Begint de wind te draaien bij de Volkskrant?

Een stukje voorgeschiedenis:

Ik heb de Volkskrant vaak gekwalificeerd als een fanatiek apostel van het broeikasevangelie. Gedurende decennia heeft de krant feiten noch meningen gepubliceerd die in strijd waren met het opwarmingsdogma en het klimaatbeleid dat daaruit voortvloeit. Afwijkende opvattingen werden door de wetenschapsredactie hardhandig uit de krant geweerd.

Toen dat een keertje misging moest de toenmalige ombudsman, er aan te pas komen om een verschil van mening tussen de opinieredactie en de wetenschapsredactie te beslechten.

In februari 2011 schreef ik daarover:

Zoals mijn trouwe lezers weten, is Martijn van Calmthout, chef van de wetenschapsredactie van de Volkskrant, een enthousiast apostel van het broeikasevangelie. Meer dan enige andere kwaliteitskrant heeft de Volkskrant de klimaathype in ons land aangewakkerd, bijvoorbeeld met paginagrote advertenties voor de verkoop van 'The Inconvenient Truth' van Al Gore. Klimaatsceptici werden altijd zorgvuldig uit de krant geweerd.

Toen een opinieartikel van een aantal klimaatsceptici eens door de mazen van het censuurnet glipte, ontstond daarover grote heibel binnen de Volkskrant-burelen. En de eigen ombudsman, Thom Meens, moest er zelfs aan te pas komen om een oordeel te vellen. Het werd geen Salomonsoordeel.

Meens:

Botsende meningen over het klimaat Mens niet schuldig aan opwarming, luidde 11 januari de kop op de Forumpagina boven een stuk over klimaatverandering, op gezag van een ogenschijnlijk indrukwekkende lijst wetenschappers. Een van de ondertekenaars was de econoom Hans Labohm, verklaard tegenstander van de broeikastheorie. Strekking van het betoog was dat niet het gedrag van de mens oorzaak is van de opwarming van de aarde en het broeikaseffect, maar dat er natuurlijke oorzaken zijn.

Die gedachtegang staat lijnrecht tegenover de heersende opvatting van klimaatdeskundigen. Zij zijn van mening dat het wel degelijk de mens is die door de uitstoot van CO2 de belangrijkste veroorzaker is van het broeikaseffect. De wetenschapsredactie van de Volkskrant sluit zich aan bij die laatste groep. Zij maakte eind vorig jaar een indrukwekkende en wat mij betreft overtuigende special over het klimaat, die weinig vragen open liet. Daarin kwam overigens ook een klimaatscepticus ruimschoots aan bod. Het tegengeluid was dus al verwoord.

Het stuk op Forum was een reactie op die special, zo bleek uit de tekst. Het is geplaatst zonder overleg met de wetenschapsredactie, die zacht gezegd, niet blij was met het tegenstuk. Volgens de chef van de Forumredactie had het in dit geval geen zin het stuk voor advies voor te leggen omdat de wetenschapsredactie Labohm niet serieus neemt en zijn stukken uit de krant wil houden. ‘Een opiniepagina mag niet vetoën, ik moet ook andere geluiden in het debat laten horen’, zegt de chef Forum. Volgens hem blijkt uit publicaties in andere kranten en weekbladen dat de mening van Labohm en consorten wel degelijk serieus wordt genomen. ‘Het gaat niet om een geïsoleerd clubje.’

Na wikken en wegen was de ombudsman uiteindelijk toch van mening dat de Forumredactie het stuk aan de wetenschapsredactie had moeten voorleggen. Daarmee werd in feite – in goed Stalinistische traditie – de buitensluiting van de klimaatsceptici van de kolommen van de Volkskrant gesanctioneerd.

Maar dank zij kritische stukken van Martin Sommer lijkt de wind bij de Volkskrant nu uit een andere hoek te waaien. Normaal worden ingezonden brieven van klimaatsceptici geweigerd. Maar afgelopen zaterdag werd een brief van André van den Berg, uitgever van een voortreffelijke digitale milieuknipselkrant, naar aanleiding van een artikel van Michael Persson over windenergie toch prominent gepubliceerd. Ik citeer:

Michael Persson bestempelt wel erg gemakzuchtig klimaatsceptici als 'een clubje gepensioneerde hoogleraren en andere dwarsdenkers' (Ten eerste, 22 januari). Het betreft een groep vrij erudiete personen die hun sporen veelal in de energiewereld verdiend hebben. Iemand die de onzin van windenergie al in de jaren negentig aankaartte is de helaas overleden, ir Hans Halkema (voormalig directeur van Brown Bovery Company, niet het eerste het beste energiebedrijfje).

Gepensioneerde wetenschappers kunnen zo kritisch zijn omdat ze er niet van leven. Ik ken zat mensen/ meteorologen/ wetenschappers die met de wolven meehuilen omdat ze hun carrière niet op het spel durven/willen zetten.

Ik hoor het een onderzoeker nog zeggen op de BBC: 'Als ik subsidie vraag voor onderzoek naar het paargedrag van eekhoorns krijg ik die niet, maar als ik zeg 'in het kader van de wereldwijde opwarming' komt het geld direct los ... Dus ben ik een opwarmingaanhanger.'

Ik hoop van harte dat dit clubje gepensioneerde dwarsdenkers (was Galileï er ook niet zo een?) eens uitgebreid aan het woord mag komen, al was het maar in het belang van de belastingbetaler, u en ik.

Overigens ben ik van mening als abonnee van de Volkskrant (digitaal) dat ik recht heb op objectieve informatie, of die nu links of rechts is (ja, ik heb ook abonnementen op De Telegraaf, het AD en de N'RC).

André van den Berg, Den Haag, met instemming van het clubje:

Ing. C.J. v.d. Berg, ex–senior consultant DNV KEMA, Raamsdonksveer
Ir K. de Groot, ex–directeur Shelllab Rijswijk en lid bestuur technologiestichting STW, Leidschendam
Dr J.H.F. Jansen, paleoceanograaf, voorzitter Nationaal Kritisch Platform windenergie NKPW, Schagen
Drs H.H.J. Labohm, econoom, ex–diplomaat, ex–'expert reviewer' IPCC, Leimuiden
Prof. dr P. Lukkes, emeritus hoogleraar economische geografie, Leeuwarden
Dr C. le Pair, fysicus, voormalig directeur STW, Nieuwegein.
Prof. dr ir F. Sluijter, emeritus hoogleraar natuurkunde, ex–vice–president 'International Union of Pure and Applied Physics' (IUPAP) en voorzitter 'Plasma Physics Division European Physical
Society' (EPS), Heeze
Dr F. Udo, natuurkundige, ex–CERN, Monnickendam
Prof. dr ir A.H.M. Verkooijen, emeritus–hoogleraar Energietechnologie TU Delft, oud–directeur
Reactor Instituut Delft, Delft
Th. Wolters, ondernemer, onderzoeker energie en klimaat, Delft

Aldus André van den Berg.

Martin Sommer heeft kennelijk de smaak te pakken gekregen. In vervolg op zijn eerdere twee artikelen (hier en hier) is hij nog wat dieper gedoken in de discussie rondom windenergie. Onder de titel, 'Wie bewaakt de bewakers?', komt hij met informatie en opvattingen, die voor lezers van DDS reeds jaar en dag gesneden koek zijn, maar door Volkskrantlezers waarschijnlijk toch als nieuw en schokkend zullen worden ervaren. Want dat hebben zij tot dusver nog nooit in hun lijfblad kunnen lezen.

Ik pik een aantal krenten uit zijn stuk.

Opeens is het een kwestie: wat  schieten we op met windenergie?
 
Waarom is iedereen zo boos? Als het over windenergie gaat, krijgen politici en activisten, maar ook wetenschappers en soms journalisten rode vlekken in de nek.

Er is nu een energieakkoord: in 2020 moet 14 procent van de energie hernieuwbaar zijn, en daarvan een fors deel via wind op zee en op land. Zo'n akkoord van veertig organisaties is natuurlijk kwetsbaar, er moet geen kaart uitgetrokken worden. Daarom is er een officiële bewaker, Ed Nijpels, een soort chief whip. Alle neuzen moeten dezelfde kant op en dat voor tien jaar, ver over het graf van dit kabinet. Geen gezeur a.u.b.

Het probleem is dat de voorkeur voor windenergie voortkomt uit opvattingen over het klimaat. En klimaatkennis is een schoolvoorbeeld van zogeheten postnormale wetenschap: grote onzekerheden, grote emoties en grote belangen. Alles rondom klimaat is gevoelig en sinds jaar en dag worden er pogingen gedaan om het debat te bewaken of te smoren. Mij staat in elk geval geen procesbewaker bij voor het zorgakkoord of het woonakkoord. ...

Het moet toch gewoon van Europa, dus waar heb je het over? Klopt, die 14 procent hernieuwbaar in 2020 is een harde eis van Brussel. Maar sinds wanneer houdt dat het denken tegen? Asscher is in gevecht met de Europese Commissie over Poolse werknemers, Dijsselbloem zei dinsdag dat het Nederlandse openbaar vervoer niet hoeft te worden gesplitst als wij dat niet willen. Belangrijker is dat Europa zelf terugkrabbelt van te grote klimaatambities. De Commissie ziet in dat door de eisen van het energieprogramma de concurrentiepositie ten opzichte van Amerika en Azië hard achteruitloopt.

'Maar sinds wanneer houdt dat het denken tegen?' Een verstandige vraag van Martin Sommer!

Gelukkig heeft het regeerakkoord daarin voorzien! De betreffende passage luidt:

We kiezen voor een aandeel duurzame energie voor 2020 van 16%. Om innovatie te stimuleren wordt een optimale mix ingezet van subsidies (SDE+) en mogelijk ook de leveranciersverplichting en bijmengverplichtingen. De concurrentiepositie van de energie–intensieve factoren en de werkgelegenheidseffecten worden daarbij in het oog gehouden. Voor de aan het eind van deze periode optredende lastenverzwaring komt een compensatie. In 2016 wordt de voortgang beoordeeld en over het vervolg besloten.

Aldus het regeerakkoord.

M.a.w. voor de ondertekenaars van het akkoord was het dus alles behalve 'blik op oneindig en verstand op nul'. Nee, er komt dus nog een tussentijds evaluatie in 2016. In het licht van de dan bestaande situatie kan dus bijstelling van het beleid plaatsvinden. Of dat ook zal gebeuren, ligt echter in de schoot der toekomst verborgen. Maar afspraak is afspraak. Als het SER–Energieakkoord een te grote belasting voor de Nederlandse economie blijkt te zijn – en dat ziet er wèl naar uit – zal dit m.i. moeten wijken voor het Regeerakkoord. Verwacht daarbij veel ach en wee en geknars van tanden van groen bevlogenen. 

Martin Sommer:

In de VS begint de schaliegasrevolutie nu echt prijsvoordelen op te leveren. In Nederland gaan we daarentegen energie de komende tien jaar eens flink duurder maken. Maar energiepolitiek is aanzienlijk meer dan klimaatpolitiek en groen moralisme – Wientjes van het VNO gaat hier als eerste spijt van krijgen. .
 
Net als de EU komt ook Duitsland deze week op zijn schreden terug. De groene politiek van absolute voorrang voor wie zijn zonnepaneel of windmolen aansluit op het stopcontact, blijkt schreeuwend duur (16 miljard bijleggen in één jaar). En bovendien ontwrichtend voor de elektriciteitsvoorziening. ...

En hoe belangeloos is akkoordbewaker Ed Nijpels? Die was een paar jaar terug commissaris van een windparkbedrijf dat failliet dreigde te gaan. Hij probeerde een gedeputeerde van Noord-Holland, Elisabeth Post, te overreden om te participeren in een onderdeel van het zieltogende bedrijf. Post weigerde de vriendendienst en de provincie bleef een strop bespaard. Maar in een sector waar staatsmiljarden omgaan blijft de vraag, ook wel voor journalisten: wie bewaakt onze bewakers?

Aldus Martin Sommer.

Ja, bij de Volkskrant begint de wind uit een andere hoek te waaien, dank zij Martin Sommer. Het werd hoog tijd. Nu de andere media nog!

Windenergie: 'all pain and no gain'! Behalve dan natuurlijk voor het Eco Industriële Complex.
 
Voor mijn eerdere DDS–bijdragen zie hier.