De afkeer van de moslimwereld treft ook Israël

Je kunt het je na de breed uitgemeten onthoofdingen aan het ISIS-front nauwelijks nog voorstellen. Toch is afkeer het verkeerde woord. In de westerse wereld, die ook in tijden van ontkerkelijking en secularisering nog door de christelijke moraal wordt bepaald, leeft een sterk idee dat u uw naaste lief moet hebben en dat islamofobie en vreemdelingenhaat verkeerd zijn. Daar komt de herinnering aan de Holocaust bij. We hebben geleerd dat je niet alle moslims over één kam mag scheren. Vandaar het onderscheid tussen de radicale islam, altijd een kleine minderheid, en de 'gematigde' islam, de grote meerderheid van moslims die het liefst een vreedzaam bestaan leidt. Dat laatste is ook een geruststellend idee. Stel je een godsdienst van anderhalf miljard gelovigen voor die al diegenen die hun profeet hebben beledigd willen onthoofden. Zoiets macabers kunnen wij ons niet voorstellen. Ook de meeste moslims zullen er moeite mee hebben. Of het moet een zionistische leugen zijn om de islam in een kwaad daglicht te stellen, wat laatst de hoogopgeleide Nederlandse ambtenaar Yasmina Haifi twitterde.

Nee, afkeer is het verkeerde woord, want veel te expliciet. Maar onbehagen over de islam is er zeker. Dat onbehagen is er al veel langer, en werd na de aanslagen van 9/11, deze maand alweer dertien jaar geleden, manifest. Het was niet toevallig dat de islamkritische Pim Fortuyn in Nederland ineens zoveel stemmen kon winnen. Sindsdien woedt er een heftig islamdebat, al wil dat zeker niet zeggen dat de anti-islamstemmen in de meerderheid zijn. Ter linkerzijde waren er stemmen die Ayaan Hirsi Ali en Afshin Ellian 'te schril' vonden klinken, en de oproepen van Koningin Beatrix, Jan Peter Balkenende en Job Cohen om verdraagzaam te blijven en met moslimorganisaties thee te gaan drinken vonden veel weerklank. Logisch, wij zijn een polderland en zouden onszelf hebben verloochend als we anders hadden gedaan. Nette mensen zitten ook niet graag op één lijn met Geert Wilders, die kritiek op de islam vermengde met liefde voor het eigen volk en een sterke voorkeur voor Israël (gehaat door de moslimwereld). De afkeer van de islam blijft onuitgesproken, beschaafde mensen onderdrukken hun haatgevoelens. Waarmee het ongemak over alles wat met de islam en het Midden-Oosten te maken heeft onder brave burgers mogelijk nog groter geworden is. En zich waarschijnlijk makkelijker tegen Israël richt.

Het is denk ik belangrijk dit mechanisme goed te begrijpen. Je zou verwachten dat met al het geweld dat sinds 11 september uit de moslimwereld tot ons is gekomen, de afkeer van de islam ook zou zijn toegenomen. Eerlijk gezegd denk ik dat dit ook zo is, maar ervoor uitkomen blijft riskant. Sterker, het onbehagen over de islam komt mede voort doordat je er nog veel voorzichtiger mee moet omspringen dan voorheen. Voor je het weet beledig je een moslim of maak je je aan stigmatisering schuldig die als vreemdelingenhaat wordt uitgelegd. Of wordt je aangezien voor een PVV'er. Weliswaar laten lang niet meer zoveel mensen zich de mond snoeren door de termen 'fascisme' of 'racisme', menigeen is wat dat betreft (met dank aan Anja Meulenbelt) de schaamte voorbij. Maar mensen met maatschappelijke ambities kijken toch liever de kat uit de boom. Geert Wilders mag er dan briljant in geslaagd de linkse agitprop van het 'antifascisme' onschadelijk te maken, maar toch zorgen 'gevoelige' onderwerpen nog steeds voor ruzie aan de keukentafel en in de familiekring. Daar houden de meeste mensen niet van. Wat het onbehagen over de islam nog meer versterkt. Op zichzelf is en blijft de islam eng, maar nette mensen zijn ook bang voor de PVV en Israël, omdat ze door hun politieke positionering en geografische locatie met de islam te maken hebben en de woede van boze moslims (kunnen) wekken. Net als George W. Bush, een born again, en zijn war on terror. Die was ook nooit politiek correct.

De islam is als vreemde om haar geweld bekend staande godsdienst een splijtzwam in de Nederlandse samenleving en ook in andere westerse landen. Een kenmerk van splijtzwammen is dat je het daar liever niet over hebt, omdat die automatisch voor tweedracht zorgen. Wij willen harmonie en integratie en verwachten van moslims dat zij zich als nette aangepaste burgers gedragen. Die aanpassing moet uit henzelf komen, anders pakt het averechts uit. Daarom wordt van gematigde moslims ook niet fanatiek geëist dat ze hun radicale broeders veroordelen. Dat zou een verdachtmaking zijn. Ieder normaal denkend mens gruwt van de onthoofdingen door ISIS-achtige griezels, dus dat geldt ook voor moslims. Waarbij we er voor het gemak van uitgaan dat moslims in meerderheid broeders zijn en eraan voorbijgaan dat het meeste geweld in de moslimwereld tussen moslims onderling is. Erger: juist de gevreesde Moslimbroeders, die antiwesters zijn en christenen en Joden haten, gingen er bij vrije verkiezingen in Gaza (2006) en Egypte (2011) met de overwinning vandoor.

Voor ons westerlingen is dit allemaal even onbegrijpelijk als angstaanjagend, reden waarom we ons er maar liever niet mee bemoeien. Leven en laten leven. Alleen wordt dat laten leven een probleem als boze moslims in onze straten aanslagen gaan plegen. Dan begrijpen we er helemaal niks meer van. Of het vertaalt zich in begrip voor de Palestijnen, die toch niet voor niks zelfmoordaanslagen zullen plegen, en dat waarschijnlijk doen uit woede over de illegale en 'genocidale' bezettingspolitiek van Israël. Waarmee de cirkel rond is en al het geweld in de moslimwereld mede kan worden toegeschreven aan een eigenmachtig optredende Joodse staat die ook in Europa onbehagen wekt. Als het geen regelrechte afkeer is. Antisemitisme zullen we het niet noemen (dat heet tegenwoordig een exclusief virus onder allochtonen te zijn dat onder Europeanen niet meer voorkomt), maar iedereen weet dat Joden altijd apart zijn geweest. Dus Israël ook.

Zo kan het dat de toenemende afkeer in Europa van alles dat met de islam en het Midden-Oosten te maken heeft een uitweg vindt in kritiek op dat kleine Israël, dat zich midden in die vijandige moslimwereld bravoureus staande houdt. Zes miljoen Joden in Israël en pakweg zes miljoen Joden daarbuiten, tegenover een boze moslimwereld die anderhalf miljard (deels geterroriseerde) gelovigen telt. Zeg maar eens dat deze verhoudingen niet disproportioneel zijn. Daarbij zijn de Joden voor hun overleven mede afhankelijk van het politieke en diplomatieke medeleven van een Europa dat in geen enkele God meer gelooft, al een eeuw blind is voor de christenvervolgingen in het Midden-Oosten, en zich ongemakkelijk - nie wieder! - voelt bij elke gedachte aan de Holocaust. Je hoeft geen Sigmund Freud te zijn om opnieuw van een (gesublimeerd) onbehagen in de Europese cultuur te spreken. Waarbij de Joden extra alert zijn; alleen ezels stoten zich twee maal aan dezelfde steen. Dit zou toch ook moeten gelden voor Europa, dat niet kan instaan voor de gekte in de moslimwereld, maar er minstens voor kan zorgen dat het eigen ongemak niet op Israël wordt geprojecteerd.