Concurrentie? Daar houden we niet van!

De econoom Frédéric Bastiat schreef in 1845 het Franse parlement aan toen hij zich druk maakte om het lot van de kaarsenmakers in zijn land. Het Frankrijk van de negentiende eeuw was niet bepaald het schoolvoorbeeld van een competitieve economie die bij innovatie gedijde. Sterker, het was een tijdperk van protectionisme en Bastiat had dan ook alle reden om aan te nemen dat Parijs 's lands kaarsenmakers zou beschermen tegen mededinging, zeker wanneer die van buiten Frankrijk kwam.

"We gaan gebukt onder de ondraaglijke concurrentie van een buitenlandse rivaal die blijkbaar onder zulke superieure omstandigheden licht produceert dat hij er onze binnenlandse markt mee overspoelt tegen ongelooflijk lage prijzen," schreef Bastiat, "want zodra hij opduikt stopt onze verkoop, alle consumenten wenden zich tot hem en een Franse industriesector met ontelbare vertakkingen wordt plots getroffen door complete stagnatie."

Deze rivaal was de zon.

Bastiat stak natuurlijk de draak met het economische denken van zijn tijd. Deze vrijemarkteconoom wist wel beter. Anderhalve eeuw later wordt protectionisme tussen landen weliswaar door de meeste economen als een groot kwaad gezien; binnenlands is er nog de nodige bescherming van bestaande producenten die liever naar de rechter stappen dan te concurreren met een nieuwe, innovatieve tegenspeler.

Zo bepaalde het gerechtshof in Den Bosch begin vorige maand dat webwinkels zich voortaan in winkelpanden moeten vestigen, anders vormen zij een oneerlijke concurrentie ten opzichte van traditionele winkels.

De zaak was aangespannen door de brancheorganisatie van slijterijen tegen de gemeente Schijndel. Volgens de Slijtersunie had de gemeente de daar gevestigde webshop Limoncello geen vergunning hebben mogen verlenen om zich in een bedrijfspand te vestigen. Limoncello moet op zoek naar een winkelpand.

Slechts gelet op de gevolgen is dit een verwonderlijke uitspraak. Moeten bol.com en Wehkamp ook naar het centrum van de stad verhuizen? Hoe zal dat gaan met vrachtwagens die af- en aanrijden in de binnenstad? Weinig gemeenten die daarop zitten te wachten.

Maar laten we even een stap terugnemen en met Bastiat in het achterhoofd kijken hoezeer de ondernemersvrijheid van de webwinkeliers zo wordt ingeperkt. 1) De rechter bepaalt dat deze bedrijven zich in een bepaald soort pand op een bepaalde locatie moeten vestigen; 2) De overheid bepaalt dat winkels die zich in dergelijke panden en op dergelijke locaties vestigen maar op beperkte tijden zaken mogen toen, namelijk van 6 tot 10 met slechts één koopzondag per maand; 3) De gemeente maakt het met torenhoge parkeertarieven onaantrekkelijk om in de binnenstad te winkelen. Dan denk ik nog niet eens aan de belastingen en regelgeving waar bedrijven sowieso mee te kampen hebben.

En de SP maar volhouden dat hier sprake is van een vrije markt!

Je zou verwachten dat aan de andere kant van het politieke spectrum wat meer sympathie bestaat voor de winkeliers maar nee. "Je moet wel een gelijk speelveld creëeren voor ondernemers," stelt VVD-kamerlid Erik Ziengs doodleuk vast. Komt een gelijk speelveld dan niet uit de markt zelf voort, meneer de liberaal? "Je moet ook de kansen van de crisis zien!" aldus Ziengs. "Ongeveer 15 procent van de winkels staat leeg. Zo duur is een winkeltje van zes bij drie meter nu ook weer niet."

Van je vrienden moet je het maar hebben. Het is natuurlijk te waanzinnig voor woorden dat webwinkels dadelijk verplicht worden een pandje in de binnenstad te huren om maar op het industrieterrein zaken te mogen blijven doen.

Is er nog enige hoop? Jazeker! Het licht is namelijk nog niet geheel uitgegaan in Brussel. Daar zit Eurocommissaris Neelie Kroes die verantwoordelijk is voor e-commerce. Volgens haar medewerkers gaat Kroes naar de zaak kijken. Doe er wat aan, Neelie!