De DDS Persoon van het Jaar 2019 is geworden... Daphne Caruana Galizia!

Het is het einde van het jaar, en wij hebben daarom ook een prijs uit te reiken. Het is geen vrolijke prijs, maar wel een noodzakelijke. En eentje met een stevige waarschuwing. Hoe dan ook: wat ons betreft is Daphne Caruana Galizia de persoon van het jaar.

We hebben bij DDS in ons bijna 11-jarig bestaan nog nooit een persoon van het jaar uitgeroepen. Dat doen we nu wel, omdat we daar de behoefte voor voelen. Of we het volgend jaar opnieuw doen? Geen idee. Tradities zijn leuk, maar niet per sé zaligmakend. Voor wie betekenis in die laatste zin zoekt: wie de schoen past, trekke hem aan.

Maar genoeg in raadsels gesproken, want het is tijd voor de onthulling van ons Persoon van het Jaar! Al is het eigenlijk geen onthulling, want de naam staat al in de titel van dit stuk, maar toch... drumroll... Daphne Caruana Galizia! Het klinkt misschien als een curieuze keuze, want deze vrouw heeft 2019 niet meegemaakt, of zelfs maar 2018. Ze overleed namelijk in 2017. Het is echter de reden waarom dat ze in 2019 nog altijd relevant is: deze onderzoeksjournaliste werd op 16 oktober vermoord. Ze wilde wegrijden bij haar huis, maar aan haar auto was een bom bevestigd. Die explodeerde, waarbij de Maltese schrijfster terstond het leven liet.

Anno 2019 is haar moord nog steeds niet helemaal opgehelderd. De directe daders zitten vast, en de 'tussenpersoon' legt getuigenissen af. Wat betreft de opdrachtgevers achter de dood van de 53-jarige vrouw: er worden wel wat namen genoemd, maar men lijkt zich te kunnen verstoppen achter de politieke connecties. Ondertussen mag de Maltese premier, zelf ook veelvuldig genoemd als belanghebbende bij de moord, gewoon nog in Brussel aanschuiven bij EU-onderonsjes van regeringsleiders. Het legt bloot hoe corrupte en anti-rechtstatelijke overheden tot in het hart van Europa zijn doorgedrongen.

Daphne Caruana Galizia vocht tegen dat soort corruptie, en hield daar zelfs een eigen blog over bij: Running Commentary. Wie daar gaat lezen, komt er al snel achter wie zij is: een onderzoeksjournaliste, die met een vileine rechtse pen korte metten maakte met de kwalijke manier waarop politiek, business en de onderwereld met elkaar verweven zijn op Malta. Als DDS zouden wij niet durven beweren dat wij wat dat betreft in haar schaduw kunnen staan, maar we identificeren ons zeer nauw met die doelstellingen.

Maar 2019 was niet zomaar een jaar in het moordonderzoek naar deze vrouw: er kwam een doorbraak, die betekende dat de ondanks alles geliefde premier Muscat moest aftreden. Dat heeft hij nog niet gedaan, maar gebeurt over een week of twee. Iemand die daar altijd voor heeft gestreden, is onze eigen CDA'er Pieter Omtzigt. Hij was door de Raad van Europa als Speciale Rapporteur aangesteld om dit dossier vlot te trekken. En dat heeft hij gedaan: zonder hem was de Maltese politie misschien wel nooit tot actie overgegaan. Het is een herinnering aan de rol die Nederlandse politici kunnen spelen, als ze maar genoeg lef hebben. Dus geen eindeloos geëmmer over Zwarte Piet, maar iets essentieels doen voor de persvrijheid.

Zoals Melania Trump mensen aanraadt: Be best. Dat betekent niet alleen dat je een kritische onderzoeksjournaliste in leven laat, maar ook alles doet om die Augiasstal van macht, corruptie en georganisaarde misdaad uit te mesten. Het is een probleem dat op Malta misschien het meest acuut is, maar denk maar niet dat we hier in Nederland veilig zijn. Robert Bas kan er over meepraten. Derk Wiersum helaas niet meer. Laat Daphnes dood niet voor niets zijn, maar een heel continent aansporen om schoon schip te maken.