ECB moet helemaal geen wonderen willen verrichten
Op 27 mei schreef econoom Sylvester Eijffinger een column in Het Financieele Dagblad, waarin hij waarschuwde dat we geen wonderen van de ECB moeten verwachten bij het oplossen van de eurocrisis.
Ik ben dat met hem eens, sterker, de ECB moet ook helemaal geen wonderen willen verrichten, maar zich simpelweg bezighouden met haar kerntaken: zorgen voor prijsstabiliteit en inflatiebeteugeling per eurozoneland. Nu is er sprake van deflatie in zuid als gevolg van de enorme vraaguitval daar en van oververhitting van de Duitse economie, met het risico van bovenmatige inflatie. Over Europese monetaire eenwording gesproken... Intussen kampt de tweede economie van de eurozone, Frankrijk, met een veel te dure euro. Dit gaat hem dus niet worden. Maar Eijffinger schreef, ik citeer:
"Het orakel Draghi heeft weer gesproken. De ECB-president zegt zich comfortabel te voelen bij een eventueel ingrijpen in juni (FD 13 mei). Eerder deze week zei hij op een forum in Portugal dat de kans bestaat dat de eurozone in een klassieke deflatoire cyclus wegglijdt, waarbij huishoudens en bedrijven bestedingen uitstellen en de economie haar vermogen tot herstel kwijtraakt. Voorwaarde voor ingrijpen door de ECB is wel dat de economie nog verder afzwakt. Wat kan dat ingrijpen inhouden? Een renteverlaging, opkoopprogrammas, versoepeling van onderpandeisen; Draghi is er klaar voor, aldus het FD."
Terechte kritiek op dit in wezen illegale beleid van de ECB. Je zou nu verwachten, dat Eijffinger zou vervolgen met ernstige kritiek op de one-size-fits-all muntunie, die dit verkeerde beleid in de hand werkt. Je zou verwachten, dat hij de voortdurend toenemende politieke rol van de ECB als de centrale bank van Latijns Europa (en m.n. Frankrijk) tegen het licht houdt en veroordeelt wegens illegaliteit. Maar nee, Eijffinger trekt een hele andere conclusie, leest u maar mee:
"De effectiviteit van het hele monetaire beleidsinstrumentarium om de economie te stimuleren is, als de rente heel laag is, zeer beperkt. Het zal niet in staat zijn de economie verder omhoog te krijgen en de inflatie in de buurt van haar doelstelling van 2% te brengen. De ECB zou er daarom verstandig aan doen pas op de plaats te maken en te negeren wat de financiële markten van haar verlangen. Dat betekent dat de Europese regeringen de verantwoordelijkheid voor een evenwichtige groei weer van de ECB over moeten nemen. (...). Den Haag begint ook door te krijgen dat er begrotingsruimte is ontstaan. Er schijnt een voorlopige overeenstemming te bestaan over een inkomstenbelastingverlaging voor de lagere en de middeninkomens. Dat creëert politiek en economisch een winwin-situatie: het bestedingseffect zal hoog zijn en dekking aan de inkomstenkant van de begroting hoeft niet gezocht te worden."
Dat de effectiviteit van de monetaire beleidsinstrumenten van de ECB voor de eurozone beperkt zijn ben ik met Eijffinger eens. Ook ben ik het eens waar hij stelt dat deze instrumenten de doelstelling van een inflatie van 2% voor elk land van de eurozone niet zal verwezenlijken. Maar de vraag is natuurlijk hoe dat komt. Wat is de oorzaak van die beperkte effectiviteit? Helaas gaat Eijffinger daar niet op in en blijft het bij symptoombestrijding, een kenmerk van de bestrijding van de eurocrisis van de voorbije vijf jaar. Eijffinger komt met een weinig verrassende en voorspelbare 'oplossing': laten de landen die 'enige budgettaire ruimte' hebben hun economieën stimuleren. Goh, natuurlijk moeten de belastingen omlaag en moeten bedrijven weer gaan investeren. Maar dat gebeurt niet, integendeel: de belastingen gaan omhoog en het bedrijfsleven houdt de hand op de knip. En waarom gebeurt dat niet? Omdat landen binnen deze euro-gevangenis teveel schulden hebben en te lage begrotingsoverschotten. Ze kunnen geen kant op door dat éne rentebeleid. Het structurele probleem wordt nog steeds niet opgelost: één rente voor iedereen ('one interest to rule them all'). Hierdoor blijven de enorme economische verschillen tussen noord en zuid in stand en gaat de sociale ontwrichting van de samenlevingen in zuid gewoon door. Eijffinger erkent dat ook:
"De zuidelijke eurolanden zullen het proces van disinflatie moeten blijven ondergaan om de excessieve loonstijgingen van voor de eurocrisis te corrigeren en weer aan concurrentiekracht te winnen."
Aan concurrentiekracht winnen, terwijl er sprake is van een excessieve werkloosheid van een kwart van de beroepsbevolking, en waar de helft van de jongeren zonder baan zit? En die dus naar elders vertrekken. Zo ontneem je die zuidelijke landen juist hun belangrijkste kapitaal: goed opgeleide mensen, die nodig zijn voor het opbouwen van hun land. Maar je ontneemt niet alleen een hele generatie jongeren hun toekomst, je ontneemt hele natie staten hun toekomst.
De invloed van een overheid op economische groei is zeer beperkt (men kan hooguit wat bijsturen). De groei moet simpelweg en met name gewoon uit de markt komen. We weten allemaal waarom dat in de eurozone al jarenlang niet gebeurt en ook wat er moet gebeuren om het tij te keren. Het zou beter zijn geweest als Eijffinger dáár zijn pijlen op had gericht. De ECB is niet de aangewezen instelling om inkomenspolitiek te bedrijven of welvaart te herverdelen in de eurozone. Zij is opgericht om uitsluitend monetaire politiek te bedrijven door de inflatie onder de 2% te houden. Per land en niet over het geheel van landen. We kunnen én mogen dus geen wonderen verwachten uit Frankfurt. En dat is ook helemaal niet nodig, want er is al jaren een oplossing voor het toepassen van monetaire flexibiliteit in de eurozone voorhanden. Eijffinger kan later niet zeggen: 'daar wist ik niets van'.
Hier vindt u een overzicht van mijn columns en u kunt mij hier volgen op Twitter.
Lees ook