Column Frits Bosch: 'Hyperinflatie'

Angst en hebzucht zijn belangrijke psychologische factoren die niet alleen het gedrag van beleggers bepalen.

Ook gewonen stervelingen hebben er last van. Het is nu vooral de angst die ons gedrag bepaalt. Ook enige angst over de wijze waarop onze politici reageren op de Corona crisis is naar mijn mening op z’n plaats. Ik voorzie (nog) geen hyperinflatie, maar ik sluit het zeker niet uit door het huidige beleid van centrale banken.

We constateren nu dat wereldwijd centrale banken alle registers opentrekken om overheden te steunen die de economie overeind te houden. Ze schroeven de staatsschuld en begrotingen op en de centrale banken doen daaraan mee door die schulden op te kopen. De ECB was daar al druk mee doende voor de Coronacrisis, 60 miljard euro per maand, later 20 miljard. De opzet was en is: economische groei binnen de EU aanzwengelen, inflatie opschroeven en de rente laag houden zodat ook de zwakke landen tegen lage rentes kunnen lenen.

Prachtig toch!? Nee, economen houden hun hart vast, als dit maar goed gaat, niemand die het weet. Economen wantrouwden dit systeem al voor de Coronacrisis. Daar komt nu die hallucinante 870 miljard bij. En dan nota bene de idiote oproep van linkse partijen om Italië nog meer te helpen. Je verstand staat er bij stil. “Heer, vergeef het hen”, want ze begrijpen blijkbaar niet dat Nederland in een erg lastige situatie verkeert. Ons land staat op de voorste rij om getroffen te worden als het mis mocht gaan....

Ons land heeft een prachtig pensioenvermogen opgebouwd van (ooit) 1,4 triljard euro. Dat is een fraai vermogen voor onze deelnemers. Maar het is tevens extreem kwetsbaar, temeer daar we in één boot zitten met landen die potverteren en die graag zien dat hun schulden als sneeuw voor de zon verdampen. Is die kans aanwezig? Ja die kans is zeker aanwezig, geven de megalomane financiering die de ECB thans pleegt. Het probleem is dat dan niet alleen schulden als sneeuw voor de zon verdampen, maar ook ons fraaie pensioenvermogen, ‘bye bye, zwaai, zwaai’! Het probleem heet hyperinflatie. Het is een monster dat alles kapotmaakt. Zelfmoord schiet dan omhoog.

Hyperinflatie is een zeer sterke inflatie. Waar een normale inflatie een prijsstijging van enkele procenten per jaar is, kent hyperinflatie enorme prijsstijgingen per dag. Hyperinflatie kan ontstaan als de centrale bank van een land grote hoeveelheden geld creëert die niet in verhouding staan tot de economische groei. Zoals nu, we zitten immers in een recensie waarvan nog bekend is hoe diep. De centrale bank gaat over tot geldcreatie door geld te drukken, dit aan commerciële banken uit te lenen. Het is een riskant beleid. Hyperinflatie kan ook plaatsvinden door speculatie en wegvallen van vertrouwen in een munt. Centraal staat in de gehele financiële wereld het woord “vertrouwen”. Als dat vertrouwen wegvalt zijn de rapen gaar. Mijn vertrouwen in het Europese monetaire systeem heeft met de huidige megalomane financiering van schulden een verdere optater gekregen. Ik heb er allerminst een goed gevoel bij. Aan de basis van hyperinflatie staat altijd dat overheden veel meer uitgeven dan geproduceerd wordt. Dat is thans uitbundig aan de orde. Als hyperinflatie zich hier voordoet, dan is dit de bezegeling van het einde van de Europese Unie. Een idée fixe? Die weddenschap zou ik niet aangaan.

Hyperinflatie is uiteraard dodelijk voor een economie. Werknemers, pensioengerechtigden, schuldeisers, ondernemers en banken gaan door het putje bij hyperinflatie. Bestaande tegoeden en schuldvorderingen worden waardeloos en de lonen zijn niet in staat de prijzen bij te houden. Investeerders trekken massaal hun geld terug. Consumenten nemen hun geld van de banken op en beleggen in buitenlandse valuta of waardevaste goederen. Er ontstaat een "run op de bank", faillissementen in bedrijven en bankwezen. Bij hyperinflatie is rekenen met geld niet meer mogelijk: men moet in duizenden, miljoenen en miljarden rekenen. Dan gaan we Zimbabwe achterna. De Duitse hyperinflatie van 1922-1923 is afschrikwekkende voorbeeld. Het was mede de aanleiding tot de economische neergang van het land en de daarop volgende Tweede Wereldoorlog. Duitsers zijn daardoor altijd voorstander geweest van een solide financieel beleid en dus tegenstander van de monetaire financiering door de ECB. Tot mijn schrik lees ik nu dat Duitsers dit laten varen en Eurobonds willen overwegen en de geldkraan verder willen openzetten. Zijn ze dol geworden? Of is spreekt het empatische hart van Angela Merkel weer tot haar landgenoten, “wir schaffen das” . Willen Duitsers weer hyperinflatie hebben? Hebben ze hun lesje nog steeds niet geleerd? Is die horribele ervaring vervaagd? Of willen ze Duitsland definitief laten opgegaan binnen Europa, waardoor ze eindelijk van hun ellendige stempel afkomen? Maar hoe moet het dan verder met ons, nu ook onze medestander Engeland verdwenen is. ‘Hoe sterk is de eenzame fietser’? Hoe sterk ben je, Wopke? Nexit.

We zit in een systeem, de Europese Unie, die de vrije hand heeft over monetaire zaken, het geldsysteem. We zijn daarvan afhankelijk. En de koppeling die ons bindt heet “de euro”, reuze makkelijk die munt, maar levensgevaarlijk. Ook onze president-directeur van De Nederlandsche Bank Klaas Knot heeft herhaald kritiek laten horen over deze munt, zonder door te pakken helaas, “er is geen plan B”. Economen noemen dit een “experiment”, ingegeven door de politiek en eurofielen. Het is krom en verderfelijk. Het is een constructie die strijdig is met iedere economische theorie. Maar we hangen er in en ‘so far, so good’. Lidstaten zijn autonoom qua fiscaal beleid, de begrotingen. In crisissituaties – zoals nu - merken we in welke gigantische risico’s we verzeild zijn geraakt. Alle monetaire sluizen gaan open zonder dat we daar iets aan kunnen doen. We hebben immers De Nederlandsche Bank, die op monetair beleid helemaal niets meer vermag. Weggeven, in de uitverkoop gedaan. En nu zitten we in één bootje met landen die daar wel raad mee weten: voer de staatsschuld maar op laat het begrotingstekort maar over onze schoenen lopen. Die sterke landen betalen wel via de ECB als intermediair. Hyperinflatie? Godverhoede! Dan hebben we allemaal een blauwe hoed. En de deelnemers van onze pensioenfondsen wellicht nog het meeste....

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”