De DDS-gids tot de Gemeenteraadsverkiezingen 2014

Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Almere, Roermond en Groningen. Deze zeven gemeentes moet u absoluut in de gaten houden aanstaande woensdag, als u de uitslag van de Gemeenteraadsverkiezingen tenminste een beetje wil duiden.

Ondanks de talloze gemeentelijke herindelingsoperaties telt Nederland anno 2014 nog altijd meer dan 400 gemeentes. Alhoewel in (bijna) alle gemeentes de inwoners woensdag naar de stembus gaan om een nieuwe gemeenteraad te kiezen, zijn ze niet alle vierhonderd relevant voor het duiden van het landelijke beeld van de uitslag. Welke gemeentes dan wel? Hieronder zet ik de zeven belangrijkste gemeentes uiteen.

Amsterdam
Zowel de hoofdstad van ons land (aanzien), als de drukstbevolkte stad (kale nummers) van Nederland. Reken dus maar dat de ogen op 020 gericht zullen zijn aanstaande woensdag. Niet alleen vanwege de symbolische waarde van deze metropool, maar ook omdat hier iets historisch staat te gebeuren: in de peilingen ligt de PvdA achter op D66. Zouden de sociaal-liberalen voor het eerst in hun bestaan de grootste partij van Amsterdam worden, of gaan de sociaal-democraten tóch weer met de buit aan de haal? Als de PvdA niet de grootste partij wordt, is dat voor het eerst in het bestaan van die partij. Dat zal worden ervaren als een mokerslag voor de reputatie van de machtspartij en zal ook zeker door Samsom en de zijnen in Den Haag worden opgepikt.

Rotterdam
De verkiezingsuitslag in Rotterdam word altijd nauwgezetter gevolgd dan in andere gemeentes. Niet alleen vanwege het feit dat de havenstad de op één na grootste gemeente van Nederland is, of vanwege de Fortuyn-revolte die in 2002 in deze stad begon, maar vooral omdat Rotterdam een geschiedenis met verkiezingsfraude en hertellingen. Afshin Ellian en Carel Brendel doopten de gemeente in 2010 daarom om tot 'Harare aan de Maas.' Daarnaast is ook hier een strijd bezig om de PvdA te te verstoten van de eerste plek. Leefbaar Rotterdam maakt daar volgens de peilingen een grote kans op.

Den Haag
Misschien wel de belangrijkste gemeente om in de gaten te houden deze verkiezingsavond. Niet alleen is de Hofstad dé uitvalbasis van de politici aan het Binnenhof, vanwege de geringe afstand tussen landelijke en gemeentelijke politiek van belang (de Tweede Kamer en het Haagse stadhuis bevinden zich letterlijk en figuurlijk op loopafstand van elkaar). Maar daarnaast is er nóg iets wat de Hofstad anders maakt dan de meeste andere gemeentes: hier doet de PVV mee. In 2010 nog goed voor de tweede plaats. Zullen ze in 2014 de grootste partij worden? De peilingen laten in ieder geval een nek-aan-nek-race zien met de PvdA. De landelijke campagneteams van beide partijen hebben zich de afgelopen dagen sterk geconcentreerd op deze gemeente.. er staat hier nu veel op spel voor zowel Wilders als Samsom. Degene die wint zal ongetwijfeld een enorm grote loftrompet steken die in het hele land te horen is.

Utrecht
Anders dan in de andere Randstadsteden is de PvdA hier geregeld niet de grootste partij. GroenLinks maakt hier sinds 2010 de dienst uit. Voor het prille leiderschap van Bram van Ojik is het van belang dat dit ene bolwerk van groensocialisme wordt behouden. Gebeurt dat, dan is het leiderschap van de nieuwe Jolande Sap voorlopig weer even veilig. Zoniet, dan zal Van Ojik als een razende moeten werken om niet de reputatie van aangeschoten wild te krijgen. Peilingen geven aan dat D66 of de SP wel eens de grootste partij zouden kunnen worden.

Almere
Naast Den Haag is Almere de enige Nederlandse gemeente waar de PVV op de kieslijst genoteerd staat. En anders dan in Den Haag was de PVV hier wél meteen de grootste partij. Voor Wilders is er alles aan gelegen om dat in ieder geval deze raadsperiode ook nog te blijven, anders wordt dit de tweede verkiezingsnederlaag voor de PVV op rij (zie ook Kamerverkiezingen 2012). In zo'n situatie zullen er in de media verhalen gaan opduiken over de dalende ster van de vrijheidspartij. Om ontzag te kunnen blijven wekken is niets minder dan de winst vereist. Peilingen geven aan dat zulks wel moet lukken, maar je weet het natuurlijk maar nooit.

Roermond
Alhoewel in wel meer kleinere gemeentes het erom zal spannen of de VVD een beetje aardige score weet weg te zetten, springt van die gemeentes het Limburgse Roermond natuurlijk het meest in het oog. Dit is de stad van de van corruptie verdachte Jos van Rey die volgende week met zijn eigen lijst 'Liberale Volkspartij Roermond' meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen. Winst voor de partij van Van Rey (en dat zit er dik in) kan schadelijk zijn voor de VVD, aangezien de man nog steeds een lidmaatschapskaart van de landelijke partij draagt en natuurlijk een lange periode politiek actief is geweest voor de 'originele' liberalen; als wethouder en als eerstekamerlid. Wint Van Rey, dan zal er weer veel media-aandacht voor de Berlusconi uit Limburg zijn, wat negatief uitpakt voor het imago van de VVD.

Groningen
Alhoewel Groningen qua economische kracht en inwonertal niet eens kan dromen van wedijveren met Amsterdam en Rotterdam, is ook de Martinistad een machtig PvdA-bolwerk. Zelfs tijdens de fortuynistische storm van 2002 hield de stad stand en bleef ze hier de grootste partij. Als officieuze hoofdstad van het 'rode Noorden' doet de studentenstad bovendien dienst als brein van het zenuwnetwerk voor de sociaal-democraten dat zich uitstrekt over alle delen van de provincies Groningen en Friesland. Om die redenen is het voor het imago van de Partij van de Arbeid als serieuze machtspartij dan ook zeer belangrijk dat deze provinciestad behouden blijft. En dat, zo blijkt uit de peilingen, wordt een lastige opgave.

---

Stembussen gaan in deze zeven gemeentes en de rest van Nederland aanstaande woensdag 19 maart open om 7.30u en blijven dat tot 21.00u. 's Avonds zullen de NOS en RTL speciale verkiezingsuitzendingen verzorgen en zal ook DDS bovenop de uitslagen zitten. Donderdagochtend zal DDS uiteraard weer de eerste zijn met analyses, verklaringen en opinie over de Gemeenteraadsverkiezingen 2014 en de verdere algehele stand van het land.