Column Jan Roos: Waar komt buikspreekpop Rob Jetten opeens vandaan, en wie stuurt hem aan?

Het geval Rob Jetten begint steeds meer op een acteur uit een Amerikaanse blockbuster te lijken. Een film over een puppet on a string van een deep state-complot. Want laten we eerlijk zijn: waar komt die buikspreekpop in vredesnaam opeens vandaan en wie zit er met zijn hand in om hem aan te sturen? Uit het niets was hij daar: de net geklede en keurig pratende Rob.

Als eerste klus kreeg hij het verdedigen van het schrappen van het raadgevende referendum. Een hele nare klus als je weet dat Rob ooit erg voorstander was van volksraadplegingen en bestuurlijke vernieuwing. Je moet toch wel heel erg principeloos zijn, om - als volksvertegenwoordiger van de Democraten uit 1966 - die nare opdracht zonder schroom uit te voeren. Voormalig fractievoorzitter Alexander Pechtold wilde niet zelf in de Kamer dit beschamende optreden doen dus kwam daar opeens Jetten als huursoldaat uit de hoge hoed.

Niet veel later werd hij, nog geen anderhalf jaar in de Kamer, gelijk unaniem als opvolger van Pechtold gekozen. Een mooie flitsende carrière zegt de één, de lancering van een useful idiot zegt de ander. En eerlijk is eerlijk: de optredens van Jetten neigen het laatste oordeel te bevestigen. Er komen alleen maar in het kortetermijngeheugen opgeslagen oneliners uit hem. Als een machine reproduceert hij de zinnen in hetzelfde ritme en met dezelfde intonatie. Het is bijna eng. Nergens zie je een jongeman die met een vlotte babbel, charisma en gevoel zijn visie overbrengt. Het is een dictafoon van wie je je afvraagt wie hem heeft ingesproken.

De val van zijn voorganger werd versneld door dirt uit zijn privéleven. Het aannemen van het penthouse, het rondneuken en het gedoe omtrent zijn minnares uit Meppel kwam allemaal in het nieuws waardoor zijn positie onhoudbaar werd. Het werd gelekt van binnenuit de partij: D66 wilde namelijk van hem af. Althans, een deel van de partij. Laten we het voor het gemak het oranje deel noemen. De kliek rond Ollongren (vriendin van het Koninklijk Huis) en Brinkhorst (aangetrouwde familie van het Koninklijk Huis) hadden geen behoefte meer aan iemand die nog ergens een beetje principes had en dus werd Alexander voor de bus gegooid en is daar nu Rob Jetten. En die had nooit de positie kunnen krijgen zonder goedkeuring van deze oranje brigade. Dus daar is het antwoord over wie er nou aan de touwtjes trekt.

Gisteren tweette Rob Jetten het volgende: "Gisteren zag ik met eigen ogen de gevolgen van Brexit op de Britse politiek en het leven van mensen in het VK. Deze nachtmerrie moeten we in ons land voorkomen. Daarom stel ik voor om het Nederlandse EU-lidmaatschap in onze Grondwet op te nemen." In dit bericht staat zo duidelijk het doel van project-Jetten. De nieuwe fractievoorzitter van D66 gaat het volk proberen buitenspel te zetten. Ten eerste is Brexit het gevolg van een referendum. Ten tweede zijn de gevolgen van de Brexit nog helemaal niet zichtbaar, omdat de Brexit nog niet eens is uitgevoerd. Hij liegt dus.

Van een nachtmerrie lijkt me geen sprake als er nu juist bedrijven, zoals Unilever, Starbucks en Chanel, juist de keuze maken om zich in het Verenigd Koninkrijk te vestigen of te blijven. En als klap op de vuurpijl wil hij het lidmaatschap aan de EU in de grondwet opnemen om te voorkomen dat het volk ooit zeggenschap krijgt over de vraag of we als land onderdeel van die club willen blijven uitmaken. En dat voor een partij die burgers meer te vertellen wilde geven. Het hele verhaal zou zo verfilmd kunnen worden en niemand zal zeggen dat het geloofwaardig is. Alleen dit is precies wat er is gebeurd.