huckabee. Deze twee moeten genoegen nemen met 5%. Dat is veel te weinig in oktober. Ze hadden al significant hoger moeten staan. En dan hebben we het nog niet eens gehad over kandidaten met 1% of minder: Chris Christie, Bobby Jindal, John Kasich, George Pataki, Jim Gilmore, Rick Santorum en Lindsay Graham. Die kandidaten krijgen werkelijk niets voor elkaar en doen alleen maar mee om hun eigen ego een oppepper te geven. Voor de rest zijn ze volstrekt irrelevant.
Dan houden we dus een top vijf over.
Twee van de top vijf kandidaten zijn echte outsiders. Hoewel dat een voordeel is - Republikeinse kiezers hebben weinig tot geen vertrouwen in gekozen politici - is het ook een nadeel: ze hebben geen enkele politieke ervaring en hebben ook geen politieke machine die hen kan helpen om voorverkiezingen te winnen, wat van ontzettend groot belang is. Dat zijn dan ook meteen de grootste zwaktes voor Donald Trump en Ben Carson, en de reden dat ze het waarschijnlijk niet zullen redden.
Dan zijn er drie kandidaten over die wel een politieke machine hebben én ervaring: Ted Cruz (de populaire conservatieve senator uit Texas), Marco Rubio (de talentvolle jonge senator uit Florida), en Jeb Bush (broer van George W. Bush, zoon van George H.W. Bush - beide oud-presidenten - en oud-gouverneur van Florida). Hoewel veel mensen dachten dat Jeb een goede kans zou hebben om de uiteindelijke kandidaat van de Republikeinen te worden twijfelen steeds meer experts daaraan. Hij zamelt namelijk niet al te veel geld in voor zijn campagne zelf en - belangrijker - hij komt niet erg inspirerend over. Het heeft er zelfs alle schijn van dat hij alleen maar meedoet omdat Bush-fans hem min of meer gedwongen hebben. Het lijkt niet uit zijn hart te komen.
Rubio is wél buitengewoon gepassioneerd en doet het steeds beter in de peilingen. Hij heeft Jeb nu ingehaald. Dat is voor hem bijzonder belangrijk omdat hij in veel opzichten een establishment-kandidaat is, net als Jeb. Iedereen gaat ervan uit dat Rubio snel zal stijgen in de peilingen, en steeds meer geld zal ophalen, op het moment dat het establishment besluit dat Jeb het niet wordt. Rubio wordt dan opeens hun kandidaat. Dat betekent geld én stemmen.
Dat is goed nieuws voor hem, maar hij heeft één zwakte: immigratie. Rubio heeft in het verleden actief gepleit voor amnestie voor illegale immigranten - een plan waar de conservatieve achterban van de Republikeinse Partij niet eens een beetje blij mee is. Geen wonder dus dat deze achterban langzamerhand overstapt naar Ted Cruz, een bijzonder principiële conservatieve senator die tegen amnestie is. Cruz is op Carson na ook meteen de meest succesvolle fondsenwerver van het stel. In het afgelopen kwartaal haalde hij zo'n $12.5 miljoen op; dat is twee keer zoveel als Rubio. Daar kwam nog eens een miljoen bij in de eerste negen van het nieuwe kwartaal, het vierde kwartaal van het jaar. Daardoor staat zijn teller nu op $27.5 miljoen. Dat is een enorm bedrag waar alleen Ben Carson (net!) aan kan tippen.
Cruz staat niet alleen bekend als bijzonder principieel, maar ook als ontzettend intelligent. Hij was een meesterlijke debater in zijn universiteitsjaren en heeft ook nog eens een fantastische politieke machine opgebouwd, die hem overwinningen kan bezorgen in verschillende voorverkiezingen - zelfs in staten waar hij op dit moment niet in de top twee peilt. Daar komt bij dat Cruz ongetwijfeld zal profiteren van de voorspelde teloorgang van Trump en Carson; kiezers die deze twee mannen steunen doen dat omdat zij outsiders zijn. Rubio en Jeb zijn echte, pure insiders. Cruz is dat niet. Ja, hij is een gekozen politicus, maar daar is zijn 'insiderschap' dan wel mee gezegd: hij neemt het continu op tegen het establishment van zijn eigen partij en heeft zich daarmee ongekend populair gemaakt onder conservatieve kiezers. Hij wordt dan ook terecht de outsider-insider genoemd.
Natuurlijk is het afwachten hoe het verder gaat, maar er is nu eindelijk een duidelijke top 5 in beeld; alle andere kandidaten kunnen we afschrijven. Als we de top vijf vervolgens analyseren wordt het duidelijk dat Cruz de beste kansen heeft om conservatieven te verenigen, en Jeb en Rubio het gaan uitvechten om de stem van het establishment. Het is dan ook zeer wel mogelijk dat het uiteindelijk uit zal draaien op een race tussen Cruz en Rubio - dit omdat het establishment hevig begint te twijfelen aan Jebs capaciteiten. Als dat gebeurt zet ik mijn geld op Cruz: principieel, een geweldige fondsenwerver, en een outsider-insider.