Boer zoekt troost

Duistere geheimen en seksuele aantrekkingskracht vormen de basis van Xavier Dolans nieuwe film. Een broeierige, beklemmende, psychologische thriller die zich afspeelt op het Canadese platteland.

Tom, een typische stadsjongen, reist af naar het platteland, naar het ouderlijk huis van zijn gestorven geliefde Guillaume. Daar wordt hij met argwaan ontvangen – moeder Agathe en broer Francis weten niet dat de overledene homoseksueel was, en Tom zijn vriend. En het wordt al heel snel duidelijk dat het geen optie is de waarheid te onthullen: de moeder heeft haar eigen ideaalbeeld geschapen van haar zoon en de broer is de typische homofobe macho en laat geen gelegenheid onbenut dat te onderstrepen.

Troost

Het lijkt dan ook logisch zo snel mogelijk te vertrekken, maar Tom laat zich – ondanks de overduidelijke agressieve neigingen van de broer – overhalen om te blijven. Een paar dagen, tot de begrafenis, waar Tom ook graag wat woorden wil spreken, woorden waar Francis geen weet van wil hebben. Er ontwikkelt zich een ongezonde relatie tussen de twee mannen, waarbij Tom steeds het fysieke onderspit moet delven. Maar naarmate de film vordert, blijkt dat het ruwe masker van Francis ongedachte emoties en verlangens verbergt. De troost die hij zoekt, lijkt hij op een verknipte manier alleen bij Tom te kunnen vinden.

Vanaf het begin – de reis naar de boerderij langs uitgestrekte akkers, via verlaten kruispunten en onder dreigende luchten – is de toon die van een onderhuidse en tegelijk alomaanwezige spanning. De beklemming van het benauwende huis, vol herinneringen en onuitgesproken verwachtingen, grijpt niet alleen Tom, maar ook de kijker bij de keel. De kleuren zijn somber, soms ronduit grauw, zonder zicht op kleur en vrolijkheid. De gebeurtenissen volgen zich op in een logische, neerwaartse spiraal, waarbij grenzen vervagen en stap voor stap worden overschreden.

Xavier Dolan speelt Tom bijna als een man zonder eigenschappen, aan wie iedereen een eigen invulling kan geven, zoals Guillaume dat deed en diens broer dat op zijn eigen, wrede manier ook doet. Francis is zijn tegenpool – een constant aanwezige kracht (ook als hij niet fysiek in de ruimte is). Pierre-Yves Cardinal speelt de brute macho met overtuiging, en zo veel nuance dat een onverwachte wending toch geloofwaardig wordt.

Grimmige graanvelden

De sfeer van de film wordt gevangen in kleur en camerawerk – lange, verstilde beelden van de grimmige graanvelden en in geheimen gehulde gebouwen, de adembenemende ontsnappingspogingen van Tom over liefdeloze landbouwgrond – en onderstreept door de schrijnende en schurende muzikale score. Geen gemakkelijke zit, maar wel een fascinerende, en een lonende voor wie van visuele schoonheid en een gedetailleerde verkenning van de menselijke psyche houdt.

Tom à la ferme (Cinemien) is vanaf 17 april te zien in diverse filmhuizen