De koningin is niet dood
De VARA liet bij DWDD een filmpje zien, dat berichtte dat de koningin niet dood was.
Grote paniek.
Vervolgens: grote verontwaardiging. Want dit soort filmpjes zaait maar paniek, zo verwees een groot deel van de boze mensen naar hun eigen initiële onrust. Ik kan er niet aan ontkomen het gevoel te hebben, dat de belangrijkste boosheid van deze mensen op zichzelf is: ze voelen zich betrapt op sensatiezucht, en vervolgens op hun eigen domheid direct te geloven dat de Majesteit een enkele reis Delft heeft gekocht.
Er zitten aan de rel rond dit filmpje vele leuke kanten, en er zijn aardige inzichten in de menselijke psyche uit te peuren. Dat het filmpje zelf niet bijzonder leuk was, was omdat ik er niet intrapte. Ik geloof eenvoudig niet dat zoiets via DWDD naar buiten komt, hoe snel ze ook zouden zijn op een bepaald moment. Indien het werkelijk gebeurd was, had je het gonzen van het gehele land bijna fysiek kunnen voelen, en dat ontbrak.
Luisteren/lezen
In de eerste plaats blijkt hieruit maar weer eens hoe slecht mensen lezen en luisteren naar wat werkelijk wordt gemeld. De eigen verwachtingen, ideeën, vooroordelen en hoop zijn veel belangrijker dan wat werkelijk wordt gemeld of gezegd. Dat geldt niet alleen voor een filmpje als dit, maar ik durf de stelling aan, dat 90% van de mensen 90% van de tijd aan dit euvel lijden. Ook, als men het dagelijks nieuws intensief volgt. Maar mijn schatting, ik geef het toe, kan te laag zijn.
In de eerste plaats blijkt hieruit maar weer eens hoe slecht mensen lezen en luisteren naar wat werkelijk wordt gemeld. De eigen verwachtingen, ideeën, vooroordelen en hoop zijn veel belangrijker dan wat werkelijk wordt gemeld of gezegd. Dat geldt niet alleen voor een filmpje als dit, maar ik durf de stelling aan, dat 90% van de mensen 90% van de tijd aan dit euvel lijden. Ook, als men het dagelijks nieuws intensief volgt. Maar mijn schatting, ik geef het toe, kan te laag zijn.
Hoe geprangder het eigen gemoed, hoe sterker dit mechanisme zich manifesteert. De heftigheid van de reacties daarentegen is daarvan een veel minder significant gevolg. Karakter speelt daarin een minstens zo belangrijke rol.
Ontkennen
Een tweede punt van belang lijkt me, dat we er naar neigen meer geloof aan dingen te hechten als ze worden ontkend. "Ik geloof het pas als ze het gaan ontkennen." is een bekende uitspraak van journalisten over acties van politici. Dat heeft er onder andere toe geleid, dat regeringen zaken die niet extreem gevoelig liggen en beslist niet waar zijn, niet langer ontkennen, maar er simpelweg geen aandacht aan schenken.
Een tweede punt van belang lijkt me, dat we er naar neigen meer geloof aan dingen te hechten als ze worden ontkend. "Ik geloof het pas als ze het gaan ontkennen." is een bekende uitspraak van journalisten over acties van politici. Dat heeft er onder andere toe geleid, dat regeringen zaken die niet extreem gevoelig liggen en beslist niet waar zijn, niet langer ontkennen, maar er simpelweg geen aandacht aan schenken.
Helaas is een bijverschijnsel van deze op zich niet onlogische aanpak, dat dingen die wèl waar zijn, en bovendien extreem gevoelig liggen, worden ontkend tot men het tijdstip rijp acht een officiële mededeling uit te laten gaan. Ook al is de tijd benodigd om die verklaring op te stellen en bij te schaven het enige dat hen van uitspraken weerhoudt. Zo versterkt het proces zichzelf.
Help, een wolf!
Dan is er nog het wolf!wolf!-principe. Het is een bekend sprookje, waarvan de moraal door veel goedbedoelende alarmisten niet begrepen wordt. In het kort:
Dan is er nog het wolf!wolf!-principe. Het is een bekend sprookje, waarvan de moraal door veel goedbedoelende alarmisten niet begrepen wordt. In het kort:
Een jonge geitenhoeder wordt op een berg neergezet om geiten te hoeden. Zijn enige wapen is een houten staf. Men zegt hem, dat als er een wolf opduikt, hij alleen Wolf!Wolf! hoeft te roepen om assistentie vanuit het dorp te krijgen, zodat men de wolven kan verjagen.
Tweemaal roept de jongen Wolf!Wolf! tot chagrijn van zijn dorpsgenoten, om te testen of men inderdaad komt helpen. Bij de derde keer komt er niemand, en worden hij en zijn geiten verslonden door een troep hongerige wolven.
De moraal is eenvoudig: waarover men te vaak paniek zaait, wordt als het uiteindelijk plaatsvindt, weinig heisa meer gemaakt. Voortdurend in een staat van alarm verkeren stompt af.
Op de middelbare school hadden wij als zestienjarige scholieren na de dood van paus Paulus VI een soort running gag, om als stopwoord te zeggen: en de paus is ook dood. Dat begon net een beetje te verdwijnen, toen ik op een middag de kantine binnenkwam, en iemand mij vertelde dat de paus dood was. De nieuwe. Dat probeerde hij althans, want ik geloofde er geen woord van. Pas 's avonds thuis, bij het zien van het 8 uur-journaal, werd me duidelijk dat inderdaad ook de nieuwe paus zijn voorganger achterna was.
Jammer genoeg zijn bovenstaande overpeinzingen minder wijd verbreid dan je op basis van de naar men beweert steeds hogere opleiding van de gemiddelde Nederlander zou mogen verwachten. Wellicht dat dat komt, doordat we leven in een tijd van honger naar nieuwe feiten, nieuwe zaken, nieuwe paniek zelfs, om onze interesse gaande te houden. We leven in het tijdperk van het evenementisme. En daarmee samenhangend ook, in dat van de kalmerende middelen.
Ga verder met lezen
Dit vind je misschien ook leuk
Laat mensen jouw mening weten
